طب‌های جایگزین چطور می‌توانند به افراد مبتلا به سرطان کمک کنند؟

الهه جعفرزاده: سرطان، گروهی از بیماری‌هاست که شامل رشد غیرطبیعی سلول با پتانسیل حمله یا انتشار به سایر قسمت‌های بدن می‌شود. علائم و نشانه‌های احتمالی شامل توده، خونریزی غیرطبیعی، سرفه‌های طولانی، کاهش وزن غیرقابل توضیح و تغییر در حرکات روده است.

عامل ایجاد سرطان چیست؟

سلول‌های سرطانی به دلیل تغییرات متعدد در ژن‌هایشان رشد می‌کنند. این تغییرات می‌تواند دلایل احتمالی زیادی داشته باشد؛ سبک زندگی، ژنتیک و قرار گرفتن در معرض عوامل سرطان‌زای محیطی، همگی می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند.

در بسیاری از موارد هیچ دلیل واضحی برای بروز این بیماری وجود ندارد.

علائم هشداردهنده‌ی سرطان کدام‌ها هستند؟

سرطان‌ها دارای علائم یکسانی نیستند، اما بسیاری از بیماری‌های سرطانی علائم مشترکی دارند که می‌توان آنها را به‌ عنوان نشانه‌های هشداردهنده‌ی سرطان لحاظ کرد:

سرفه مداوم و طولانی، گرفتگی صدا، ضعف عضلانی، تغییر رنگ ادرار، مشاهده خون در مدفوع، کاهش وزن، استخوان درد، خستگی مداوم، وجود توده یا برآمدگی در نقاط بخصوصی از بدن (سینه، بیضه و...) و معده‌درد شدید.

لازم به ذکر است هیچکدام از موارد بالا را نمی‌توان به تنهایی نشانه‌ای از سرطان دانست، اما اگر همزمان چند مورد از موارد بالا را داشتیم، بهتر است به مختصص مراجعه کنیم.

راه های درمان سرطان چیست؟

جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی از جمله راه‌های درمان سرطان هستند.

در جراحی، قسمتی و یا تمام بافت درگیر، برداشته می‌شود. به طورمثال، در سرطان سینه، کل بافت سینه برداشته می‌شود. در سرطان پروستات، غدد پروستات هستند که برداشته می‌شوند.

شیمی‌درمانی نیز با استفاده از دارو، سلول‌های سرطانی را نابود می‌کند و یا از سرعت رشد سلول‌ها می‌کاهد.

پرتو درمانی نیز مشابه شیمی‌درمانی است و می‌تواند تنها و یا به همراه جراحی و شیمی‌درمانی مورد استفاده قرار بگیرد.

انتخاب نحوه درمان بر این اساس صورت می‌گیرد که فرد مبتلا در کدام مرحله از بیماری قرار دارد.

شیمی‌درمانی تا چه میزان در درمان سرطان‌های مختلف مؤثر است؟

معمولاً افراد در کنار سایر درمان‌های سرطان، به شیمی‌درمانی نیز روی می‌آورند. شیمی‌درمانی یک درمان قدرتمند و شامل مصرف داروهایی برای آسیب‌رسانی به سلول‌های سرطانی است. هدف از این درمان این است که از تقسیم و تکثیر این سلول‌ها جلوگیری شود.

عوامل مختلفی در تعیین میزان موفقیت شیمی‌درمانی و بقای فرد تأثیر گذار است. این عوامل عبارتند از:

میزان بقای سرطان

«میزان بقای سرطان» ملاکی برای نشان‌دادن میزان تأثیر شیمی‌درمانی و درمان‌های دیگر است. میزان بقا به درصد افرادی که بعد از تشخیص سرطان به مدت معینی زنده می‌مانند، اشاره دارد.

میزان بقا همچنین می‌تواند به افراد کمک کند تا درکی از این بیماری پیدا کنند، زیرا اطلاعاتی در مورد نتایج احتمالی در افراد مبتلا به سرطان‌های مشابه را ارائه می‌کند.

درجه (یا گرید) سرطان

درجه یا گرید سرطان، معیاری است برای نشان دادن میزان غیرطبیعی بودن سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ.

مرحله سرطان

مرحله‌ی سرطان نشانگر اندازه‌ی تومور و میزان گسترش سلول‌های آن است. پزشک می‌تواند از سیستم‌های تشخیصی مختلفی برای تعیین مرحله‌ی سرطان استفاده‌ کند. مراحل سرطان از 0 تا 5، بسته به شدت بیماری، سطح‌بندی می‌شوند.

سایر عوامل

بسیاری از عوامل دیگر در میزان موفقیت شیمی‌درمانی اثرگذارند؛ از جمله‌ی این موارد می‌توان به نوع و مرحله سرطان، خصوصیات فردی (مانند سن و سلامت کلی فرد) و سایر عوارض پزشکی اشاره کرد.

کشف واکسنی مؤثرتر برای درمان سرطان

براساس بررسی‌های صورت‌گرفته در مدل‌های حیوانی و سلولی توسط محققان مؤسسه سرطان Duke، به نظر می‌رسد استفاده از پیش‌ساز سلول‌های دندریتیک روشی مفید و مؤثر برای تحریک سیستم ایمنی بدن در مبارزه با تومورهای سرطانی باشد.

این یافته، جایگزینی برای واکسن‌های سرطان سلول دندریتیک ارائه می‌کند. این روش به عنوان راهی موثر برای تحریک سلول‌های T و شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی معرفی شده‌است، اما در بهبود موفق و بقاء بیماران با محدودیت مواجه‌ شده‌است.

این روش جدید از مونوسیت‌ها استفاده می‌کند (که نوعی گلبول سفید است که قبل از سلول‌های دندریتیک فعالیت می‌کنند و پیشرو هستند). هنگامی که مونوسیت‌ها با آنتی‌ژن برخورد می‌کنند و سپس به موش‌های آزمایشگاهی تزریق می‌شوند، به طور غیرمستقیم در Tcell ها واکنش ایجاد می‌کنند. سلول‌های T نیز به تومورها حمله می‌کنند.

مایکل دی گان، نویسنده ارشد، استاد بخش پزشکی و ایمونولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه دوک، گفت: «این یک رویکرد کاملاً جدید است و به نظر می‌رسد دو مزیت نسبت به واکسیناسیون سلول‌های دندریتیک دارد؛ نخست، ما شاهد واکنش‌های ایمنی بهتر و پاسخ‌های ضد توموری قوی‌تری هستیم. دوم اینکه، برای ساخت واکسن سلول دندریتیک، به شروع فرآیند با مونوسیت‌ها، و سپس کشت و مراقبت از سلول‌ها برای تمایز در سلول‌های دندریتیک نیاز بود؛ که با کشف این روش دیگر نیازی به این پروسه طولانی نیست».

آیا طب‌های جایگزین می‌توانند به افراد مبتلا به سرطان کمک کنند؟

طب جایگزین اصطلاحی است که معمولاً برای توصیف روش‌هایی استفاده می‌شود که معمولاً توسط پزشکان متخصص ارائه نمی‌شوند و بیشتر جنبه‌ی خودمراقبتی و سنتی دارند. استفاده از این روش‌ها در کنار درمان‌های پزشکی ممکن است به کاهش بسیاری از علائم مرتبط با سرطان و درمان آن کمک کند. این درمان‌های جایگزین ممکن است نقش مستقیمی در درمان سرطان شما نداشته باشند، اما می‌توانند به شما کمک کنند تا با علائم و نشانه‌های ناشی از سرطان و درمان‌های سرطان، مانند اضطراب، خستگی، تهوع و استفراغ، درد، اختلال در خوابیدن و استرس مقابله کنید. نمونه‌هایی از این درمان‌ها عبارتند از:

طب سوزنی

بر اساس مطالعات، طب سوزنی حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی را کاهش می‌دهد. اثرات این درمان جایگزین، در کاهش بعضی از دردهای بیماران سرطانی به اثبات رسیده است. طب سوزنی درصورتی بی‌خطر است که توسط فرد متخصص و با سوزن‌های استریل و ضدعفونی‌شده انجام شود.

طب سوزنی برای افرادی که داروهای رقیق‌کننده‌ی خون (مانند هپارین و وارفارین) مصرف می‌کنند یا تعداد سلول‌های خونشان کاهش یافته مناسب نیست؛ برای همین بهتر است ابتدا نظر پزشک را جویا شوید.

آروماتراپی یا رایحه‌درمانی

رایحه‌درمانی با استفاده از روغن‌های معطر برای ایجاد حس آرامش انجام می‌شود. روغن‌های معطر مانند اسطوخودوس را می‌توان در حین ماساژ استفاده کرد یا حتی در هنگام استحمام، به آب حمام اضافه کرد.

آروماتراپی در کاهش حالت تهوع، درد و استرس در بیماران سرطانی نقش مثبتی دارد.

ورزش

ورزش در مدیریت علائم و نشانه‌ها در طول و بعد از درمان سرطان به شما کمک می‌کند. ورزش در رفع خستگی و داشتن خواب بهتر تأثیر بسزایی دارد. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که رعایت یک برنامه ورزشی منظم، به افراد مبتلا به سرطان کمک می‌کند تا عمر طولانی‌تری داشته باشند و کیفیت کلی زندگی آنها را بهبود می‌بخشد.

مراقبه یا مدیتیشن

مدیتیشن حالت تمرکز عمیقی است که ذهن را بر روی یک تصویر، صدا یا ایده متمرکز می‌کنید، مانند یک فکر مثبت. هنگام مدیتیشن، ممکن است تمرینات تنفس عمیق یا تمدد اعصاب نیز انجام دهید. مدیتیشن با کاهش اضطراب و استرس و بهبود خلق و خو به افراد مبتلا به سرطان کمک می‌کند. مدیتیشن به طور کلی بی‌خطر است. می‌توانید یک یا دو بار در روز چند دقیقه به تنهایی یا با مربی مدیتیشن کنید.

موزیک‌درمانی

این تکنیک شامل گوش‌دادن به موسیقی، ساز زدن، آواز خواندن یا شعر سرودن است. موسیقی‌درمانی به تسکین درد، کنترل تهوع و استفراغ و مقابله با اضطراب و استرس کمک می‌کند.

تای‌چی

تای‌چی نوعی ورزش است که شامل حرکات ملایم و تنفس عمیق می‌شود. شما می‌توانید این ورزش را هم زیرنظر یک مربی انجام دهید، هم با خواندن کتاب و دیدن فیلم‌های آموزشی آن را یاد بگیرید. تای‌چی به کاهش استرس کمک می‌کند.

تای‌چی به طور کلی بی‌خطر است. حرکات آهسته این ورزش به قدرت بدنی زیادی نیاز ندارد و تمرینات را می‌توان به راحتی با توانایی‌های فردی منطبق کرد.

غذاهایی که خاصیت ضد سرطانی دارند و از بروز سرطان پیشگیری می‌کنند

هیچ غذایی به طور کامل از افراد در برابر سرطان محافظت نمی‌کند. اصطلاح غذاهای ضد سرطان به غذاهایی اطلاق می‌شود که اگر فرد آنها را به رژیم غذایی خود اضافه کند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

غذاهای حاوی ترکیبات طبیعی که دارای خواص ضد سرطانی قوی هستند عبارتند از:

سیب

سیب حاوی پلی فنول‌هایی است که خواص ضد سرطانی قدرتمندی دارند؛ پلی‌فنول‌ها ترکیبات گیاهی هستند که ممکن است از التهاب، بیماری‌های قلبی عروقی و عفونت‌ها جلوگیری کنند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که پلی‌فنول‌ها دارای خواص ضد سرطانی و مبارزه با تومور هستند.

انواع توت

توت‌ها سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند. یک مطالعه نشان می‌دهد که آنتوسیانین، که ترکیبی در توت سیاه است، نشانگرهای زیستی سرطان روده را کاهش می‌دهد.

مطالعه دیگری نشان می‌دهد که اثرات ضد التهابی زغال‌اخته می‌تواند از رشد تومورهای سرطان سینه جلوگیری کند.

سبزیجات چلیپایی

سبزیجات چلیپایی مانند کلم‌بروکلی، گل‌کلم و کلم‌پیچ حاوی مواد مغذی مفیدی از جمله ویتامین C، ویتامین K و منگنز هستند. این سبزیجات همچنین حاوی سولفورافان هستند که یک ترکیب گیاهی با خواص ضد سرطانی است.

یک مطالعه نشان می‌دهد که سولفورافان به طور قابل‌توجهی رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کند و باعث نابودی سلول‌های سرطانی در روده بزرگ می‌شود.

مطالعه دیگری نشان می‌دهد که سولفورافان در ترکیب با جنیستئین (ترکیب موجود در سویا)، می‌تواند به طور چشمگیری از رشد تومور سرطان سینه جلوگیری کند.

هویج

هویج حاوی مقادیر زیادی بتاکاروتن است که ممکن است از انواع خاصی از سرطان جلوگیری کند. بتاکاروتن نقش حیاتی در حمایت از سیستم ایمنی دارد و ممکن است از انواع خاصی از سرطان جلوگیری کند. علاوه بر این، هویج حاوی چندین ماده مغذی ضروری از جمله ویتامین K، ویتامین A و آنتی اکسیدان است.

بررسی هشت مطالعه نشان می‌دهد که بتاکاروتن با کاهش خطر سرطان سینه و پروستات ارتباط دارد.

ماهی

ماهی‌های چرب از جمله سالمون و ماهی خال‌مخالی سرشار از مواد مغذی ضروری مانند ویتامین B، پتاسیم و اسیدهای چرب امگا 3 هستند.

مطالعه‌ای که روی 68109 نفر انجام شد، نشان داد افرادی که حداقل چهار بار در هفته مکمل‌های روغن ماهی مصرف می‌کنند، 63 درصد کمتر به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند.

گردو

به گفته مؤسسه تحقیقات سرطان آمریکا، همه آجیل‌ها خواص پیشگیری از سرطان را دارند، اما در این میان، گردو رتبه اول را دارد. گردو حاوی ماده ای به نام پدونکولاژین است که بدن آن را به اورولیتین تبدیل می‌کند. اورولیتین‌ها ترکیباتی هستند که به گیرنده‌های استروژن متصل می‌شوند و ممکن است در پیشگیری از سرطان سینه نقش داشته باشند.

در یک مطالعه حیوانی، موش‌هایی که گردو یا روغن گردو دریافت کرده‌ بودند، نسبت به موش‌هایی که روغن گیاهی دریافت کرده‌ بودند، دارای سطوح بالاتری از ژن‌های سرکوب‌کننده تومور بودند.

منابع: cancer.org ، medicalnewstoday ، medicalxpress ، mayoclinic ، medicalnewstoday