افسردگی پس از زایمان چیست؟

به گزارش خبرداغ به نقل از ایسنا ، یک روانشناس گفت: افسردگی پس‌از زایمان ترکیب پیچیده‌ای از تغییرات جسمی، عاطفی و رفتاری است که ممکن است پس‌از زایمان اتفاق بیفتد.

مسلم سیاه‌بیشه، با اشاره به این‌که افسردگی پس‌از زایمان با تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روان‌شناختی ناشی از بچه‌دار شدن مرتبط است، اظهار کرد: این اصطلاح در واقع طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی را در زنی که به تازگی صاحب فرزند شده است توصیف می‌کند، اما خبر خوب این است که این اختلال روان‌شناختی با دارو و مشاوره قابل درمان است.

وی ادامه داد: تغییرات شیمیایی که در جریان افسردگی پس‌از زایمان اتفاق می‌افتد به دلیل اُفت سریع هورمون‌ها پس از تولد نوزاد است، گرچه ارتباط واقعی بین این اُفت هورمونی و افسردگی هنوز مشخص نیست، اما آنچه مشخص است این است که در دوران بارداری سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و پس‌از زایمان به شدت افت می‌کند، درواقع تقریباً سه روز پس از زایمان سطح این هورمون‌ها به آنچه قبل از بارداری بوده است برمی‌گردد.

سیاه‌بیشه افزود: علاوه‌براین تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روانی ناشی‌از بچه‌دار شدن، خطر ابتلا به این نوع افسردگی را افزایش می‌دهد.

این روانشناس عنوان کرد: علائم افسردگی پس‌از زایمان چیزی شبیه به تغییراتی است که به طور معمول بعد از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد، مشکلات خواب، تغییر اشتها، خستگی بیش‌از حد، کاهش میل جنسی و تغییرات مکرر خُلق و خو جزو این موارد هستند، اما موارد دیگری از علائم افسردگی هم در مادران مبتلا به این بیماری وجود دارد که چندان هم طبیعی نیست، مانند داشتن خُلق و خوی افسرده همراه با از دست دادن حس لذت، احساس بی‌ارزشی، نااُمیدی و درماندگی، فکر کردن به خودکُشی و صدمه زدن به خود، نوزاد یا اشخاص دیگر است.

وی در پاسخ به این سؤال که چه عواملی خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد؟، تصریح کرد: عوامل زیادی وجود دارد که خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد ازجمله آن‌ها می توان به سابقهی افسردگی پیش‌از بارداری یا در طول دوران بارداری، سن مادر هنگام بارداری مهم است، جوان‌تر بودن مادر خطر ابتلا به افسردگی پس‌از زایمان را افزایش می‌دهد، ممکن است فرد درباره‌ی بارداری دچار تردید باشد و از تمایل و آمادگی خود برای مادر شدن اطمینان کامل نداشته باشد، هرچه مادر فرزندان بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلای او به افسردگی در بارداری‌های بعدی‌ افزایش می‌یابد، داشتن سابقه‌ افسردگی یا اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی، فرد بیمار همیشه از حمایت اجتماعی مشروط برخوردار بوده است، یعنی مادر تازه فارغ‌شده، همیشه در قبال رفتار یا دادن امتیاز خاصی توجه دریافت کرده‌ است، تنهایی و تعارضاتی که در زندگی زناشویی فرد وجود دارد.

سیاه‌بیشه عنوان کرد: اکثر تازه مادران، افسردگی پس‌از زایمان را تجربه می‌کنند اما معمولاً از هر ده نفر، یک نفر افسردگی شدید و طولانی‌تری خواهد داشت و از هر هزار نفر، یک نفر دچار نوع شدید و جدی‌تر افسردگی پس‌از زایمان، یعنی جنون پس از زایمان خواهد شد.

این روانشناس با اشاره به این‌که سه نوع متفاوت افسردگی پس‌از زایمان وجود دارد، افزود: اولین مورد افسردگی عامیانه یا بسیار خفیف است که در اصطلاح عامیانه به آن افسردگی پس از زایمان گفته می‌شود، این نوع افسردگی در اکثر مادران درست پس از زایمان و در همان روزهای ابتدایی رخ می‌دهد و از نظر روان‌شناسی کاملاً طبیعی است؛ چون وقتی فرد مادر می‌شود به دلیل تغییر شرایط، نوسانات خلقی ناگهانی پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: فرد در وهله‌ اول بسیار خوشحال و بلافاصله بسیار غمگین می‌شود، ممکن است بی‌دلیل گریه کند، تحریک‌پذیر، بی‌تاب، بی‌قرار و مضطرب شود، احساس تنهایی کند و اغلب غمگین باشد، این نوع افسردگی غالباً از چند ساعت تا چند هفته بعد از زایمان طول می‌کشد.

سیاه‌بیشه افزود: آنچه افراد عادی به‌عنوان افسردگی پس از زایمان می‌شناسند، همین درجه از افسردگی است که معمولاً برای بهبود به یاری درمانگر نیاز ندارد و در اثر ارتباط با تازه مادران دیگر، تعامل و صحبت با آن‌ها از بین می‌رود.

این روانشناس با اشاره به این‌که آنچه به لحاظ علمی به‌عنوان افسردگی پس‌از زایمان شناخته می‌شود که اغلب چند روز یا چند هفته پس‌از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد، بیان کرد: این نوع افسردگی نه تنها پس‌از تولد فرزند اول بلکه پس‌از هر نوبت زایمان ممکن است رخ دهد، غم و اندوه، ناامیدی، اضطراب و تحریک‌پذیری در این نوع افسردگی شبیه به افسردگی نوع اول اما بسیار شدیدتر و گسترده‌تر وجود دارد.

وی با اشاره به این‌که این نوع افسردگی معمولاً فرد را از انجام کارهای روزمره‌ بازمی‌دارد، عنوان کرد: هنگامی‌ که توانایی عملکرد مادر تحت تأثیر قرار می‌گیرد، بدانید که افسردگی پس‌از زایمان بیماری جدی است که با مشاوره و دارو قابل درمان است، اما اگر مادر یا اطرافیان او نسبت به درمان آن بی‌تفاوت باشند، علائم بیماری تشدید خواهد شد.

سیاه‌بیشه با اشاره به این‌که جنون پس‌از زایمان یک بیماری روانی بسیار جدی است که اغلب در سه ماه اول پس از زایمان مادران را درگیر می‌کند، ادامه داد: در این شرایط مادر از واقعیت فاصله می‌گیرد و دچار توهم می‌شود؛ صدای کسی را می‌شنود که با او حرف می‌زند، موارد غیرمتعارف به نظرش می‌رسد و چیزهایی را که وجود خارجی ندارند به وضوح می‌بیند.

این روانشناس ادامه داد: البته معمولاً توهمات بصری در این موارد شدت کمتری دارد، سایر علائم این نوع بیماری شامل بی‌خوابی، احساس آشفتگی و عصبانیت، بی‌قراری و قدم زدن مداوم است، در این نوع افسردگی فرد احساسات و رفتارهای عجیب و غریبی از خود بروز می‌دهد.

وی افزود: افراد مبتلا به جنون پس‌از زایمان به درمان فوری نیاز دارند و اغلب باید دارو مصرف کنند، از آنجا که جنون پس‌از زایمان یک مشکل روانی حاد است، در برخی موارد بیمار باید بستری شود زیرا ممکن است به خود و اطرافیانش آسیب برساند.

سیاه‌بیشه در رابطه با مقابله با افسردگی پس‌از زایمان، تصریح کرد: فرد مبتلا باید از دیگران درخواست کمک کند و اجازه بدهد اطرافیان بدانند چگونه می‌توانند به او کمک کنند، از توانایی‌های خود و نوزادش انتظارات واقع‌بینانه داشته باشد، ورزش، پیاده‌روی و خروج از منزل می‌تواند برای فرد مفید باشد، فرد مبتلا باید بداند که هرکس در زندگی هم روزهای خوب و هم روزهای بد دارد، رژیم غذایی معقول می‌تواند خیلی مفید باشد و بهتر است از مصرف الکل و کافئین اجتناب شود.

این روانشناس در پاسخ به این سؤال که افسردگی پس‌از زایمان چگونه درمان می‌شود؟، بیان کرد: درمان افسردگی پس‌از زایمان بسته به نوع و شدت علائم در بیمار متفاوت است، درمان‌هایی مانند داروهای ضد اضطراب و افسردگی، روان‌درمانی و مشارکت در گروه‌های آموزشی و حمایت‌کننده تأثیر شگرفی در درمان این نوع افسردگی دارد.

وی با اشاره به این‌که اگر فرد دچار جنون پس از زایمان شده باشد معمولا برای او داروهای قوی تجویز می‌شود و در بسیاری از موارد باید بستری شود، عنوان کرد: این تصور که مادر شیرده نمی‌تواند از داروهای ضد افسردگی و اضطراب و داروهای مربوط به جنون پس از زایمان استفاده کند.