۴۲درصد بیماران از رابطه‌جنسی مبتلا شده‌اند

در ابتدای این نشست، گری لوییس با بیان این كه می‌توانم بگویم نخستین نسلی هستیم که می‌تواند پایان اچ آی وی را جشن بگیرد، گفت: برای توقف شیوع ایدز باید درمان‌ها در خدمت همه بیماران قرار بگیرد و با قرار گرفتن داروها در اختیار همه بیماران می‌توانیم روند شیوع بیماری را متوقف کنیم. در سال ۲۰۱۱ یکی از یافته‌های مهم علمی پزشکی این بود که اگر داروهای ضد رترو ویروسی در زنان درست در اختیار بیماران قرار بگیرد، انتقال ویروس را می تواند متوقف کند. درواقع سرکوب ویروسی پس از دریافت داروها اتفاق می‌افتد و دیگر ویروس منتقل نمی شود. دستیابی به این امر سه ۹۰ هست که در سازمان ملل به آن تاکید می کنیم.

نماینده هماهنگ كننده سازمان ملل در ایران این سه هدف ۹۰ درصد را اینطور بیان كرد:۹۰ درصد افراد مبتلا به ویروس باید وضعیت خودشان را بدانند، ۹۰ درصد از ۹۰ درصد افرادی که باید داروهای ضد ویروسی را دریافت کنند، ۹۰ درصد از ۹۰ درصد از ۹۰ درصد از افرادی که روی درمان زمان‌بندی شده ضد رتروویروسی هستند.

لوییس در ادامه و در توضیح این اهداف گفت: ۹۰ درصد ۹۰ درصد ۹۰ درصد می شود ۷۲ درصد افرادی که در روی زمین مبتلا به اچ‌آی‌وی هستند. درواقع اگر ۷۲ درصد را کنترل کنیم، می توانیم به روزی برسیم که دیگر انتقال بیماری را نداشته باشید.

او گفت: شاید درباره آرمان‌های توسعه پایدار که سپتامبر ۲۰۱۵ به تصویب رساندیم شنیده باشید؛ ۱۷ آرمان هستند که تمام نیاز توسعه‌ای بشر را توضیح می‌دهند. یکی از آنها به سلامت می پردازد. در دل آن هدف، یکی از بندها به این می‌پردازد که جهانیان چه کنند تا به ایدز پایان دهند. درواقع بند ۳.۳ به این نکته اشاره می‌کند که قصد داریم تا سال ۲۰۳۰ همه گیری ایدز را پایان دهیم. با این حال، نمی‌خواهیم صبر کنیم تا ۱۵ سال آینده اتفاقاتی خود به خود بیفتد پس یکسری اهداف را برنامه‌ریزی کردیم؛ سه ۹۰. این روشی است که ایدز را در نسل خودمان پایان می‌دهیم. این را می توانید درمان به جای پیگیری قرار دهید. درواقع این وضعیتی است که در سطح جهانی تصویب شده است.

او گفت: بسیار خوشبین هستم به آینده که می توانیم همه گیری اچ آی وی و بیماری را از بین ببریم، گفت: دوستانی داشتیم که به دلیل این بیماری فوت کرده‌اند. اما امروز داروها و دیدگاهی برای از بین بردن این بیماری داریم. هم اكنون در سطح دنیا، سوئد در جایی قرار دارد که ادعا می‌کند به ۹۰ ۹۰ ۹۰ رسیده و توانسته انتقال ویروس را متوقف کند. اگر این اتفاق افتاده باشد، به هدف در یک کشور رسیده ایم.

وضعیت بیماران مبتلا به ایدز در ایران

گری لوییس همچنین با بیان این كه یو ان ایدز، سازمان بهداشت جهانی و دفتر توسعه سازمان ملل از طریق صندوق توسعه جهانی، درباره وضعیت پیشگیری و درمان ایدز در ایران مشاركت دارند، گفت: صندوق جهانی بخش بزرگی از فعالیت‌های سازمان ملل متحد برای رسیدگی به افرادی که به ایدز مبتلا هستند را ‍تامین می‌کند به طوری كه از سال ۲0۰۵ تا ۲۰۱۷ برای ایران ۵۴ میلیون در این زمینه هزینه شده است و این بودجه سالیانه در اختیار مقامات دولتی برای کاهش آسیب قرار گرفته است.

او در توضیح تخصیص این بودجه برای كاهش آسیب گفت: این به آن معنی است که این بودجه می‌تواند زندگی روزانه افراد آسیب دیده را تحت تاثیر قرار دهد. در حال حاضر افراد زیر درمان ۸۴۰۰ نفر هستند در حالی که سال گذشته در همین روز این تعداد ۶۰۰۰ نفر بود. این اتفاق از طریق مراکز گذری، مراکز مشاوره و مراکز درمان با متادون از طریق مراکز کاهش آسیب اجرا می‌شود. تعداد این مراكز تا سال گذشته ۱۵۰ مركز بود كه توسط سازمان ملل هدایت می‌شد و الان به ۲۲۰ مركز رسیده است. مراکز مشاوره در زندان‌ها هم از ۴۶ عدد در سال کذشته به ۱۲۶ در امسال افزایش داشت. تعداد تست‌های سریع تشخیص ایدز هم ۹۰۰ هزار بوده كه از طریق سازمان ملل هدایت شده است. 

نماینده مقیم سازمان ملل در ایران همچنین ادامه داد: در ادامه این را هم می‌خواهم بگویم كه مبتلایان به این بیماری، علاوه بر درد مریضی، رنج دیگری را هم تحمل می‌كنند و آن شامل رفتار افرادی می‌شود که در جامعه نگاه تبعیض‌آمیزی به آنها دارند، به آنها کار نمی‌دهند، با آنها رفتار مناسبی ندارند و باعث می‌شوند این رفتار با سختی بیشتری زندگی کنند. ما در این زمینه هم کارهایی انجام داده‌ایم که این افراد بتوانند زندگی شرافتمندانه‌ای داشته باشند. برای این که این افراد بتوانند با سایر افراد جامعه تعامل داشته باشند باشگاه مثبت را راه اندازی كرده‌ایم که سال گذشته ۱۹ باشگاه داشتیم اما امسال ۲۵ باشگاه مثبت داریم. تمام اینها در حالی است که نیاز داریم فعالیت‌های اجرایی را گسترده‌تر کنیم، هماهنگ‌تر از گذشته فعالیت کنیم و مخصوصا در زمینه انتقال ایدز از طریق مادر به کودک و مصرف تزریقی مواد مخدر، فعالیت و تمرکز بیشتری داشته باشیم. 

او در ادامه از کارمندان بخش سلامت و ان جی اوهایی که در این زمینه فعالیت میکنند تشكر كرد و ادامه داد: گروه دیگری كه لازم است از آنها تشكر كنم، افرادی هستند که از زمانی که ویروس اچ آی وی در جهان شروع به ‍پخش شدن كرد، اطلاع‌رسانی را انجام می‌دهند. این افراد که شامل فعالان رسانه‌ها هم می‌شوند همواره اعلام کرده‌اند که ناامید نمی‌شوند و به دنبال راه‌های درمان هستند و به همین دلیل است که میتوانیم بگوییم میخواهیم به این روند ‍پایان بدهیم.

گری لوییس و فرداد درودی در ادامه به سوالات خبرنگاران درباره وضعیت ایدز در ایران پاسخ دادند كه در ادامه می‌خوانید:

برنامه ۹۰-۹۰-۹۰ در وزارت بهداشت در چه مرحله‌ای است و آیا موفقیت‌آمیز بوده یا نه؟

لوییس: این برنامه در حال اجراست اما آیا به آن معنی است که به ۹۰-۹۰-۹۰ رسیده ایم؟ خیر بلكه این مساله نیازمند مسیر و تلاش بیشتری است. مانند آرمانهای توسعه پایدار که یکسری هدف لازم داریم به آنها برسیم رسیدن به این هدفها نیازمند این است که ابتدا آنها را شناسایی کرده و بعد برای رسیدن به آنها تلاش کنیم. نیاز داریم درمان را گسترده‌تر کنیم و روی معتادان تزریقی و نحوه انتقال از مادر به فرزند تلاش كنیم كه همه اینها همه نیازمند تلاش و زمان بیشتری است.

درودی:‌ ایران به دلیل شبکه بهداشتی خوبی که دارد می‌تواند مدعی رسیدن به این اهداف در مسیر تعیین‌شده بشود. برای رسیدن به این هدف، آنچه به آن نیاز داریم هماهنگی بیشتر، تمرکز، بودجه و کار بیشتر است.

 

با توجه به هشدارها مبنی بر شیوع موج سوم ایدز، برنامه‌ای برای زنان کارگر جنسی در زمینه کاهش ابتلا به ایدز وجود دارد؟

لوییس: برنامه‌ای که دولت ایران برای درمان بیماران مبتلا به ایدز دارد از طریق سازمان ملل متحد حمایت می‌شود. در این برنامه، زنان آسیب پذیر هم شامل حمایت می‌شوند و خوشحالیم كه می‌توانیم این درمان را در اختیار آنها هم قرار دهیم. اما باید این را هم مد نظر داشته باشیم که به همان دلیل تبعیض و انگ که به آن اشاره کردم بسیاری از افرادی که در گروه‌های آسیب پذیر هستند به صورت داوطلبانه خودشان را معرفی نكرده و از این خدمات استفاده نمی‌كنند. بنابراین تلاش ما این است که بتوانیم این افراد را شناسایی كرده و خدمات حمایتی بهداشتی را به آنها ارائه کنیم.

درودی:‌ باید به این اشاره كنم كه در اپیدمیولوژی چیزی به نام موج یک، دو و سه انتقال بیماری نداریم بلكه این اصطلاحی ژورنالیستی برای پرداختن به این مساله است. با این حال با همین اصطلاحات، باید بگوییم موج دوم یعنی اعتیاد تزریقی تمام نشده ولی ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی در حال گسترش است. نباید دچار این توهم شویم که موج دوم از بین رفته و فعالیتمان را در آن زمینه متوقف كنیم. در حال حاضر نزدیک هشت هزار پزشک درمانگر اعتیاد در کشورمان داریم که مرکز دارند و در حال فعالیت هستند و این به جز افرادی است كه در مراكزی مانند زندان‌ها فعالیت می‌كنند. این حرکت باعث شده بتوانیم رشد سریع اچ آی وی را در میان معتادان تزریقی کاهش دهیم، با این حال این رشد متوقف نشده بلکه تا حدودی کنترل شده است. در عین حال باید اشاره كنم در طول ۱۵ - ۱۰ سال گذشته ۶۸ درصد ابتلا از طریق تزریقی بوده ولی در طول سالهای گذشته ابتلا از طریق روابط جنسی افزایش پیدا كرده است. آخرین آمار وزارت بهداشت كه آخر تابستان بوده شامل این آمار است كه ۶۶ درصد مبتلایان را مرد و ۳۴ درصد را زنان تشكیل داده‌اند كه از این تعداد ۴۲ درصد از راه انتقال جنسی، سه درصد مادر به کودک و ۲۱ درصد ناشناخته بوده و انتقال تزریقی شامل ۳۴ درصد بوده بنابراین راه انتقال جنسی پیشی گرفته است.

با این وضعیت، دادن كارت سلامت به كارگران جنسی نمی‌تواند از میزان ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی كم كند؟

درودي: ببینید،‌ زنان آسیب پذیر كه برای آنها خدمات حمایتی در نظر گرفته شده شامل چهار گروه هستند؛ کارگران جنسی، همسران زندانیان، زنان معتاد تزریقی و زنان زندانی. بیش از ۳۰ مرکز در کشور برای آنها وجود دارد که البته کافی نیست و باید بیشتر شود تا این چهار گروه بتوانند خدمات لازم را دریافت کنند. در مورد كارت سلامت باید بگویم بیماریهای مقاربتی که ایدز از جمله آنهاست، این كار سال‌ها پیش و قبل از این که ایدز بیاید انجام می‌شد كه نشان دهد این افراد سوزاک و سفلیس ندارند؛ اما الان دامنه بیماریهای مقاربتی به قدری زیاد است که نیازمند یک اقدام همه جانبه در این رابطه هستیم و فقط ایدز نیست که نیاز به حمایت و اعلام هشدار برای مراقبت دارد. ضمن این كه باید به ابعاد اجتماعی مساله هم واقف بود و نمی‌توان بدون اقدامات كارشناسی و بدون در نظر گرفتن آسیب‌های هر موضوع، در آن زمینه اقدام كرد.

در كشورهایی كه كارگران جنسی به رسمیت شناخته شده‌اند، میزان شیوع ایدز كاهش داشته؟

درودي: عده‌ای می‌گویند اگر کارگران جنسی را قانونی کنیم مشکل حل می‌شود اما در بسیاری از کشورها اینطور نیست. نباید تصور كنیم که اگر این موضوع قانونی شود اچ آی وی تمام می‌شود. در این زمینه اختلاف نظر هست؛ عده‌ای شواهدی می‌آورند از جوامعی که این موارد را قانونی کرده‌اند اما همچنان ایدز در آن كشورها شیوع زیادی دارد. بحث قانونی کردن كارگران جنسی بیشتر یک بحث حقوق بشری و حقوق انسانی است و اگر صرفا بحث کنترل اچ آی وی باشد باید 80 - 90 درصد کار را در بهداشت عمومی انجام داده باشیم و بعد به این مسائل بپردازیم. در عین حال باید بگویم با این كه اعتیاد تزریقی و ارتباط جنسی خارج از چارچوب خانواده در کشور قانونی نیست، تا حدودی توانسته‌ایم این موارد را کنترل کنیم چون معتقدیم قضیه را باید در بسترهای مختلف دید و نباید بگوییم تا این موارد قانونی نشده ما نباید کاری کنیم بلكه باید در همین شرایط هم راه حل پیدا کرد. در طول این سال‌ها هم حتی یک بار از طرف مسولان به من نگفته‌اند که چرا این کار را انجام میدهی بلکه به من گفتند چرا اینقدر دیر اقدام شده؟ بنابراین فكر می‌كنم بیشترین چیزی که مانع رسیدن ما به ۹۰۹۰۹۰ در ایران میشود اقداماتی است که باید در حوزه بهداشت انجام دهیم.

درباره ابتلای ایدز از طریق همجنس‌گرایی و ارتباط مردان با یكدیگر در ایران خبرهایی شنیده می‌شود. این اخبار درست است؟

درودي: همجنس‌گرایی با ارتباط مردان با همدیگر متفاوت است. افراد ممکن است در شرایط مختلف دست به اقداماتی بزنند که در شرایط دیگر این کار را نمیکنند. همجنسگرایی یعنی فرد هویت خودش را قبول دارد ولی احساس تمایل جنسی را نسبت به جنس موافق خودش دارد. افرادی هم هستند که نسبت به هر دو جنس تمایل دارند. اینها با انحرافات جنسی تفاوت دارد مثلا کسی تمایل جنسی به مرده یا حیوان داشته باشد و در عین حال تمام اینها با تراجنسی‌ها فرق دارند. نباید اینها را با یكدیگر اشتباه گرفت و بعد آماری ارائه كرد. آنچه اغلب در ایران تحت عنوان همجنس‌گرایی شناخته می‌شود، تركیبی از تمام این موارد است در حالی كه باید آنها را تفكیك كرد و برای هر كدام روش درمانی و پیشگیرانه خاصی داشت. نکته ای که مهم است این است که فردی که اعتیاد تزریقی دارد ۲۴ برابر بیشتر از جمعیت عمومی در معرض ابتلا به اچ آی وی است، مردی که با مرد دیگر ارتباط دارد ۲۴ برابر، كارگر جنسی زن ۱۰ برابر، زندانی ۵ برابر و تراجنسی‌ها ۴۹ برابر بیشتر احتمال دارد که به ویروس اچ آی وی مبتلا شوند. تراجنسی‌ها جزو گروه‌هایی هستند که در ایران از سال‌ها پیش بسته خدماتی برایشان بوده است؛ اما از آنجا كه جامعه می‌خواهد تلکیف آنها را بداند، بیشتر آنها تن به جراحی می‌دهند و جراحی عوارضی دارد از جمله این كه اندامهای جنسی این افراد معمولا در هنگام ارتباط جنسی در معرض آسیب قرار می‌گیرد و بیشتر در معرض ویروس هستند. بنابراین از اولویت‌های ما باید این باشد که به تراجنسی‌ها رسیدگی كنیم.

درباره ابتلای كودكان كار به ایدز آماری دارید؟

درودی: سال گذشته مطالعه‌ای مرکز تحقیقات ایدز انجام داده که امسال گسترش پیدا كرده، این مطالعه با حمایت وزارت بهداشت انجام گرفته که نتایج نهایی آن هنوز اعلام نشده است. اما اگر بخواهیم به صورت تخمینی حرف بزنیم که گفته می‌شود ۷۵ هزار نفر به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند. این بر اساس یک مدل آماری است که دقت و صحت خروجی این وابسته به ورودی‌هاست و ما ورودی مناسبی در زمینه کودکان کار مبتلا به اچ‌آی‌وی نداریم. درباره زنان کارگر جنسی و مردانی كه با یكدیگر رابطه دارند هم ورودی مناسبی از لحاظ آماری نداریم و تنها درباره معتادان تزریقی و زندانی‌ها آمار بهتر است.

چندسالی می‌شود راه‌های پیشگیری از بارداری با کاندوم در ایران کمرنگ شده است. کاهش عرضه کاندوم چقدر بر شیوع جنسی ایدز تاثیر داشته است؟ خصوصا در روستاها و شهرهای کوچک.

درودی: کاندوم تنها وسیله پیشگیری از بارداری است که از انتقال ایدز هم جلوگیری می‌کند. برنامه کاندوم پیشگیری از ایدز نه تنها متوقف نشد، بلکه گسترش هم پیدا کرده. اوایل امسال برنامه چهارم پیشگیری از ایدز به تصویب شورای عالی سلامت و امنیت غذایی رسید و تاکید شد کاندوم برای پیشگیری از ایدز و بیماری‌های مقاربتی،‌ به هرمیزانی که لازم است،‌ استفاده شود. در مورد توزیع کاندوم در مناطق روستایی نظرتان را به دو نکته جلب می‌کنم؛ اول اینکه بیشتر جمعیت ایران، شهرنشین است. دوم؛ ایدز بیشتر بیماری حاشیه شهرهاست تا روستا. تمرکز ما در مقابله با ایدز بر روی حاشیه شهرهای بزرگ است و برنامه ایدز درحال ادغام با برنامه بهداشت عمومی است و در این مراکز کاندوم توزیع می‌شود و هیچ وقت قطع نشده. ضمن اینکه تحقیقی انجام دادیم متوجه شدیم ۷۴ نوع کاندوم با برندهای مختلف در بازار ایران وجود دارد. بخش خصوصی وارد می کند و این نشان می دهد مشتری دارد و در داروخانه ها و سوپرمارکت ها توزیع می‌شود. کاندوم یک وسیله بهداشتی است و باید به راحتی دیده شود و به فروش برسد و در دسترس باشد.