به گزارش خبرداغ به نقل از خبرآنلاین، ساختار سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایجاب می‌کند که معمولا هر دولت در طول عمر چهار ساله‌اش با دو دوره مجلس همزمان شود. در همین راستا دولت یازدهم افزون بر آنکه قریب به سه سال از عمر خود را با مجلس نهم گذراند، یک سال باقیمانده از دوره‌اش را باید با مجلس دهمی‌ها سپری کند.
همین همزمانی دولت با دو دوره از مجلس معمولا این سوال را به‌وجود می‌آورد که بهارستان نشینان در کدام یک از این دو دوره با دولت مهربان‌تر بوده و در کدام دوره دیدگاه سخت‌گیرانه‌تری نسبت به دولتمردان داشته‌اند و در مقابل دولت چه برخوردی داشته است؟
البته از آنجا که هنوز دو ماه بیشتر از عمر مجلس دهم نگذشته، درک برخورد بهارستان‌نشینان در این دوره با دولت در مقایسه با مجلس نهم کمی دشوار است، اما سه سال پس از برگزاری مراسم تحلیف حسن روحانی در مجلس، مروری بر آنچه در سه سال گذشته از عمر دولت حسن روحانی بین پاستور و بهارستان گذشت، می‌تواند به برخی ابهامات در این رابطه پاسخ دهد.
حاشیه‌های پارلمانی رأی اعتماد کابینه
حسن روحانی را باید یک سیاستمدار پارلمانی دانست. کسی که به‌دلیل سابقه بالای حضور در مجلس شورای اسلامی با بسیاری از مقتضیات رفتار پارلمانی آشنایی دارد. شاید برای همین است که روحانی با وجود همزمانی با مجلسی که اکثریت را در آن در اختیار نداشت، توانست تعامل خوبی با بهارستان‌نشینان برقرار کند.
یکی از مهمترین نمادهای این تعامل در جریان رأی اعتماد نمایندگان به وزرای حسن روحانی بود. با وجود حاشیه‌های داغ روزهای بررسی صلاحیت نامزدهای وزارتخانه‌های دولتی و طرح مسائل مختلف درباره کارنامه هر وزیر، در نهایت از میان 18 نامزد معرفی شده برای کرسی‌های کابینه، مجلس به 15 تن از آنها رای اعتماد داد و تنها محمدعلی نجفی برای وزارت آموزش و پرورش، جعفر میلی منفرد برای وزارت علوم و مسعود سلطانی فر برای وزارت ورزش و جوانان، نتوانستند نظر نمایندگان را جلب کنند.
با توجه به حاشیه‌های معرفی نامزدهای سه کرسی باقیمانده کابینه، شاید بتوان گفت که مهمترین مواجهه پرحاشیه دولت یازدهم با مجلس نهم حول محور تکمیل ترکیب کابینه سپری شد، وقتی روحانی برای دومین بار با معرفی سه وزیر به مجلس رفت، باز هم یکی از وزرا یعنی صالحی امیری که برای وزارتخانه ورزش معرفی شده بود، رای اعتماد کابینه را نگرفت. یکی دیگر از آنها یعنی رضا فرجی دانا نیز وزیر 9 ماهه شد. پارلمان‌نشینان طی استیضاحی، رای اعتماد خود از فرجی دانا را پس گرفتند. روحانی پس از استیضاح، سه گزینه را یکی پس از دیگری پیشنهاد کرد اما مجلس نیلی احمدی ابادی و فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی را مناسب کرسی این وزارتخانه ندانستند و در نهایت محمد فرهادی وزیر علوم شد.
تعاملات بودجه‌ای مجلس و دولت
آذرماه 1392 وقتی که دولت یازدهم برای اولین بار لایحه بودجه تنظیمی خود را تقدیم مجلس کرد، مجلسی‌ها از وقت‌شناسی پاستورنشینان متعجب شدند چراکه برخلاف دولت قبل که لایحه بودجه را دیرهنگام به مجلس می‌داد، در این دولت زمان قانونی برای تقدیم لایحه بودجه رعایت شد و روحانی نشان داد که نمی‌خواهد راه رئیس‌جمهور پیشین را برای تضعیف جایگاه نظام پارلمانی، طی کند.
هرچند همزمان با تقدیم اولین لایحه بودجه، برخی اقتصاددانان مجلس و تیم اقتصادی دولت بر سر موضوعاتی چون نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، تخصیص سبد کالا، نرخ سوخت، اقتصاد مقاومتی و یا تکمیل مسکن مهر اختلاف‌نظر داشتند، با این وجود اولین تجربه بودجه‌ای دولت یازدهم و مجلس نهم با تعامل پشت سر گذاشته شد. این تجربه با حاشیه‌هایی در مورد لوایح بودجه 94 و 95 نیز تکرار شد، هرچند در این دو سال، عدم رعایت زمان تحویل لایحه بودجه و نیز پررنگ بودن حواشی سیاسی در تصویب لوایح بودجه، دردسرهای تصویب لایحه دولت را بیشتر می‌کرد.
سایه برجام بر سر روابط پاستور و بهارستان
از پنجم مهرماه 1392 که روسای جمهور ایران و آمریکا تلفنی درباره مذاکرات هسته‌ای با یکدیگر صحبت کردند تا 23 تیر 1394 که بالاخره ایران و 1+5 توانستند به توافقی راهبردی در مذاکرات هسته ای دست یابند، برخی نمایندگان مجلس و دولت بر سر نحوه مذاکره هسته‌ای اختلافاتی داشتند که گاه جدی می‌شد.
با وجود همه نقدهایی که به‌ویژه پس از انتشار جزئیات برجام به عملکرد تیم دیپلماسی دولت وارد شد، در همه این دو سال دولتمردان تلاش کردند تا با حضور در مجلس، ابهامات نمایندگان را درباره توافق هسته‌ای برطرف کنند. حضور وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی در جلسات علنی و غیرعلنی مجلس یکی از نمودهای این تعامل‌طلبی دولت بود؛ هرچند در یکی از این جلسات، دولتمردان تهدید به زنده به گور شدن گشتند!
گاهی وزیر امور خارجه از انتشار سخنانش در جلسات غیرعلنی از سوی نمایندگان گلایه می‌کرد، اما این باعث نشد تا ظریف حتی از پخش زنده سخنانش در کمیسیون امنیت ملی مجلس - که بیشتر شبیه مناظره بود تا نشستی دیپلماتیک - شانه خالی کند.
اینکه دولت برخلاف تاکید حقوقدانان بر عدم نیاز برجام به تصویب در مجلس، با بررسی طرح نمایندگان در تایید توافق هسته‌ای مخالفتی نکرد و موفق به تصویب آن شد، یکی دیگر از مصادیق همراهی دولت و مجلس نهم بود.
20 هزار سوال و تذکر در 4 سال
نتایج انتخابات هفتم اسفند 1394 که اعلام شد، برای منتقدان افراطی روحانی مثل روز روشن بود که دیگر جایی در مجلس نخواهند داشت. هرچند دولت تا خرداد سال بعد همچنان با همان نمایندگان پیشین کار کرد، اما در عمل، از ابتدای امسال، دولت یازدهم برای تعامل با مجلسی برنامه‌ریزی می‌کرد که بیش از مجلس قبل به روحانی نزدیک بود.
نمایندگان مجلس نهم در حالی کرسی‌های مجلس را به نمایندگانی عمدتا متمایل به دولت تحویل می‌دادند که در طول چهار سال فعالیت خود، در مجموع 19 هزار و 686 سئوال و تذکر خطاب به دولتمردان مطرح کرده بودند که 12 هزار و 781 مورد آن در دولت یازدهم بوده است. آنها همچنین در طول فعالیتشان سه هزار و 500 سئوال از دولتمردان پرسیده اند که از این تعداد، دو هزار و 250 سئوال مربوط به دولت فعلی است. بهارستان نشینان همچنین در دوره نهم 16 هزار و 186 تذکر نیز به دولتمردان دادند که خطاب 10 هزار و 531 تذکر به دولت تدبیر و امید بوده است. آنها همچنین سه وزیر دولت روحانی را استیضاح کردند که در یک مورد (وزارت علوم) موفق به برکناری وزیر شدند.
همه این تذکرها، سوالها و کارتهای زرد و تک کارت قرمز نمایندگان به دولت روحانی درحالی بود که دولت یازدهم نسبت به دولت محمود احمدی نژاد پایبندی بیشتری به قوانین و مقررات موجود دارد. به گفته یک عضو هیئت تطبیق مصوبات دولت با قانون در مجلس شورای اسلامی، درحالیکه در دولت قبل بیش از 25درصد مصوبات دولت مغایر قانون بود اما در این دولت، مغایرتها کاهشی 20درصدی داشته و به حدود 6 تا 7درصد رسیده است. همین امر باعث شده تا برخلاف گذشته که رئیس مجلس شخصا به دلیل عدم اجرای قوانین از سوی دولت مجبور به ابلاغ قانون می شد، در این دولت، پاستور و بهارستان همراهی درخور توجهی در تصویب و ابلاغ قوانین داشته و دارند.
فصلی تازه از تعامل
با وجود اینکه هنوز برای بررسی عملکرد مجلس دهم درباره مواجهه با دولت کمی زود است، اما روشن است که در همین دوره دو ماهه فعالیت، حجم انتقادات مجلس از دولتمردان فروکش کرده و جز یک مورد زمزمه استیضاح، دیگر حرفی از انتقادات مکرر از دولت روحانی در میان نیست.
هرچند در حال حاضر فصلی تازه از تعامل دولت و مجلس آغاز شده اما کارنامه دولت یازدهم نشان می‌دهد که مشی این دولت حتی با مجلس منتقد خود نیز «تلاش برای تعامل» بوده و نشست‌های پیاپی هم‌نشینی دولت و مجلس گواهی بر این سبک مدیریتی است.
هرچند در سه سال گذشته، تکه‌کلام‌های نغزی از نمایندگان علیه دولتمردان در ذهن‌ها باقی مانده و گاه پاستورنشینان متهم به خیانت یا تهدید به ریخته شدن سیمان بر سر خود شده‌اند، اما حسن روحانی و کابینه‌اش هیچ‌گاه با زبان تند نمایندگان ملت را خطاب قرار نداده، چه برسد به آنکه چون دولت پیشین، از در رأس امور نبودن مجلس سخن به میان آورده و علیه مجلس فیلم پخش کنند! روحانی حتی در زمان استیضاح‌ها و سوال از وزرایش تاکید کرده که مجلس از حق قانونی خود استفاده می‌کند.
مجلس دهم نیز با حضور بخش عمده‌ای از نمایندگان حامی دولت، در دو ماه اخیر نشان داده که در امر نظارت بر دولتمردان جدی است و به این ترتیب می‌توان امیدوار بود تعامل همراه با نقد دلسوزانه دو قوه نسبت به یکدیگر، دوره تازه‌ای از همراهی پاستور و بهارستان در چارچوب قانون را به ارمغان بیاورد. دوره‌ای که در صورت تداوم دولت روحانی در دوره دوازدهم، احتمالا رنگ و بویی متفاوت از قبل به خود خواهد گرفت.
