فرد یا جامعهای که به چنین انقباضی میرسد، باید آسیب شناسی شود. امید میخواهد، آیندهای روشن، عدالت، شادی، تغییر و تحولات اساسی. امید به انبساط اگر حاصل نشود این انقباض ممکن است به فلج عاطفی، روحی، اجتماعی و حتی فرهنگی مبتلا شود و نتیجهاش افول، انحطاط و سقوط جامعه خواهد بود.
برای رهایی از انقباض روحی و اجتماعی همینطور جلوگیری از انحطاط و سقوط یک فرد یا جامعه ترویج امید، آگاهی رسانی، ایجاد شبکههای اجتماعی توام با تشویق مشارکت مثبت، بودن در جمع، آموختن مهارتهای حل مسئله و توسعه مهارتهای فردی، خودآگاهی و مدیریت استرس و فشارهای روحی، اقتصادی و اجتماعی، فعالیت بدنی مناسب توصیه میشود. اینها عمدتا بخشی است که خود فرد یا آحاد جامعه باید آن را ترویج و مدیریت کنند. اما وظیفه حاکمیت در این شرایط چیست؟
حاکمیت با ابزارهای متعدد رسانهای میتواند با ایجاد فضایی مثبت، حمایت از خلاقیت و نوآوری، اجتناب از تبعیض و بیعدالتی، مراقبتهای روانی اجتماعی مناسب، مشارکت دادن آحاد مردم در تصمیمگیریها، تقویت مردم سالاری، شفافیت و صداقت در بیان اخبار و حقایق جامعه دچار انقباض را کمک کند.
گرچه مشکلات اقتصادی، تنشهای خانوادگی و سیاسی، فشار شغلی، عدم حمایت و تامین اجتماعی، فقر، تغییرات سریع اجتماعی، فشارهای فرهنگی و اجتماعی، مشکلات سلامت، مسائل سیاسی و امنیتی، رقابتهای ناسالم و بیعدالتی از جمله عوامل مهم در فشارها و انقباضهای اجتماعی است ولی در چنین شرایطی باز باید امید را در دل جامعه گسترش داد، از هر فرصتی برای نشاط مردم استفاده کرد، با هم بود و از انزوا پرهیز کرد تا از از دوران سخت عبور کرد.
*اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه