دو دهه بعد از آن که مدیران دولت اصلاحطلب سیدمحمد خاتمی دور هم نشستند و برای تقویت جامعه مدنی، نظرات خاک گرفته مرحوم طالقانی را برای قدرت گرفتن شوراها روی میز گذاشتند، شاید باور نمیکردند دو دهه بعد شهرداران برآمده از نهاد شورا تا این اندازه مورد نقد مردم باشند.
در آن زمان البته مصطفی تاجزاده و مرتضی مبلغ نگاهشان به شهرستانها بود و خوشحال بودند که شورای اردبیل به دست ترکها افتاده و شورای کردستان به دست کردها و شورای بندر ترکمن به دست ترکمنها و اهل سنت نیز در شهرهای خود به اکثریت دست یافتهاند.
همین آمار توسعه مدنی برای تداوم راه شوراها کفایت میکرد تا مجلس ششم و دولت خاتمی آن قانون را اصلاح نکنند تا احمدینژاد و قالیباف و سقائیاننژاد و صولت مرتضوی از کلاه شورای شهر بیرون بیاید.
اصفهان؛ شورا متهم میشود
پیروزی روحانی اگر تاثیری روی کار شوراها نداشت اما لااقل در این سالها چند رسانه محلی و ملی بودند که چراغ به دست بگیرند و به تاریکخانه شهرداریها نگاه کنند. اولین نور در اصفهان بود که باعث شد شهرداری سقاییاننژاد با چالش جدی مواجه شود.
سرانجام فشارها نتیجه داد و شهردار اصفهان استیضاح شد و از شهرداری رفت. گرچه ارتباطات او کمک کرد تا مدتی بعد شهرداری قم را به عهده بگیرد.
تبریز؛ بازداشت اعضای شورا
دومین چراغ در تبریز بود. در این چند ماه جمعی از اعضای شورای شهر تبریز (که بازداشت پنج نفر از آن از سوی مراجع قضایی تایید شد) احضار و بازداشت شدند و این پرونده همچنان باز است. گویا پیگیری پرونده تبریز سریعتر از بررسی پرونده تخلفات شهرداری و شورای سایر کلانشهرها پیش میرود.
مشهد؛ شهر پروژههای دانهدرشتها
در مشهد نیز از خرداد امسال زمزمههایی از تخلف شنیده شد. زمزمه هایی که هیات تخلفات اداری وزارت کشور را برآن داشت به اخبار تخلفات شهرداریها و شهرداران وارد شود که در نهایت حسینی شهردار نیشابور با حکم انفصال از خدمت عزل شد.
در سه سال گذشته بسیاری از تخلفات شهری که تخلفات خارج از ضابطه دانهدرشتها نامیده شد، هدایت یا متوقف شد؛ پروژههای سیستانیکا در تهران و پدیده شاندیز از این جمله بود.
پروانه ساخت پروژه «جهانمال» با مساحت ۶۹ هزار متر مربع واقع در بلوار جانباز مشهد که از سوی شهردار مشهد صادر شد؛ یکی از دیگر از این نمونهها بود که کاربری آن به عنوان باغ توسط شهرداری مشهد به تجاری تغییر یافت.
کرمانشاه؛ دوشغله یا حقوق بالا؟
کرمانشاه نیز از جمله شهرهایی بود که بعضی اعضای آن مثل همکاران خود در تبریز به چنگ قانون گرفتار شدند. آن زمان دلیل احظار اعضای شورای شهر کرمانشاه به دادسرا، دریافت بیش از حد حق جلسات بود.
برخی اخبار هم دلیل بازداشت چند عضو شورای شهر را دوشغله بودن آنها عنوان کردند تا بالاخره برای عضو سابق شورای شهر کرمانشاه که مسئول یکی از اتحادیهها نیز بود، قرار بازداشت صاد شود.
هنوز هم اعضای شورای شهر کرمانشاه بین شورا و دادگاه در رفت و آمد هستند و پرونده آنان مختومه نشده است.
شورای شهر کرمانشاه با تمام مشکلات به شهرداری گلایه دارد؛ جلسه شورای شهر برای برکناری یک مدیر شهرداری اوج نمایان کردن گلایهها بود و اعضای شورا خواستار رسیدگی به تخلفات مسئول اجرائیات شهرداری و برکناری وی شده بودند.
خرمشهر؛ شورا منحل میشود
در موارد معدودی مشکلات قانونی، بحرانهایی برای بعضی شهرها ایجاد کرد؛ شورای شهر خرمشهر یکی از همین موارد بود که اعضای آن با سپری شدن حدود پنجماه نتوانستند برای انتخاب شهردار به جمع بندی برسند، تا در نهایت این شورا منحل شود.
پایتخت؛ حکایت همچنان باقی است ...
داستان شهرداری تهران نه به صفحه آخر رسیده است و نه کار آن تازه شروع شده است. در این سالها پروندههای فراوانی از تخلفات قسمتهای مختلف شهرداری تهران منتشر شده است و بخشی از اصولگرایان معتقدند بیکفایتی شهردار تهران به جایگاه آنان ضربه زده است، اما قالیباف یاران خود را حفظ کرد و همچنان بر مدیریت شهر تکیه زد. گاه با تخفیف در قیمت خانه و گاه با نصب بیلبورد ضد فعالیتهای ظریف!
اکنون چشمان تیزبین جامعه نظارهگر عملکرد نهادهای نظارتی و قضایی برای پروندهای است که اعتماد آنان را به مسوولان در نحوه رسیدگی نشانه رفته است.
از سوی دیگر انتظار میرود چهرههای جدید مجلس با اصلاح قانون انتخابات شوراها روح تازهای به انتخابات شورای شهر بدمند و از این نهال دموکراسی در شهرهای کوچک ایران پاسداری کنند.