هفت سال زندگی در جهنم ریزگردها، مسئولان چه می کنند؟

حالا و پس از گذشت 7 سال از تکرار گسترش ذرات معلق گرد و غبار که همواره با خسارت های عدیده میهمان خانه های مردم مناطق غربی و جنوب غربی کشور می شود، «تابناک» امیدوار است تا مسئولین با دریافت عمق فاجعه و نگرانی مردم  به صورت جدی پیگیر حل این مشکل برآیند. به راستی اگر این رویداد خطرناک و نگران کننده در  پایتخت کشور اتفاق می افتاد، مسئولین با مشکل به همین منوال برخورد می کردند؟

به گزارش خبرداغ به نقل از تابناک بار دیگر در اواخر فصل بهار توده ای از گرد و خاک غلیظ در روز جمعه آسمان شهرها و روستاهای غرب و جنوب غرب کشور از جمله خوزستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان را در برگرفت. بنابر اطلاعیه سازمان هواشناسی شدت ریزگردها همچنان در حال افزایش است و برای مثال وضعیت فعلی آلودگی هوا در کرمانشاه به بالاترین میزان خود در چند سال گذشته رسیده است. غلظت آلاینده های این توده هوا در برخی مناطق 10 برابر حد استاندارد (کرمانشاه) و در برخی مناطق (لرستان) 22 برابر حد مجاز عنوان می شود.

بر اساس مطالعات انجام شده آلودگی هوای با افزایش ذرات گرد و غبار در آن که به صورت جدی از سال 1388 در کشور ایران شایع شد و غالب مساحت غرب و جنوب غرب کشور به ویژه استان های کرمانشاه، خوزستان، ایلام، همدان و... را در بر گرفت، در فصل بهار به بالاترین حد خود می رسد و در فصل زمستان تا حدود زیادی از شدت آن کاسته می شود.

به عبارتی بررسی های سال های گذشته نشان از آن دارد که میزان غلظت ریزگردها با توجه به فصل و ماه متفاوت است و در فصول گرم سال به ویژه فصل بهار به دلیل شکل گیری بادهای فصلی از مناطق غرب و جنوب غرب کشور است که به ویژه از شن زارهای صحرای عربستان به سمت ایران حرکت می کنند و با خود ذرات معلق گرد و غبار را به همراه می آورند.

در رابطه با مشکل افزایش ذرات گرد و غبار در آسمان مناطق غرب و جنوب غرب کشور نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که اگرچه در استان کرمانشاه که از نظر منابع آبی موقعیت بالادستی و سرچشمه ای دارد، بیش از 95 درصد منشأ گرد و غبار از کشورهای همسایه است ولی در مناطق جنوب غرب نظیر شهرستان های استان خوزستان که از نظر منابع آبی موقعیت پایین دستی دارند، سهم عوامل داخلی در شکل گیری این عارضه بیشتر است.

توضیح بیشتر آنکه در کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرار داشتن روی کمربند خشک کره زمین پیوسته از این پدیده چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی رنج برده است. عارضه ای که ابعاد خسارت آن زیستی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی است.

در رابطه با منشأ خارجی معلق شدن ذرات گرد و غبار در آسمان مناطق غرب و جنوب غربی کشور باید گفت: 3 کانون فعال در خاک سوریه، 1 کانون فعال در مرز سوریه و عراق، 4 کانون فعال در شمال عراق و حوزه آبریز رود فرات،1 کانون فعال در مرکز جغرافیایی عراق و نیز 3 کانون فعال در جنوب عراق و منطقه هورالعظیم، 1 کانون فعال در مرز عراق و کرمانشاه و 2 کانون فعال در شمال کشور عربستان نقش مهمی در شکل گیری پدیده گرد و غبار در ایران هستند.

جدای از عوامل و کانون هایی که منشأ خارجی دارند، همچنین خشک سالی های متوالی سال های اخیر، فقدان پوشش گیاهی مناسب در مناطق در معرض خطر، تخریب مناطق جنگلی و مرتعی توسط انسان ها، افزایش حجم برداشت از منابع آب های سطحی و زیرزمینی، مدیریت نادرست منابع آب، بهره برداری ناپایدار از منابع ارضی، اجرای پروژه های سدسازی نامتعارف در سال های گذشته و نیز گسترش فعالیت صنایع آلاینده نظیر کارخانه های سیمان به ویژه در استان کرمانشاه را می توان از عوامل داخلی موثر بر این پدیده دانست.

از جمله آسیب هایی که این رویداد برای ساکنین به همراه داشته است می توان به مواردی نظیر تهدید سلامت انسان ها، بروز آفات گیاهی، کاهش کمی وکیفی محصولات دامی و کشاورزی، تشدید انگیزه مهاجرت به مناطق مرکزی کشور، کاهش ساعت کار مفید و اختلال در سیستم حمل و نقل اشاره کرد.

در رابطه با عامل خارجی و 15 کانون فعال در کشورهای عراق، سوریه و عربستان نکته ای که وجود دارد آن است که تنش های سیاسی و رقابت های ژئوپلیتیکی میان ایران و عربستان از یک سو و از سوی دیگر درگیری دو کشور عراق و سوریه با گروه های تروریستی و عدم وجود حاکمیت مقتدر و کامل در آنها اجازه هرگونه غیرفعال کردن کانون های خارجی بحران را در شرایط حاضر با ابهامات فراوان روبه رو کرده است.

اما از سوی دیگر نباید نقش عوامل داخلی که به مهم ترین آنها اشاره شد را در این ماجرا نادیده گرفت. این روزها مردم مناطق غربی و جنوب غربی کشور در حالی برای هفتمین سال متوالی گریبانگیر پدیده آلودگی هوا و پدیده گرد و غبار هستند که اقدام مشخص و موثری از سوی مسئولین برای خروج از این بحران انجام نشده است.

کم ترین انتظاری که همه ساله برای برخورد ریشه ای با عوامل داخلی این پدیده از مسئولین میتوان داشت: گسترش فرهنگ جنگل کاری، جلوگیری از قطع درختان، زیرکشت بردن زمین های مستعد فرسایش، مالچ پاشی طبیعی در مناطق بیابانی، مدیریت صحیح منابع آب و اختصاص حقابه به تالاب ها و رودخانه ها است.

حالا و پس از گذشت 7 سال از تکرار گسترش ذرات معلق گرد و غبار که همواره با خسارت های عدیده میهمان خانه های مردم مناطق غربی و جنوب غربی کشور می شود، «تابناک» امیدوار است تا مسئولین با دریافت نگرانی مردم و عمق فاجعه به صورت جدی پیگیر حل منشأهای داخلی و خارجی این مشکل برآید. به راستی اگر این رویداد خطرناک و نگران کننده در مرکز پایتخت اتفاق می افتاد، مسئولین با مشکل به همین منوال برخورد می کردند؟