دست یافتن به دلایل علمی بسیاری از مطالب بیان شده در دین مبین اسلام باعث تشویق افراد به انجام آن میشود؛ حجامت یکی از این اعمال است؛ در ایران نیز علمای بزرگی چون ابوعلی سینا، زکریای رازی و حکیم جرجانی حجامت را از ارکان درمان محسوب کردهاند.
حجامت از حدود 3300 سال قبل از میلاد در مقدونیه انجام میشده است. پس از آن، این کار در یونان نیز مرسوم شده است.به گزارش ایکنا، با ظهور اسلام سفارشات و تأکیدهای فراوانی از سوی پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) نیز در این رابطه بیان شد؛ در ایران نیز علمای بزرگی چون ابوعلی سینا، زکریای رازی و حکیم جرجانی حجامت را از ارکان درمان محسوب کردهاند.برخی علمای دین از جمله علامه طباطبایی معتقدند که در قرآن نیز به حجامت اشاره شده است؛ پیامبر(ص) میفرماید: «در شب معراج، وقتی که به آسمان هفتم صعود کردم، بر هیچ ملکی از ملائک گذر نکردم مگر اینکه گفتند یا محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن امر بفرما».(تفسیر المیزان/ بحارالانوار ج2 ص 300 باب 89)طبق روایات زیر حجامت در درمان بسیاری از بیماریها تأثیر دارد؛ پیامبر(ص) میفرمایند: «حِجامت، عقل را افزون مىكند و بر قدرت حافظه مىافزاید».(بحارالأنوار، جلد62، صفحه126، حدیث82)همچنین در روایتهای دیگری از پیامبر(ص) آمده است: «حجامتِ در سر، درمانى براى دیوانگى، جذام، شبكورى، پیسى و سردرد است».(المعجم الكبیر، جلد 23، صفحه 299، حدیث 667).«اگر خون در درونتان به جوش مىآید، حجامت كنید؛ چرا كه خون، گاه ممكن است در درون شخص، طغیان كند و وى را بكُشد». (طبّ الأئمّة لابنی بسطام ، صفحه 57)«درد، سه چیز است و درمان نیز سه چیز. امّا درد، عبارت است از خون، تلخه و بلغم. درمان خون، حجامت است، درمان بلغم، حمّام است، و داروى تلخه نیز راه رفتن».(كتاب من لا یحضره الفقیه، جلد 1، صفحه 126، حدیث 299) اهمیت این روش درمانی تا حدی زیاد است که در روایات به روز و ساعت انجام آن نیز اشاره شده است؛ پیامبر(ص) میفرمایند: «هر كس در روز سهشنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یكم ماه حجامت كند، این حجامت براى وى شفاى همه دردهاى سال خواهد بود و افزون بر آن، شفاى سردرد، دنداندرد، دیوانگى، جذام و پیسى نیز خواهد بود» (الخصال ، صفحه 385 ، حدیث 68 عن أبی سعید الخدری).امام صادق (ع) فرمودند: «پیامبر اكرم(ص) در سه نقطه بدن حجامت میكردند: سر كه آن را شفابخش مینامیدند بین دو كتف كه آنرا نافع مینامیدند و كمر كه آن را رها كننده مینامیدند».(بحارالانوارج 62ص120)در برخی منابع حجامت از نظر وزارت بهداشت و ارگانهای درمانی منسوخ ذکر شده و اهدای خون را جایگزین آن میدانند در حالی که:مشاور وزیر بهداشت در امور طب سنتی، مکمل و صنایع گیاهان دارویی در پاسخ به این پرسش که چرا عدهای از مسئولان حتی در وزارت بهداشت با استناد به طب نوین انتقال خون معتقدند با وجود دستگاهها و تجهیزات پیشرفته و استریل خونگیری، باید حجامت کنار گذاشته شود، گفت: جوابی که میتوان به این افراد داد، این است که اولا اگر با وجود طب نوین انتقال خون نیازی به حجامت نبود، لازم نبود انبیا و اولیای دین اینقدر بر حجامت تأکید کنند، میگفتند مردم بروید خون بدهید، دیگراین که اینقدر تأکید برتاریخ و اینکه چندماه حجامت کنید و برثواب آن تأکید نمیکردند.(سایت تبیان)هم چنین در حال حاضر حدوود 1600 نفر از پزشکان پروانه حجامت دارند؛ جالب است بدانید که مواد سمی و دفعی موجود در خون حجامت حدود چندین برابر خون ورید (خون حاصل از انتقال خون) است.در این رابطه کانون خبرنگاران نبأ گفتوگویی با شهلا اسدزاده، پزشک عمومی داشته است؛ وی در رابطه با این که آیا وزارت بهداشت پیرامون حجامت نظر موافق داشته است یا خیر، بیان کرد: حجامت در وزارت بهداشت در حال انجام و تایید شده است؛ با وجود اینکه شنیدهها حاکی از مخالفت وزارت بهداشت با حجامت است، پزشکان و متخصصان طب سنتی دلایل علمی و اسلامی حجامت را برای وزارت بهداشت توضیح داده و ارسال کردهاند، اینکه برخی میگویند حجامت درست نیست به این خاطر است که نمیخواهند توجیه شوند.حجامت در صورت تشخیص نادرست مزاج مثمر ثمر نیستوی در ادامه در رابطه با جایگاه حجامت در طب سنتی گفت: حجامت در طب سنتی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و درمان بسیاری از بیماریها به وسیله حجامت انجام میشود اما نکته مهم این است که تجویز حجامت باید توسط متخصص طب سنتی یا مزاجشناس انجام شود و در صورتی که مزاج شخص درست تشخیص داده نشود حجامت مثمرثمر نیست.تأثیر حجامت در فصل و ماه خاص این پزشک سنتی در ادامه در رابطه با دلایل مبنی بر روز خاص از یک ماه یا فصل خاص برای حجامت گفت: این مسأله به گردش ماه دور زمین و جاذبه ماه بر روی مایعات مربوط است؛ به طوری که در برخی از فصول مثل پاییز یا بهار اثر جزر و مد بیشتر است و بهتر است که حجامت صورت بگیرد.حجامت در روز جمعهوی در رابطه با حجامت در روز جمعه تصریح کرد: ما این کار را صرفا به خاطر اینکه حدیث موثق داریم که حجامت در روز جمعه ممکن است منجر به مرگ شود انجام نمیدهیم اما هنوز دلیل علمی آن را پیدا نکردهایم.خوردن انار بعد از حجامتاسدزاده با اشاره به این مطلب که از دیدگاه طب سنتی به خوردن انار بعد از حجامت توصیه شده است و دلیل این امر، گفت: انار از میوههای خونساز و تصفیهکننده خون است؛ وقتی بعد از حجامت انار مصرف شود این امر پاکسازی خون کمک میکند.انجام حجامت در حالت بین سیری و گرسنگیوی در پایان به این سؤال که چرا در احادیث به حجامت در حالت سیری سفارش شده است، خاطرنشان کرد: اول اینکه باید 2 تا 3 ساعت بعد از غذا حجامت انجام شود نه بلافاصله یعنی حالتی ما بین سیری و گرسنگی؛ در حالت گرسنگی وقتی بدن شما مقداری خون از دست میدهد فرد ضعف میکند و مشکلاتی برای وی بهوجود میآید و علت این که در حالت سیری کامل نیز نباید حجامت انجام شود، نیز این است که بعد از غذا، خون به دستگاه گوارش فرستاده میشود و اگر حجامت انجام شود عمل هضم به درستی انجام نمیگیرد.طبق روایات و سخنان بزرگان دینی ما حجامت بسیار سفارش شده است؛ گفتوگو با مرکز حجامت نیز باعث شد که از نظر علمی نیز به یقین برسیم که حجامت برای درمان بسیاری از بیماریها نتیجه بخش است اما نکته مهم این است که شرایط شما درست سنجیده شود و حجامت در زمان مناسب و هم چنین تعداد دفعات مورد نیاز انجام شود.طبق تحقیقات انجام حجامت در مراکز تخصصی، با وسایل کاملا بهداشتی انجام شده و احتمال انتقال عفونت و بیماریهای خونی بسیار کم است اما مخالفتهایی که از نظر علمی برخی هنوز با این روش درمانی دارند هنوز جای سوال باقی میگذارد.معصومه رستمی