۱۰ نکته مهم که زنان باردار شاغل باید رعایت کنند

مرضیه حاجی بیگی: یکی از مهمترین اثرات مثبت ارگونومی شغلی ارتقای سطح ایمنی و بهداشت به دنبال طراحی محیط های کاری منطبق بر توانمندی های کارکنان می باشد که می تواند در نهایت منجر به افزایش رضایت شغلی و بهبود بهره وری گردد.

از زمان انقلاب صنعتی، مشارکت زنان به عنوان نیروی کاری فعال در صنایع افزایش یافته‌است. زنان به عنوان نیمی از جمعیت فعال هر کشوری عمدتاً به عنوان یک مزیت برای جامعه صنعتی تلقی می‌شوند و در قالب نیروی کاری به افزایش تولید ناخالص داخلی و همچنین کاهش هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم از طریق افزایش جمعیت نیروی کار در یک جامعه و نیز تولید بالاتر اقتصاد ملی کمک می‌کنند.

از طرف دیگر زنان، از مهمترین ارکان خانواده محسوب می شوند که به دلیل قدرت باروری خود می توانند نقش پررنگی در رشد جمعیت و بهبود رفاه اجتماعی کل جامعه داشته باشند. بنابراین با توجّه به نقش مؤثر زنان در بقای خانواده، امنیت و رضایت شغلی ایشان در اولویت امور قرار دارد و حفظ سلامت آنها در محیط های کاری و بخصوص در دوران بارداری می بایست مد نظر قرار گیرد.

تغییرات حاصل در هورمونها، گردش خون، عضلات و تاندونها، وضعیت و شکل قرارگیری بدن و... در دوران بارداری می تواند ریسک ابتلا به برخی اختلالات اسکلتی- عضلانی را افزایش دهد.

در مطالعاتی بر روی زنان شاغل باردار در کشور کانادا و برزیل نشان داده شد که ممکن است ابتلا به دیابت بارداری، زایمان سخت، سقط جنین، زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم، مرده زایی و ناهنجاریهای جنینی بر اثر خستگی ناشی از کار سخت، بلند کردن اجسام سنگین، اصوات بالای ۸۵ دسی بل، محیط کار سرد یا گرم و کار با ابزارهای جوشکاری و مولد الکتریسیته و مواجهه با گازها و بخارات شیمیایی اتفاق بیفتد. از طرفی بارداری می تواند نرخ ابتلای مادران شاغل را به برخی از عارضه های سلامتی همچون سندرم تونل کارپال( گزگز و مور مور شدن کف دستها)، کمردرد و سندرم خروجی قفسه صدری(ضعف و گزگز و مور مور شدن بازوها) و درد نواحی گردن و کمربند شانه ای افزایش دهد و بر توانمندی کاری زنان تأثیر بگذارد.

در گزارشی که توسط دانشگاه british Columbia در سال ۲۰۲۰ منتشر شد رعایت نکات زیر جهت داشتن بارداری کم خطر و مطلوب برای زنان شاغل در محیط کار توصیه میگردد:

- تا حد امکان از فعالیتهایی که منجر به انتقال ارتعاش به بدن میشود، اجتناب کنید.
- از کفش های راحت با پاشنه کوتاه در محل کار استفاده کنید.
- از خم کردن شدید مهره های کمر بپرهیزید.
- تغییر وضعیت بدن پس از ۳۰ دقیقه نشستن به حالت ایستاده و ترجیحاً همراه با راه رفتن توصیه می شود.
- استفاده از بالش یا کوسن کوچک بر روی صندلی کار به بهبود وضعیت بدنی شما کمک می کند.
- استراحت کوتاه پس از یکساعت کار و استراحت طولانی پس از ۴ ساعت کار می تواند به کاهش سطح استرس وارده به اندام های بدن کمک کند.

- زنان باردار نباید در حین حمل بار از ناحیه کمر به پهلو بچرخند بلکه این تغییر جهت باید از طریق تغییر جهت پاها انجام شود.
- هنگام بلند کردن اشیا از روی زمین توسط خانم های باردار باید پاها با فاصله از هم قرار گرفته و شیء به کمک زانوهای خمیده و به شیوه اسکات از زمین بلند گردد.

- در هنگام کار با کامپیوتر، قرار گیری موشواره و صفحه کلید در ارتفاعی کمتر از ارتفاع آرنج، پرهیز از فشار روی مچ دست وصاف نگه داشتن مفصل آن و همچنین خم کردن گردن و استفاده از تکیه گاههایی برای راحتی وضعیت قرارگیری کمر و پاها بایستی مد نظر قرار گیرد.

- از کارهای تکراری و قرارگیری بمدت طولانی در یک موقعیت ثابت پرهیز شود.

ترجیحاً کاهش ساعت کاری به کمتر از ۸ ساعت در هر شیفت و پرهیز از ساعات کاری طولانی و پشت سر هم و شیفت کاری در شب توصیه می شود.