سرما هم حریف این باکتری نمی‌شود/ زنان بیشتر مبتلا می‌شوند یا مردان؟

لیلا شوقی: آخرین آمار تعداد افراد مبتلا به بیماری وبا در کشور برای یک ماه پیش است، برای بیست و هشتم شهریورماه؛ آن زمان بیش از ۷۴ مورد ابتلا به بیماری وبا در کشور شناسایی شده بودند، آمار اما می‌تواند بیش از این تعداد باشد زمانی که بدانیم تا همین سه روز پیش در استان کردستان به تنهایی ۵۴ فرد مبتلا به بیماری وبا شناسایی شد؛ به جز این استان، ابتلای بیماری در استان‌های کرمانشاه، آذربایجان غربی و بوشهر هم دیده شده‌ است. شرایط اما شاید حادتر هم باشد، چراکه سازمان جهانی بهداشت با اشاره به ابتلای بیماری وبا در ۴۷ کشور، هشدار اپیدمی شدن این را بیماری را در جهان مطرح کرده است. همه این‎ ها می ‎گوید که باید بیش از قبل به فکر بهداشت فردی باشیم زمانی که این بیماری باکتریایی به راحتی از طریق آب، مواد غذایی آلوده و حتی فرد ناقل قابل انتقال است.

حالا بیماری وبا در بیش از ۴۷ کشور جهان شناسایی شده، شاید به همین دلیل است که سازمان جهانی بهداشت درباره اپیدمی شدن بیماری در جهان هشدار داده است. در برخی از کشورها از جمله کشورهای پاکستان، افغانستان و عراق ابتلا به بیماری حاد گزارش شده است و هر روز به تعداد افراد مبتلا به آن اضافه می‎ شود؛ کشورهایی که از قضا در همسایگی ایران قرار دارند و همین می‌تواند زنگ خطر طغیان ابتلا به بیماری را در کشور به صدا دربیاورد. آخرین آمار منتشر شده ابتلا بیماری در کشور به بیست و هشتم شهریورماه برمی گردد این در حالی که در سه روز گذشته و در آخرین آمار منتشر شده در استان کردستان به تنهایی ۵۴ مورد ابتلا به بیماری شناسایی شدند. سن افراد مبتلا به بیماری وبا در ایران حداقل یک سال و حداکثر ۸۲ سال گزارش شده است. نکته مهم‌تر اما این است که بیش از ۷۵ درصد از افراد مبتلا به بیماری در سن ۳۰ تا ۶۰ سال و اغلب در جنسیت مردان قرار دارند.

باکتری بیماری ساز

عموما باکتری ویبریوکلرا از طریق آب آلوده، میوه و یا سبزیجات آلوده و یا این که نه، از طریق فرد مبتلا به بدن میزبان منتقل می ‎شود. بعد از ورود به بدن، این باکتری به دیواره روده و دستگاه گوارش می‌چسبد و بعد تکثیر می‌‎شود. درد دردناک در پاها و دست‌ها، دل ‎پیچه، از دست دادن آب زیاد، تب شدید و اسهال از عوارضی‎اند که باکتری ویبریوکلرا بعد از ورود به بدن ایجاد و ابتلا به بیماری وبا را باعث می‌شود. در برخی از افراد بعد از سه روز و پنج روز بعد از ابتلا، و بعد از سپری کردن دوران نهفتگی عوارض خود را نشان می‎دهند، بسته به شدت و تجویز پزشک درمان و تجویز دارو برای هر فرد مبتلا متفاوت است.

بسیاری از افراد معتقدند که بیماری وبا بیماری فصل گرم است و با سرد شدن هوا دیگر اثری نمی‌توان از آن دید، عالیه پوردست متخصص عفونی اما این نظریه عمومی را رد می‌کند و به خبرآنلاین می گوید: «درست است که باکتری عامل بیماری وبا در فصل گرم سال بیشتر فعال است اما این دلیل نمی‌شود که در فصل سرد از فعالیت آن کاسته شود، باکتری در فصل سرد هم می‌تواند میزبانی برای حیات پیدا کند و درواقع تغییر فصل نمی‌تواند دلیلی بر کاهش ابتلا به بیماری وبا باشد و ابتلا به بیماری به همان اندازه ای که در فصل گرم سال جدی است، در فصل‌های سرد هم جدی است.»

جدی بودن این بیماری اما بیشتر هم می‌تواند احساس شود زمانی که بدانیم با رعایت بهداشت فردی می‌توان از ابتلا به وبا کاست. حال این که این روزها، رعایت پروتکل ‎های بهداشتی در آخرین آمار منتشر شده از طرف وزارت بهداشت و درمان به کمترین میزان خود رسیده است و کمتر از ۱۵ درصد از جامعه پروتکل‌‎های بهداشتی را رعایت می ‎کنند و همین نکته از نظر این متخصص عفونی می‌تواند دلیلی بر افزایش ابتلا به وبا باشد.

راه‌هایی برای پیشگیری

درست است که ابتلا به بیماری وبا می‌تواند کشنده باشد، اما با انجام روش‌هایی ساده می‌توان پیشگیری از ابتلا به بیماری را محقق کرد. شستشوی دست‌ها یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از ابتلاست. شستشوی دست‌ها با صابون و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی و نیز بعد از دست زدن به وسایل می‌تواند از ابتلا به بیماری وبا جلوگیری کند. پوردست توضیح می‌دهد که مانند کرونا لازم نیست که برای پاک کردن دست‌ها از باکتری از الکل و یا مواد ضدعفونی کننده استفاده شود، پاک کردن دست‌ها با آب و صابون کافی است. باکتری آلوده اما در آب آلوده زندگی می‌کند، بنابراین بهتر است که از آب لوله کشی استفاده شود و تا اطلاع ثانویه از آب چشمه و یا آبی که منبع آن مشخص نیست، برای شستشو مصرف نشود. مصرف میوه و سبزیجات آلوده یکی از منابعی است که می‌تواند باکتری را منتقل کند. بهتر است که از دستفروشان و افرادی که معلوم نیست میوه و سبزیجات خود را با چه منبع آبی آبیاری می‌کنند خرید انجام نگیرد اما اگر میوه و سبزیجاتی هم آلوده است، به راحتی می‌توان آن را پاک کرد. فقط کافی است، آن‌ها را در یک ظرف حاوی آب لوله‏ کشی و به مدت یک ساعت نگه داشت. این متخصص عفونی توضیح می‌دهند که برای پاکسازی هم نه از محلول‌ها و مواد ضدعفونی کننده مخصوص سبزیجات و میوه‌ها که بهتر است از آب و سرکه و یا نمک و آب استفاده شود؛ ماندن نیم ساعته میوه‌ها و سبزیجات در یک ظرف حاوی نمک و یا سرکه می‌تواند باکتری‌های کشنده را از بین ببرد. بعد از آن می‌توان میوه‌ها و سبزیجات را با آب شست.»

پوردست می‌گوید: «بهتر است که شهروندان از کنسروها هم استفاده نکنند، چراکه باکتری‌های آلوده امکان حیات در کنسروها را دارند. به اضافه این استفاده از سرویس‌های بهداشتی که ظاهر آلوده‌ای دارد و یا افراد زیادی از آن‌ها استفاده می‌کنند، مانند سرویس بهداشتی‌های بین راهی توصیه نمی‌شود. چراکه انتقال این بیماری از راه دهان و معقد است و بهتر است که حداقل بهداشت این دو ناحیه مورد توجه باشد.»