سلیاک ، بیماری عدم تحمل گلوتن (پروتئین موجود در گندم و جو) است که باعث می شود بیمار پس از مصرف نان و برخی حبوبات دچار مشکلات گوارشی شود.
سلیاک، میل جنسی را کاهش می دهد
سلیاک نوعی ییماری و اختلال خود ایمنی بدن است که به روده کوچک آسیب می رساند و در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد می کند. بدن افراد مبتلا به این بیماری، قدرت تحمل نوعی پروتئین به نام گلوتن را که بیشتر در گندم، جو، چاودار و تا حدودی در جوی دوسر وجود دارد، ندارد. زمانی که این افراد مواد غذایی حاوی سلیاک را مصرف می کنند، دستگاه ایمنی بدن آنها با آسیب و تخریب پرزهای روده کوچک به این پروتئین واکنش نشان می دهد. روده کوچک محل جذب مواد غذایی است و با تخریب این پرزها، جذب مواد غذایی با مشکل مواجه و بیمار به سوءتغذیه مبتلا می شود. شدت بروز تظاهرات در مبتلایان متفاوت است و در برخی ممکن است شدید باشد. علائم نیز دارای طیف وسیعی هستند و شایع ترین آنها، علائم گوارشی شامل اسهال مزمن و چرب، نفخ شکم و کاهش وزن است. چون جذب مواد مغذی در این بیماری مختل می شود، به تدریج مبتلایان دچار کمبود آهن، ویتامین B12، کلسیم و ویتامین D می شوند. البته این بیماری می تواند باعث برزو بیماری های دیگری مثل اختلال تیروئید، اختلال پوستی، افسردگی، لنفوم و ناباروری هم شود.
سلیاک نسبتا شابع و وراثتی است و حدود 10 درصد از اقوام درجه یک بیماران، مانند پدر و مادر و فرزندانشان به آن مبتلا هستند. بیماری معمولا خود را در دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی نشان می دهد و معمولا زمانی تظاهر پیدا می کند که کودک برای اولین بار شروع به مصرف مواد حاوی گلوتن مثل گندم می کند ولی گاهی تا سال ها فرد مبتلا دارای علائم نیست و در بزرگسالی ممکن است علائم به تدریج در عرض چند ماه یا حتی چند سال خود را نشان دهد. معمولا پس از مواردی مثل جراحی، بارداری، عفونت های ویروسی و استرس های روانی بیماری دیده می شود.
اخیرا نتایج تحقیقاتی که در بخش گوارش دانشگاه فدریکو در ناپل ایتالیا انجام گرفته، مشخص کرده رابطه مستقیمی بین بیماری سلیاک درمان نشده و کاهش میل جنسی وجود دارد. این تحقیق نشان می دهد در بزرگسالان مبتلا به این بیماری، تعداد روابط زناشویی اندک و رضایت جنسی نیز مختل شده است. همچنین مشخص شده در مورد بیمارانی که با شکایت اختلالات جنسی مراجعه می کنند، باید به بیماری سلیاک نیز فکر کرد. گاهی شدت اختلال جنسی، ماهیت بیماری را مخفی می کند و اگر از بیمار در مورد علائم آن سوال نشود یا معاینه فیزیکی انجام نگیرد، ممکن است ناشناخته و در نتیجه درمان نشده باقی بماند.
سلیاک هم در زنان و هم در مردان می تواند باعث اختلالات جنسی شود. در خانم ها بیشتر به صورت کاهش میل جنسی و مشکل در رسیدن به ارگاسم خود را نشان می دهد. در مردان نیز می تواند هم باعث کاهش شدید میل جنسی و هم اختلال نعوظ شود. این بیماران به درمان های مرسوم اختلال جنسی مقاوم هستند و این نوع درمان ها فقط باعث بروز عوارض در آنها می شوند. نکته مهم دیگر اینکه در مواردی که بیماری از دوران کودکی وجود دارد، ممکن است فرد هرگز دارای عملکرد جنسی طبیعی نبوده باشد و مشکلات جنسی را به مسائل روانی نسبت دهد.از سوی دیگر، چون مبتلایان دارای نفخ مزمن، افسردگی و خستگی طولانی مدت هستند، بهتر است با مراجعه به پزشک متخصص از نظر ابتلا به سلیاک بررسی شوند چرا که ممکن است خود افسردگی نیز روابط زناشویی را تحت تاثیر قرار دهد.
البته پس از درمان و با رژیم غذایی بدون گلوتن، رفته رفته اختلال های جنسی نیز بهبود پیدا می کند، اما باید توجه داشت بهبود اختلال های جنسی تدریجی ولی پیشرونده است و با بهبود شرایط عمومی بیمار و ترمیم روده، عملکرد جنسی به نحو چشمگیری خوب می شود. علاوه بر اختلال جنسی، این بیماری می تواند باعث ناباروری مردان و زنان بشود. در مواردی که مرد یا زن از نظر علل ناباروری بررسی می شوند ولی دلیل واضحی برای آن پیدا نمی شود، باید وجود این بیماری را هم مدنظر قرار داد.
برای تشخیص سلیاک راه های گوناگون وجود دارد؛ یکی از این روش ها، اندازه گیری آنتی بادی خاصی در خون است. این آنتی بادی ها ضدگلیادین، ضدآندومیزیوم و ضدرتیکولین هستند. تشخیص قطعی با نمونه برداری از روده باریک است. به طور کلی تشخیص سلیاک از روی علائم گوارشی سخت است چون علائم آن در سایر بیماری های گوارشی نیز مثل نشانگان روده تحریک پذیر دیده می شود. برای تشخصی افراد مبتلا می توان از غربالگری استفاده کرد و ظن قوی لازم است. اساس درمان، پرهیز از مصرف مواد غذایی حاوی گلوتن تا پایان عمر است. دوره بهبود معمولا 6-3 ماه است ولی گاهی در بزرگسالان تا 2 سال نیز طول می کشد.
با رعایت رژیم غذایی، ورده باریک رفته رفته ترمیم می شود و جذب مواد غذایی نیز بهبود پیدا می کند. بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف موادغذایی حاوی گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات پرهیز کنند و آرد سیب زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا را جایگزین آن کنند. در رژیم بدون گلوتن،مصرف مواد غذایی خاوی گندم، جو، چاودار و جوی دوسر ممنوع است. البته در مورد مصرف جوی دوسر نظریات متفاوتی وجود دارد زیرا بعضی از افراد قادر به تحمل مواد غذایی حاوی آن هستند و بعضی دیگر نمی توانند آن را تحمل کنند.
هفته نامه سلامت
