سرخک چرا بر سر زبان‌ها افتاده؟

به گزارش خبرداغ به نقل از خبرآنلاین؛ از ابتدای امسال تاکنون ۱۰۰۰ مورد مبتلا به سرخک در ایران شناسایی شده که به گفته مسئولان، بیشتر این مبتلایان از اتباع خارجی هستند. اتباع همسایه‌های شرقی مثل افغانستان و پاکستان که پوشش واکسیناسیون در کشورهایشان بسیار ضعیف است و بنابراین با بیماری وارد کشورهای دیگر می‌شوند و آن را منتقل می‌کنند.

همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: البته کارشناسان هشدار می‌دهند که مساله، تنها سرخک نیست که این روزها سر زبان افتاده و ما بیماری‌های دیگری مثل تب دنگی، مالاریا، آبله مرغان و حتی سل را هم داریم و احتمال افزایش موارد این بیماری‌ها هم همیشه وجود دارد که البته نگران‌کننده نیست. چراکه همه این بیماری‌ها حتی سرخک در حد طغیان‌های کوچک بروز می‌کنند و نگرانی همه‌گیریِ جهانی درمورد آنها وجود ندارد.

علت افزایش بیماری‌های واگیر چیست؟

چند روز پیش، علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت به این موضوع اشاره کرد که «ورود اتباع بیگانه از مرزهای شرقی هرازگاهی باعث همه گیری سرخک می شود و مجبور می‌شویم دوباره برای عده زیادی واکسن تزریق کنیم.» موضوعی که دکتر آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور هم ضمن تایید آن،می‌گوید: بیماری‌های عفونی مثل سرخک فقط مساله ایران نیست و آمار آن در کشوری مثل آمریکا هم از ۱۰۰۰ مورد گذشته است. این اتفاق برای اولین بار طی ۵ سال گذشته در آمریکا رخ داده است.

دکتر رمضانی می‌گوید: ما نمی‌توانیم کشورها را از هم متمایز کنیم و بگوییم کشور ما با بقیه کشورها فرق دارد. الان ما سرخک را در کشور داریم و یک دلیلش این است که خیلی از مردم در دوران پاندمی کرونا، کودکان خود را از ترس ابتلا به این ویروس، برای تزریق واکسن نمی‌بردند. از طرف دیگر، ورود اتباع را داریم که واکسینه نیستند و باعث انتقال بیماری می‌شوند. عوامل دیگری هم در پیدایش یا بازگشت ویروس‌ها موثرند.

دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور می‌گوید: عوامل متعددی از جمله ورود بی‌رویه پناهجوها از مرزها، تغییرات آب و هوایی، دستکاری محیط زیست و خیلی از عوامل دیگر روی گردش ویروس‌ها تاثیر می‌گذارند و باعث می‌شوند که یک سری بیماری‌های واگیر که قبلا وجود نداشتند، به وجود بیایند. مثل کرونا. آن هم به شکلی که چند سالِ سخت با آن مواجهه داشتیم. این عوامل همچنین باعث می‌شوند که بیماری‌های عفونی که کنترل شده بودند، از کنترل خارج ‌شوند و دوباره برگردند. مثل سرخک و مالاریا. ویروس سرخک در خیلی از کشورها منتفی شده بود و خود ما هم داشتیم به حذف سرخک در کشور می‌رسیدیم که دستاورد بزرگی است، اما در این روند اختلال ایجاد شد. یا ویروسی مثل مالاریا در کشورهای اروپایی کاملا حذف شده بود و دیگر موردی از ابتلا وجود نداشت، اما الان به دلیل تغییرات اقلیمی و ... دوباره شاهد گردش آن در اروپا هستیم.

ارتباط تغییرات اقلیمی و افزایش بیماری‌های عفونی

این متخصص بیماری‌های عفونی درباره ارتباط تغییرات اقلیمی و عواملی از این دست با افزایش انتقال بیماری‌ها توضیح می‌دهد و می‌گوید: تغییرات اقلیمی، تغییرات آب و هوایی، جنگل‌زدایی‌ها و تخریب حیات وحش باعث می‌شوند که زیستگاه‌های جانوری تغییر ‌کنند یا تخریب و نابود شوند و درنتیجه تماس انسان با حیات وحش یا حیوانات وحشی بیشتر و نزدیک‌تر می‌شود. موضوعی که باعث می‌شود انتقال بیماری‌ها بیشتر شود. 

دکتر رمضانی ادامه می‌دهد: ما هیچ وقت در کشورهای عربیِ هم‌جوار این همه بارندگی نداشتیم. این بارندگی‌ها باعث تغییراتی در زیستگاه‌های ناقلین ویروس‌ها شده است. خیلی از بیماری‌های عفونی مثل مالاریا و تب دنگی از طریق یک ناقل (مالاریا از طریق پشه مالاریا و دنگی از طریق پشه آئدس) به انسان منتقل می‌شوند. درنتیجه براثر این عوامل و خیلی از عوامل دیگر مثل سفرهای مکرر بین‌المللی، رشد شهرنشینی، جنگ، فقر و حتی دستکاری در شرایط اکولوژی مثل سدسازی‌ها، بیماری‌های عفونی گردش بیشتری پیدا می‌کنند. مثلا ساخت یک سد باعث می‌شود که کل آن منطقه دچار تغییرات زیست‌محیطی ‌شود که همین مساله در افزایش بیماری‌های واگیر تاثیر دارد.

به گفته رمضانی، همه این عوامل در کنار هم باعث می‌شوند که بیماری‌های عفونی نوپدید و بازپدید به وجود بیایند. مثلا ما داشتیم به حذف مالاریا در کشور می‌رسیدیم اما به خاطر تغییرات اقلیمی و همچنین ورودهای غیرقانونی مهاجران و سایر عوامل، دوباره شاهد مواردی از مالاریا در کشور هستیم.

تهدیدی بزرگ‌تر از ویروس‌ها و بیماری‌های واگیر

دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور در این گفتگو به نکته مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: بیماری‌هایی مثل سرخک و آبله مرغان و ... که در کشور شاهدیم، مواردی از طغیان‌های کوچک‌اند و طغیان‌های بزرگ نیستند که بخواهیم نگران شویم که مثل کووید تبدیل به تهدید جهانی شوند یا خطر عمومی جهانی داشته باشند. این موارد در حد طغیان‌های کوچک مشکل ایجاد می‌کنند.

دکتر رمضانی تاکید می‌کند: مساله‌ای که می‌تواند تبدیل به تهدید بزرگ جهانی شود، غیر از ویروس‌ها (مثل کرونا و ...) که قابلیت ایجاد پاندمی و طغیان‌های بزرگ در جهان را دارند، "مقاومت میکروبی" است. این تهدید خیلی بی‌سروصدا دارد اتفاق می‌افتد و دلیلش هم مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در انسان‌ها، دام و محیط زیست است و اگر جلوی این روند گرفته نشود، افراد زیادی در آینده به دلیل عفونت‌های غیرقابل درمان، جان خود را از دست خواهند داد.