ملازهی: خاورمیانه بین روسیه و آمریکا معامله می‌شود

به گزارش خبرداغ به نقل از شفقنا: یک کارشناس مسائل بین الملل و منطقه درباره بحران اوکراین و عواقب آن در جهان می گوید: تکلیف روشن است جهان مجددا دو قطبی می شود و در قطب شرقی چین و روسیه قدرت می گیرند و در قطب غربی آمریکا قدرت دارد.

در این صورت مجددا جنگ های نیابتی به راه می افتند چون رقابت ها تشدید خواهد شد. این دو قطب در یک جهت نیستند. وضعیت عینا مثل جنگ سرد نخواهد بود و تفاوت هایی وجود دارد چون در زمان جنگ سرد ورشو و ناتو بود ولی فضایی باز شد و کشور های جنبش عدم تعهد بوجود آمدند.

در شرایط کنونی فضا بسته شده است و جنبش عدم تعهدی وجود ندارد و شرایط جهانی اینطور ایجاب نمی کند که کشور های مستقل زیر بلیط یکی از این دو قطب نباشند. دو قطبی بودن قدرت یعنی همه کشور ها در موقعیتی قرار بگیرند که برای تامین منافع خود به یکی از قطب های قدرت در جهان بپیوندند.

پیرمحمد ملازهی در پاسخ به این سوال که روسیه خواهان به رسمیت شناخته شدن دو استان شرقی اوکراین است. این تنش می تواند عواقبی از جمله تحریم غرب را برای روسیه به دنبال داشته باشد. ارزیابی شما از تنش بین روسیه و غرب چیست؟ اظهار داشت: دنیا بعد از بهم خوردن نظم دوران جنگ سرد در نوعی هرج و مرج و نابسامانی است تا تکلیف قطب بندی قدرت جهانی مشخص شود. دو نوع نگاه وجود دارد یک نگاه آمریکایی ها که عقیده داشتند جهان تک قطبی است و آمریکا در راس قرار دارد و نگاه دیگر از طرف چین و روسیه و سایر کشور هایی که جهان را چند قطبی می دیدند و عقیده داشتند قطب های متعددی وجود دارد و نظم آینده دنیا را باید با این نگاه تبیین کرد ولی واقعیت این است که هر دو نگاه در عمل با یک سری مشکلات روبرو شدند.

آمریکایی ها متوجه شدند که جهان نمی تواند تک قطبی باشد از طرفی شرایطی بوجود آمده است که به نظر می رسد دوباره دنیا به سمت قطب بندی جدید و دنیایی دو قطبی می رود یعنی چین و روسیه در یک طرف و اروپا و آمریکا در طرف دیگر قرار می گیرند و بقیه کشور ها به تناسب بین شرق و غرب قرار می گیرند، این حالت سبب شده است که اوکراین محل تلاقی این دو نگاه باشد و این دو نگاه در این منطقه با هم برخورد می کنند.

وی افزود: روس ها به دنبال این هستند که به طور قطعی اوکراین جزو ناتو نباشد و این خط قرمز آنها است. از طرفی غرب به دنبال عضویت اوکراین در ناتو است تا مرز ناتو بیخ گوش روس ها قرار بگیرد و با روسیه مرز مشترک پیدا کند. وقتی از این زاویه به قضیه اوکراین نگاه می کنید می بینید مساله بسیار پیچیده است. آقای پوتین حرکتی کرده تا تهدیدی جدی داشته باشد و دولت اوکراین را تسلیم کند ولی واقعیت این است که در آن طرف مقاومت می کنند.

در این راستا پوتین دو استان شرقی اوکراین را به عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخت. اگر چه دنیا این حرکت را نپذیرفته است ولی روس ها این حرکت را انجام دادند و تنش ها بین روسیه و غرب به بالاترین سطح خود رسید. روسیه و اوکراین دو کشور هسته ای هستند و این احتمال وجود دارد که ناتو در درگیری بین این دو کشور ورود کند و کشور هایی چون چین هم موضع گیری داشته باشند. روس ها می دانند که پاشنه آشیل غرب منافع اقتصادی و تجارت است و امروز روسیه تامین کننده اصلی گاز اروپا است و با قطع شدن این صادرات اروپا با بحران انرژی روبرو خواهد شد، چون جایگزینی وجود ندارد.

ملازهی در خصوص اینکه چرا ناتو در تلاش برای رسیدن به مرزهای روسیه است؟ گفت: روسیه کشوری بزرگ است و از نظر تکنولوژی و اقتصادی در تراز غرب است. روسیه از زمان تزارها قدرتی بزرگ بود امروز نیز اینچنین است. هدف غرب همان چیزی است که بریژینسکی فرموله کرده بود که باید روسیه را تجزیه کرد، بخش اول تجزیه روسیه اتفاق افتاد و این سرزمین ها به ۱۵ کشور تبدیل شد که اوکراین یکی از آن کشور ها است، مرحله دوم تجزیه کامل در درون خود روسیه است.

قوم روس تنها یک جریان است که قدرتمند شده است اما در این کشور قزاق ها و مسلمان ها و چچن ها و گروه های مختلف قومی حضور دارند. در حقیقت غرب از طریق محاصره روسیه در حال عملیاتی کردن طرح دوم برژینسکی است. اگر اوکراین عضو ناتو شود غرب با روسیه هم مرز خواهد بود و دست غرب برای فشار بر روسیه باز می شود تا حرکت های ضد روسیه تقویت شود. وضعیت روشن است و روس ها دچار توهم نیستند و به خوبی می دانند غرب چه می خواهد.

پوتین بحث را به این طرف برده است که می خواهیم اتحاد شوروی را مجددا بازسازی کنیم و قدرت به این سمت برگردد. به نظر من اوکراین مرحله اول است و به دنبال آن روسیه سعی خواهد کرد گروه های سیاسی دیگری را در سایر کشورها بر سر کار بیاورد تا هوادار غرب نباشند. روس ها می دانند چه می کنند و غرب نیز برنامه خود را دارد از این رو روس ها خط قرمز خود را ترسیم کرده اند و می خواهند ناتو به مرز هایشان نزدیک نشود.

این کارشناس مسائل منطقه در خصوص اینکه برآیند نبرد قدرت ها چه خواهد بود؟ آیا موازنه جهانی به هم می خورد؟ اظهار داشت: چین در حال تبدیل شدن به قدرت جهانی است و آمریکایی ها در دو سه دهه آینده قطعا به قدرتی درجه دو تبدیل خواهند شد ولی بحث فراتر از این است و رقابت بین چین و آمریکا بر سر هژمون قرن ۲۱ است. آمریکا می خواهد مانع قدرت گرفتن چین باشد به نظر من تکلیف روشن است جهان مجددا دو قطبی می شود و در قطب شرقی چین و روسیه قدرت می گیرند و در قطب غربی آمریکا قدرت دارد. در این صورت مجددا جنگ های نیابتی به راه می افتند چون رقابت ها تشدید خواهد شد.

این دو قطب در یک جهت نیستند. وضعیت عینا مثل جنگ سرد نخواهد بود و تفاوت هایی وجود دارد چون در زمان جنگ سرد ورشو و ناتو بود ولی فضایی باز شد و کشور های جنبش عدم تعهد بوجود آمدند. در شرایط کنونی فضا بسته شده است و جنبش عدم تعهدی وجود ندارد و شرایط جهانی اینطور ایجاب نمی کند که کشور های مستقل زیر بلیط یکی از این دو قطب نباشند. دو قطبی بودن قدرت یعنی همه کشور ها در موقعیتی قرار بگیرند که برای تامین منافع خود به یکی از قطب های قدرت در جهان بپیوندند.

ملازهی در خصوص اینکه در شرایط جدید تکلیف خاورمیانه چه خواهد شد؟ تاکید کرد: به نظر من خاورمیانه بین روسیه و آمریکا معامله می شود. روس ها تلاش می کنند سوریه و در آینده لیبی و عراق و یمن را به دست بیاورند. حتی روس ها به دنبال متمایل کردن مصر به سمت خود هستند اما اینکه غرب به این ترکیب اجازه بدهد یا نه جای بحث دارد. به نظر من روس ها به نوعی پشت پرده در حال معامله هستند و حتی ایران را تاخت می زنند و معامله را انجام می دهند.

وی در مورد اینکه سرنوشت پرونده هسته ای ایران در این شرایط چگونه خواهد بود؟ گفت: در مذاکرات وین امکان توافق وجود دارد و کمی ایران و کمی طرفین ایران کوتاه آمده اند البته امروز به نظر می رسد برای ایران فرصتی باز شده است البته اگر درست عمل کند. مساله اوکراین تنشی بین دو قطب قدرت ایجاد کرده است و ایران اگر درست عمل کند باید به طرف مذاکره مستقیم با آمریکا برود و مشکل خود را با آمریکا حل کند و سیاستی که در ابتدای انقلاب مطرح شده است که نه شرقی و نه غربی بود را در پیش بگیرد در این صورت ایران برنده است اما صرفا حرکت به سمت شرق و بستن خود به چین و روسیه ایران را بازنده خواهد کرد.

وی افزود: به پروژه ابراهیم نگاه کنید؛ اسرائیل و کشور های عرب حوزه خلیج فارس کاملا غربی هستند. آمریکا برای محاصره چین در شرق آسیا از خاورمیانه خارج می شود و در نبود خود به اسرائیل ماموریت داده و مسئولیت ها را بین عربستان و اسرائیل تقسیم کرده است. نباید خروج آمریکا از خاورمیانه را جدی گرفت. طرح نیکسون این بود که ایران در زمان شاه همراه با عربستان مسئولیت حفظ خلیج فارس را بر عهده داشته باشد. امروز بازیگران این نقش از طرف ایران عوض شده است و به اسرائیل واگذار شده است.

البته ناوگان پنجم آمریکا در دریای عمان است و به تعریفی خلیج فارس در دست آن ها است، آمریکا کاملا منطقه را تخلیه نکرده است. اهمیت این منطقه بخاطر نفت است و آمریکا بعد از دستیابی به نفت شل دیگر نیازی به نفت منطقه ندارد اما هنوز نیاز متحدان اروپایی اش پا بر جا است. امروز نیاز آمریکا به خاورمیانه کاهش پیدا کرده است اما خاورمیانه برای اروپا همچنان مهم است.