آیا اردوغان در همه پرسی برنده خواهد شد؟

۱-مخالفان اردوغان نمی توانند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا و پذیرش درخواست عضویت آن کشور را تضمین کنند

همه گزارش هایی که اتحادیه اروپا در فاصله سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ میلادی در مورد پیشرفت روند مذاکرات برای عضویت ترکیه در آن اتحادیه منتشر کرده است به نقش اردوغان و دولت او در دموکراتیزه شدن نهادهای ترکیه اشاره کرده بودند. در سال ۲۰۰۶ میلادی در یکی از گزارش های اتحادیه اروپا از برنامه تعیین شده برای مذاکره بر سر مسئله کردی و اجازه دادن به کردها برای برخورداری از ازادی و حقوق فرهنگی و اموزشی بیش تر استقبال شده بود. اکنون اما اردوغان می گوید که این اعضای اتحادیه اروپا هستند که روند عضویت ترکیه در آن اتحادیه را به تعویق انداخته اند و به نوعی خیانت کرده اند. این نظرات او برای مردم ترکیه باورپذیر هستند. در سال ۲۰۰۷ میلادی در گزارش پیشرفت ترکیه اتحادیه اروپا بار دیگر از تلاش های دولت ترکیه برای جلوگیری از مداخله ارتش در روند سیاسی و فعالیت های جامعه مدنی برای مقابله با خشونت علیه  زنان تقدیر بعمل آمد. در سال ۲۰۱۴ میلادی نیز اتحادیه اروپا دولت ترکیه را به دلیل ارائه بسته دموکراتیک تحسین کرد. در سپتامبر سال ۲۰۱۳ میلادی نیز ترکیه به دلیل حمایت از حقوق و ازادی فردی مورد تشویق قرار گرفت. در سال ۲۰۱۵ میلادی پارلمان اروپا تصویب طرح اقدام برای پیشگیری از نقض کنوانسیون اروپایی حقوق بشر توسط ترکیه را گام مهمی قلمداد کرد. در حال حاضر با توجه به گزارش های سال های گذشته، کشورهای اروپایی به دشواری می توانند رای دهندگان ترک را متقاعد کنند که به یکباره این پیشرفت ها روندی معکوس داشته اند در نتیجه، اکنون اظهارات اردوغان علیه اتحادیه اروپا برای ترک ها جذاب تر است. در واقع، این انگلا مرکل صدراعظم المان و سپس نیکلا سارکوزی رییس جمهوری فرانسه بودند که روند بسیار نزدیک عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را متوقف کردند. در صورتی که مرکل در انتخابات آلمان شکست بخورد اردوغان به طور بالقوه می تواند شروعی جدید را برای عملی شدن عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا داشته باشد. در این میان احزاب اپوزیسیون برنامه قوی و متقاعد کننده ای ندارند که به رای دهندگان ترک تضمین دهد که ترکیه عضو اتحادیه اروپا خواهد شد. در صورت عدم عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا رای دهندگان ترجیح می دهند رهبری داشته باشند که بدیل های بیش تری را در مقایسه با احزاب کردی و سکولار ارائه دهد.

۲-اپوزیسیون ترکیه برنامه ای برای بهبود اقتصاد آن کشور دارد

اقتصاد ترکیه از میان طوفان در حال گذر است. ارزش لیر در برابر دلار کاهشی تاریخی داشته است و سرمایه  گذاران ترک بی خوابی های شبانه ای از زمان شکست کودتای ۱۵ جولای به این سو داشته اند. اما پرسش اصلی این است که چه کسی می تواند این وضعیت را بهتر مدیریت کند؟ در انتخابات اخیر، اردوغان عمدتا به دلیل توانایی های خود برای حفظ رشد اقتصادی ترکیه توانست محبوبیت اش را حفظ کند. او توانسته بود ترکیه را از بحران اقتصادی جهانی ۲۰۰۸ میلادی مصون نگه دارد. هیچ نشانه ای از این که ترک ها اعتماد خود را به توانایی های اردوغان برای مدیریت اقصاد از دست داده باشند وجود ندارد. هم چنین هیچ یک از فعالان جایگزین بهتری ارائه نداده اند. به نظر می رسد در کوتاه مدت و میان مدت اردوغان و حزب او هنوز هم بهترین امید برای پیشرفت اقتصادی هستند. اکنون ترکیه به عادی سازی روابط با روسیه و اسرائیل ادامه می دهد و امید است که گردشگری در ترکیه در تابستان جاری رونق گیرد. روابط خارجی ترکیه نیز در چنین مسیری است و حجم تجارت آن کشور با اروپا و چین گسترش یافته است. هم چنین تجارت ترکیه با کشورهای حوزه خلیج فارس در سال های ایهر افزایش یافته است. در نشست سازمان همکاری های اقتصادی که به تازگی برگزار شد ترکیه اعلام کرد که بدنبال افزایش حجم تجارت خود با کشورهای اسیای مرکزی است.

با اقتصاد کمتر وابسته به اروپا، ترکیه اهرم بهتری برای چانه زنی با اتحادیه اروپا درباره روابط با آن نهاد خواهد داشت.

با این حال شعارهای اخیر اردوغان درباره به رفراندوم گذاشتن پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا چیزی شبیه به برگزیت و خروج برتیانیا از آن اتحادیه احتمالا از سوی اکثریت رای دهندگان ترک مورد خمایت قرار نمی گیرد چرا که اتحادیه اروپا هنوز هم در محور ومرکز چشم انداز فرهنگی، اجتماهی و اقتصادی ترکیه است حتی در صورتی که در چشم انداز سیاسی قرار نداشته باشد.

۳-اردوغان برای بهبود وضعیت وخیم کنونی امنیتی فردی مورد اطمینان تر است

با حملات تروریستی مکرر در ترکیه در سال های اخیر شاید مهم ترین سوال یش روی ترک ها در حال حاضر وضعیت امنیتی در آن کشور باشد. بیش تر رای دهندگان بر این باورند که گروه های مسلح کرد در سوریه و ترکیه، داعش، القاعده و شبکه فتح الله گولن مسئول حملات تروریستی از سال ۲۰۱۵ میلادی به این سو هستند. با توجه به این حملات ترک ها به حمایت امریکا و اتحادیه اروپا از شبه نظامیان کرد در سوریه با سوء ظن می نگرند. به طور مشابه می توان اقدامات انفرادی ترکیه در الباب و جرابلس بدون کسب حمایت از جانب امریکا را نیز در این راستا ارزیابی کرد. دولت کنونی ترکیه باور دارد که متحدان غربی آن کشور در همدستی با شبکه گولن و شبه نظامیان کرد مورد حمایت اروپایی ها علیه منافع ملی انکارا اقدام می کند. بسیار بعید به نظر می رسد که رای دهندگات ترک به گفتمان رسانه های غربی، روسی و ایرانی در این باره که ادعا می کنند دولت ترکیه پشت سر داعش است توجه داشته باشند. تنها چند ماه پیش بود که سیا به طور رسمی از ترکیه درباره طرح اتهام ارتباط نفتی آن کشور با داعش در سال ۲۰۱۴ میلادی عذرخواهی کرد. شکست کودتای ۱۵ جولای برای اردوغان عامل مهمی در افزایش محبوبیت او بود. هر چند که این محبوبیت به تدریج کاهش یافته با این حال، چیزی از اعتماد به نفس ترکیه در توانایی اش برای مدیریت امنیت آن کشور کاسته نشده است.

۴-اردوغان اقداماتی اصلاحاتی را درباره سیاست ترکیه در قبال سوریه انجام داده است

اردوغان پس از کیش و مات شدن ترکیه در سوریه رشته اقدامات اصلاحی از جمله عادی سازی روابط با روسیه و انتصاب نخست وزیری جدید که باور عمومی بر آن است که انعطاف پذیرتر و عملگراتر از احمد داووداوغلو در سیاست خارجی است را منصوب کرد. ایا واقعا ترک ها مخالف سیاست اردوغان در سوریه هستند؟ پس از همکاری ترکیه و روسیه در سوریه اعتماد به رهبری اردوغان نیز در میان ترک ها افزایش یافت. علاوه بر آن، ترکیه در حال حاضر با مسئله ای داخلی مواجه است که همانا پناه دادن به سه میلیون پناهجوی سوری است در حالی که در توافق میان اتحادیه اروپا و ترکیه بر سر پناهجویان در عمل وقفه ایجاد شده است. «کمال قلیجداراوغلو» رهبر حزب جمهوری خلق حزب اصلی اپوزیسیون اخیرا از کارت مخالفت با مهاجرت سوری استفاده کرد و گفت:«نخستین موردی که در صورت رای مثبت دادن به همه پرسی حاکم می شود اعطای حق شهروندی به سوری هاست. اگر رای نه بدهید انان نمی توانند این کار را انجام دهند. اگر بگویید که اجازه می دهیم فرزندان من بیکار باقی بمانند در واقع خود با دست خودمان فقیر شدن تجار کوچک را سبب شده ایم. اگر رای مثبت دهید این سناریو عملی می شود».

با این حال بعید به نظر می رسد که در ترکیه شعارهای پوپولیستی ضد مهاجرتی این چنینی آن گونه که در بریتانیا، امریکا و یا هلند داده می شوند قابل اجرایی شدن باشند. از دید بسیاری از ترک ها، سوری ها قربانیان واقعی هستند و بشردوستی ترکیه در باز گذاشتن مرزهای خود به سوی آنان جاذبه مذهبی و سیاسی دارد.

۵-رای دهندگان ترک بیش از آن که خواستار یک ترکیه دموکراتیک باشند خواستار ترکیه ای مقتدر هستند

همیشه از زمان تصویب قانون اساسی ۱۹۸۲ میلادی یعنی از زمان وقوع کودتا در ترکیه این اجماع در میان رهبران سیاسی وجود داشته که قانون اساسی باید با قاونی جدید جایگزین شود اما از آن زمان به این سو هیچ حزب سیاسی ای قادر نبوده تا اکثریت کافی را برای آغاز این روند کسب کند. در صورتی که در همه پرسی اکثریت رای دهندگان رای مثبت دهند این تغییر ایجاد خواهد شد. در میان اصلاحات در نظر گرفته شده در همه پرسی قانون اساسی، ‌یکی از جنبه هایمهم این است که نظام پارلمانی ترکیه به نظام ریاستی تغییر یابد. اما بحث همه پرسی قطبی شده است و متمرکز بر این موضوع است که اردوغان و جاه طلبی هایش با رای مثبت تقویت می شوند. با این حال، واقعیت آن است که ملی گرایان ترک اکنون می بینند کارزار ضد اردوغان در اروپا به راه افتاده است آن هم از سوی طرفداران خودمختاری کردستان و از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا. در نتیجه، حزب ملی گرای افراطی حرکت ملی و حزب اسلام گرای عدالت و توسعه با استفاده از هیستری ضد غربی و طرح این موضوع که غزب علیه ترکیه و اسلام متحد شده است می خواهند رای مثبت برای همه پرسی جمع کنند. این گفتمان انگیزه رای دهندگان جوان ترک که قطعا گفتمانی محافظه کارانه تر، ضد غربی تر و ملی گرایانه تر را ترجیح می دهند ترغیب به رای مثبت در همه پرسی خواهد کرد. هم چنین، هراس آنان از قدرت گیری کردها آن ها راه به سوی دادن رای مثبت به همه پرسی سوق خواهد داد. در نتیجه، آن چه برای آنان اولویت دارد تحریک احساسات ملی گرایانه قوی  در برابر غرب است. در این بازی ملی گرایانه، احزاب مخالف حزب عدالت و توسعه بدیل چشمگیری را ارائه نکرده اند.
آفتاب