کی‌روش یا قلعه‌نویی؟ / پنج نما از یک ایران - ژاپن تاریخی

عرفان حاج بابایی: احتمالا کمتر کسی تصور می کرد ایران با چنین کیفیتی برنده جدال بزرگ قاره آسیا در عصر شنبه باشد. با این حال، فوتبال یک بار دیگر غیرقابل پیشبینی خودش را ثابت کرد و ایران با نمایشی خیره کننده در نیمه دوم، توانست از دل این بازی سخت، برنده بیرون بیاید و پا به نیمه نهایی بگذارد. در ادامه و طی پنج نما، مروری خواهیم داشت بر نکات مهم و خاص بازی دیروز.

این ژاپن بهتر بود یا آن ژاپن؟

خاطره تلخ شکست سنگین مقابل ژاپن در نیمه نهایی رقابت های جام ملت های 2019، هنوز فوتبال دوستان ایرانی را می رنجاند. با این حال دیروز این ایران بود که توانست آن شکست تلخ را جبران کند. این اتفاق در حالی افتاد که تیم دیروز ژاپن، به مراتب نسبت به تیم جام قبلی، تیم بهتر و باکیفیت تری بود. هاجیمه موریاسو، بعد از جام جهانی 2018 به تیم ملی ژاپن اضافه شده بود و فرصت چندانی تا جام ملت ها برای تغییرات در تیم ملی ژاپن نداشت. او میراث دار تیمی نسبتا پا به سن گذاشته بود و یک سال، فرصت زیادی برای انجام تغییرات لازم نبود. با این حال او با همان تیم، ایران را شکست داد و فینالیست جام ملت ها شد. در این دوره اما ژاپن در شرایطی به جام ملت ها رسید که یک سال قبل و در جام جهانی، با شکست دادن آلمان و اسپانیا چشم ها را به خود خیره کرده بود و موریاسو ششمین سال حضور خود روی نیمکت سامورایی ها را تجربه می کرد تا از این زاویه هم، کاری که ایران دیروز انجام داد ارزشمند و بزرگ ارزیابی شود.

خیریت غیبت طارمی

شاید بتوان مهم ترین اتفاق دیروز را ترکیب و چینش جدید تیم ملی دانست. در شرایطی که مهدی طارمی به عنوان بهترین گلزن و احتمالا سرشناس ترین و بهترین بازیکن تیم ملی به دلیل اخراج در بازی با سوریه، بازی با ژاپن را از دست داده بود و بسیاری تصور می کردند که نبودن طارمی به معنی از کار افتادن قوای تهاجمی ایران است، چنین اتفاقی رخ نداد. ایران مقابل ژاپن با سیستم 1-3-2-4 پا به زمین گذاشت و بازی کردن دو هافبک دفاعی در کنار هم، این شانس را به تیم ملی داد که بتواند ژاپن سرعتی و بابرنامه را کنترل کند. در نیمه دوم هم خط موتور خط آتش تیم ملی روشن شد و بدون این که غیبت طارمی لحظه ای حس شود، ایران توانست بازی را به نفع خود خاتمه دهد.

عبور قلعه نویی از خود و رسیدن به کی روش

کابوس حذف در مرحله یک چهارم نهایی در سال 2007، هرگز در طی این سال ها لحظه ای امیر قلعه نویی را رها نکرده بود. او اما بالاخره توانست از کابوس یک چهارم یعنی جایی که در 2007 متوقف شده بود عبور کند و حالا در جام 2023 به نیمه نهایی رسیده است. جایی که کی روش هم چهار سال پیش توانست ایران را به آنجا برساند اما فراتر از آن را هرگز نتوانست تجربه کند. قلعه نویی حالا این شانس را دارد تا با پیروزی مقابل قطر میزبان در نیمه نهایی جام ملت ها، کی روش را هم پشت سر بگذارد و ایران را پس از سال ها ناکامی، راهی فینال جام ملت ها کند.

خاک قطر بالاخره با ایران می سازد؟

ایران هیچوقت از میزبانی های قطر در تورنمنت های مختلف خاطرات خوبی نداشته و همیشه در آخرین گام کم آورده. از جام ملت های 1988 و 2011 گرفته تا جام جهانی 2022، در همه شان درنهایت آن چه که با تیم ملی ایران باقی ماند، شکست و ناکامی و نرسیدن بود. نه دست ایران به جام قهرمانی آسیا رسید و نه رویای صعود به دور بعدی جام جهانی محقق شد. حالا یک بار دیگر تورنمنتی بزرگ در خاک قطر در حال برگزاری است و از قضا خود میزبان، این بار حریف ملی پوشان در نیمه نهایی خواهد بود تا ببینیم سلسله ناکامی های فوتبال ایران در قطر شکسته خواهد شد یا این سریال بازهم ادامه خواهد داشت.

تمام طلسم ها یکجا شکست

ایران تا پیش از بازی عصر شنبه، نه تنها در تاریخ جام ملت ها موفق نشده بود که ژاپن را شکست دهد، بلکه حتی نتوانسته بود به این تیم گل بزند. در چهار تقابل دو تیم در سال های 1988، 1992، 2004 و 2019، ایران دو بار شکست خورده بود و دو بار هم با ژاپن مساوی کرده بود. در بازی دیروز اما همه این طلسم ها یکباره شکست. ایران هم به ژاپن گل زد و هم توانست این تیم را شکست دهد. حالا شاید وقت شکستن باقی طلسم ها باشد. طلسم صعود به فینال، و شاید طلسم قهرمانی در آسیا بعد از 47 سال.

254