تینا مزدکی_ چند روز قبل پژوهشی منتشر شد مبنی بر اینکه استفاده مداوم از ابزارهای هوش مصنوعی موجب کاهش توانایی تفکر انتقادی در انسان میشود. تفکر انتفادی فکر انتقادی به توانایی ارزیابی، تحلیل و استدلال منطقی گفته میشود که بر پایه دقت، وضوح، انسجام و بیطرفی باشد. حال اگر واقعا استفاده از مدلهای زبانی بتوانند بر روی نوع تفکر انسان تاثیر بگذارند؛ این سوال بوجود میآید که آیا باید از پیشرفت هوش مصنوعی نگران باشیم یا نه؟
برای پاسخ به این پرسش، با «امید جهانشاهی» پژوهشگر مطالعات رسانه و ارتباطات در خبرآنلاین به گفتوگو پرداختیم. این کارشناس بر این باور است که مسئله مهم این است که وقتی یک فناوری توسعه مییابد، چیزهای دیگر هم دستخوش تغییر میشوند و باید دید که آیا ۱۵ سال دیگر هم همچنان تفکر انتقادی مثل امروز از چنین جایگاهی برخوردار خواهد بود یا نه.
او در پاسخ به این سوال که با توجه به حوزه تخصصی شما استفاده از هوش مصنوعی و ارتباط آن با کاهش توانایی تفکر میتواند یک دغدغه مهم باشد؟ گفت:«در مورد سوال شما باید گفت بله، استفاده زیاد یا به تعبیر بهتر وابستگی به ابزارهای هوش مصنوعی باعث کاهش تفکر انتقادی میشود. اما نکته در این است که آیا مثلا در ۱۵ سال دیگر هم همچنان تفکر انتقادی مثل امروز از چنین جایگاه و وجهه و اهمیتی برخوردار است؟»
او ادامه داد:« مساله اینجاست که وقتی یک فناوری توسعه مییابد به همراه آن، چیزهای دیگر هم، هرچند بسیار کندتر اما به هر حال دستخوش تغییر میشوند. اخیرا پژوهشی در انگلستان انجام شده و بیش از ۶۵۰ نفر را مطالعه کردهاند و دیدهاند در افرادی که میزان استفاده و وابستگی به ابزارهای هوش مصنوعی بیشتر است، میزان تفکر انتقادی کمتر است. گزارش این پژوهش به تازگی (۲۰۲۵) منتشر شده و یکی از یافته های جالب آن این است که در افرادی که تحصیلات بالا دارند تفکر انتقادی بیشتر است فارغ از اینکه از ابزارهای هوش مصنوعی کم یا زیاد استفاده میکنند.»
او در نهایت گفت:«جوانان طبیعتا وابستگی بیشتر و طبیعتا تفکر انتقادی کمتری دارند. لذا تحقیقاً هم میتوان گفت که بر اساس این پژوهش استفاده زیاد از ابزارهای هوش مصنوعی باعث کاهش تفکر انتقادی میشود.»