درمانگران اعتیاد در 31 استان کشور شایع‌ترین ماده مصرفی معتادان را هرویین و شیشه می دانند و معتقدند میزان مصرف تریاک به شدت کاهش یافته و در ردیف سوم مصرف قرار گرفته یا حتی به صفر رسیده است.درحالی که قرص و شربت متادون، داروی ترک اعتیاد محسوب میشود اما با نشت به بازار سیاه به یکی از مواد مصرفی روزمره معتادان تبدیل شده است.
طبق نتایج آخرین تحقیق کشوری که در سال 1395 منتشر شد، تعداد مصرف‌کنندگان مستمر مواد مخدر، محرک یا روانگردان در کشور، 2 میلیون و 808 هزار نفر بود که با توجه به نرخ شیوع 5.4درصدی اعتیاد در جمعیت 15 تا 64 ساله کشور، اگر در فاصله سال 1395 تا امروز، افزایش نیافته باشد، کاهش هم نداشته است. طبق نتایج همین تحقیق رسمی ۶۶.۸ درصد معتادان مصرف‌کننده تریاک بودند، شیوع مصرف دایمی ماری‌جوانا و گُل و گراس، ۱۱.۹درصد بود، ۱۰.۶ معتادان مصرف‌کننده هرویین و ۸.۱درصد مصرف‌کننده شیشه بودند. نتایج این تحقیق کشوری نشان داد که از مجموع 2 میلیون و 808 هزار معتاد، 77.4 درصد معادل 2میلیون و 173 هزار و 392 نفر مصرف‌کننده تریاک، 297هزار و 648 نفر مصرف‌کننده هرویین و 227 هزار و 448 نفر مصرف‌کننده شیشه بوده‌اند.
درمانگران 28 استان، از آخرین قیمت خرده‌فروشی هرویین مطلع بودند، درمانگران 25 استان، از آخرین قیمت خرده‌فروشی شیشه مطلع بودند و درمانگران 16 استان از آخرین قیمت خرده‌فروشی تریاک مطلع بودند.
از آنجا که هم وضعیت مصرف معتادان و هم قیمت خرده‌فروشی تریاک، هرویین و شیشه در جنوب و شمال استان تهران کاملا متفاوت از یکدیگر است، در این تحقیق میدانی وضعیت جنوب استان و شمال شهر تهران به تفکیک بررسی شد.
تغییرات قیمتی خرده‌فروشی مخدرها و مواد روانگردان در تحقیق میدانی «اعتماد» در مقایسه با یافته‌های چند تحقیق کشوری که طی دو دهه اخیر انجام شده، نشان داد که قیمت‌گذاری مواد اعتیادآور هم تابع افت و خیز بازار ارز و نرخ تورم است.( آبان سال 1393 قیمت خرده‌فروشی هر گرم تریاک 4660 تومان، قیمت خرده‌فروشی هر گرم هرویین 6786 تومان و قیمت خرده‌فروشی هر گرم شیشه 29 هزار و 863 تومان بود.)
افزایش میزان مصرف هرویین از هشدارهای درمانگران بود که گفتند علت اصلی این اتفاق، افزایش ناخالصی‌ها و افزودنی‌هایی همچون قرص‌های خواب‌آور است که باعث میشود مدت زمان نشئگی معتاد کاهش یافته و فرد مصرف‌کننده ناچار باشد میزان مصرف روزانه خود را افزایش بدهد.
کاهش قابل توجه مصرف تریاک به دلیل افزایش چند برابری قیمت خرده‌فروشی و عمده فروشی از دیگر نکات مورد اشاره درمانگران در تمام استان‌ها بود و تاکید داشتند که فقط سالمندان و افراد مسن همچنان به مصرف تریاک ادامه می‌دهند اما این خطر وجود دارد که گرانی قیمت خرده‌فروشی تریاک، این قشر را هم وادار کند که به مواد ارزان‌قیمت‌تر مثل شیشه روی بیاورند.
به دلیل انکه از سال 1395 تا امروز، اعلام هرگونه آمار جزیی درباره تفکیک میزان مصرف مواد مخدر یا روانگردان در کشور متوقف شده، با در نظر گرفتن تفاوت قیمت خرده‌فروشی انواع موادی که معتادان مصرف می‌کنند (شامل مواد از خانواده تریاک، شیشه، قرص‌ها و مواد با پایه گیاهان تراریخته) اگر تعداد مصرف‌کنندگان خانواده تریاک و شیشه را ثابت در نظر بگیریم و فرض این باشد که در مجموع، 525 هزار معتاد به هرویین و شیشه در کشور داریم، با توجه به تاکید درمانگران بر همزمانی مصرف هرویین و شیشه، اگر این 500 و چند هزار مصرف‌کننده مستمر شیشه و هرویین، روزانه یک گرم از این دو ماده بخرند، یعنی هر نفر، روزانه به طور میانگین حدود 720 هزار تومان برای خرید یک گرم هرویین و یک گرم شیشه پول می دهد که این عدد با ضرب در تعداد مصرف‌کنندگان مستمر این دو ماده به بیش از 378 میلیارد تومان می‌رسد؛ بیش از 378 میلیارد تومان، مجموع هزینه روزانه 525 هزار معتاد برای خرید حداقل یک گرم هرویین و یک گرم شیشه.
حالا اگر این عدد را در 365 روز یک سال ضرب کنیم به عدد بیش از 138 هزار میلیارد تومان می‌رسیم؛ بیش از 138 هزار میلیارد تومان، مجموع هزینه سالانه 525 هزار معتاد برای خرید حداقل یک گرم شیشه و یک گرم هرویین در طول یک سال!
