توصیه مهم اژه‌ای به قضات

حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، صبح امروز ‌شنبه (۲۷ آبان) در ادامه بازدیدهای میدانی خود از مراجع و مراکز قضایی، از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران بازدید کرد و از نزدیک در جریان کم و کیف رسیدگی به پرونده‌ها در این واحد قضایی قرار گرفت.

علاوه بر دیدار بدون واسطه با مردم و مراجعه‌کنندگان به دستگاه قضایی، آسیب‌شناسی از روندها و فرایندهای موجود در مراکز و مراجع قضایی یکی از اصلی‌ترین اهداف حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای از بازدیدها و سرکشی‌های خود از واحدهای قضایی است؛ این مهم در جریان بازدید امروز شنبه ۲۸ آبان، قاضی‌القضات از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران نیز مورد توجه بود و رئیس قوه قضاییه با نگاهی تخصصی و موشکافانه، روندهای موجود در این واحد قضایی را مورد ارزیابی قرار داد.

مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران دارای ۶ شعبه اجرای احکام و ۲۸ شعبه دادگاه حقوقی است که واحد اجرای احکام آن، به منظور تسریع و تسهیل خدمت‌رسانی به مراجعان، بصورت متمرکز درآمده است.

رئیس قوه قضاییه در جریان سرکشی خود از مجتمع قضایی شهید بهشتی به «شعب اجرای احکام متمرکز» این مجتمع قضایی مراجعه کرد تا از نزدیک روند امور را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.

رئیس عدلیه در جریان حضور خود در «شعب اجرای احکام متمرکز مجتمع قضایی شهید بهشتی» به مطالعه و بررسی موردی چند پرونده پرداخت و سؤالاتی تخصصی را پیرامون روند رسیدگی‌ها به این پرونده‌ها از مسئولان مربوطه مطرح کرد؛ قاضی‌القضات همچنین در جریان آمار پرونده‌های وارده، جریانی، مختومه موقت و مختومه ۱۴۰۱ این شعب نیز قرار گرفت.

رئیس دستگاه قضا با اشاره به اهمیت رضایتمندی مردم و تسهیل و تسریع امور حقوقی و قضایی آنها، خطاب به مسئولان مربوطه در مجتمع قضایی شهید بهشتی تاکید کرد که بررسی دقیقی از میزان رضایتمندی مردم به واسطه متمرکز شدن شعب اجرای احکام به عمل آورند.

در ادامه بازدید، محسنی اژه‌ای از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران، «دهقانی» سرپرست این مجتمع و «قربانی» رئیس کل دادگاه‌های عمومی و انقلاب تهران اشاره کردند که ارتباط محاکم تهران با بانک مرکزی به صورت «برخط» است اما به دلیل وجود پاره‌ای از ایرادهای نرم‌افزای، گاهی پاسخ استعلام‌ها با کندی دریافت می‌شود؛ رئیس دستگاه قضا پس از شنیدن این موضوع، بر مرتفع شدن مشکلِ مزبور در اسرع وقت به منظور عدم ایجاد خلل و تعلل در پیشبرد امور حقوقی و قضایی مردم تاکید کرد.

رئیس قوه قضاییه هنگام سرکشی یکی از شعب دادگاه‌های حقوقی مجتمع قضایی شهید بهشتی این سؤال را از مسئولان پرسید که «قانون اصلاح قانون صدور چک» که از سال ۹۷ اجرا می‌شود و شامل الزاماتی نظیر «ثبت تمام چک‌های جدید در سامانه» و «ممنوعیت دارندگان چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، از صدور چک جدید و ثبت آن در سامانه» است، چه میزان در کاهش آمار ورودی پروندها نقش داشته است؟

رئیس دادگاه در پاسخ به این سؤالِ قاضی‌القضات، برخی نواقص قانون جدید چک را برشمرد و رئیس کل محاکم تهران نیز اعلام کرد که قانون جدید چک تأثیرقابل اعتنایی در کاهش ورودی پرونده‌ها نداشته است.

رئیس عدلیه در همین رابطه تصریح کرد: نواقص این مقوله باید شناسایی شود و آسیب‌شناسی مدونی در این زمینه صورت گیرد.

رئیس دستگاه قضا از دفتر مزایده‌های مجتمع قضایی شهید بهشتی بازدید کرد و از نزدیک در جریان فعالیت «سامانه تدارکات الکترونیکی دولت» قرار گرفت؛ در این سامانه، مزایده‌ها بصورت الکترونیکی انجام می‌شود و تاکنون سه مزایده الکترونیک به صورت آزمایشی برگزار شده و مقرر است در ماه‌های آتی همه مزایده‌ها به این شکل انجام شود.

مسئولان این حوزه تاکید داشتند که سامانه مزبور با وجود برخی کُندی‌ها در مجموع، مزایای قابل‌توجهی دارد؛ رئیس عدلیه در همین رابطه ضمن تاکید بر بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای تسهیل و تسریع امور حقوقی و قضایی مردم گفت: زمانی چنین مطرح می‌کردند که با اجرای قانون جدید چک بالغ بر ۹۰ درصد از ورودی‌های این مقوله به مراجع قضایی کاسته می‌شود اما امروز در آسیب شناسی میدانی مشاهده کردیم که انتظارات در این زمینه در عرصه عمل آنطور که باید محقق نشده است بنابراین در بخش مربوط به مزایده‌های الکترونیکی، باید به گونه‌ای کار را از ابتدا پایه گذاری و پیش برد که به واسطه عملیاتی شدن این امر، مشکلات و پرونده‌های جدید ایجاد نشود.

رئیس عدلیه، هنگام بررسی یکی از پرونده‌ها در شعبه‌ای از دادگاه حقوقی این مجتمع، بر اهمیت انعقاد قراردادهای رسمی میان مردم و متعاملان تاکید کرد و گفت: انعقاد قراردادها به صورت مُتقن، محکم و رسمی از بروز بسیاری از مشکلات و ایجاد پرونده‌های زیاد جلوگیری می‌کند؛ این امر شامل حال معاونت‌ها و واحدهای حقوقی ادارات و شرکت‌ها نیز می‌شود و آنان باید بیش از سایر آحاد جامعه نسبت به انعقاد قرارداهای متقن و رسمی اهتمام داشته باشند.

محسنی اژه‌ای از شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی مستقر در مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران ویژه امور بین‌الملل نیز بازدید کرد و از نزدیک در جریان روند رسیدگی‌ها در این شعبه قرار گرفت؛ طبق اظهارات رئیس شعبه ۵۵، روند رسیدگی‌ها در این شعبه علنی است و آرای صادره برای سفارتخانه‌های خارجی ابلاغ می‌شود.

«رسیدگی به شکایت بیماران پروانه‌ای از دولت آمریکا»، «رسیدگی به دادخواهی خانواده‌های شهدای مدافع حرم از گروهک‌های تروریستی تحت حمایت مستقیم دولت تروریستی آمریکا با دادخواهی ۶۴۶ نفر از ۱۵ استان کشور»، «رسیدگی حقوقی به پرونده گروهک تروریستی حرکة النضال» و «دادرسی حقوقی سرکرده گروهک تروریستی تندر» از جمله پرونده‌های مورد رسیدگی در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بوده است.

دیدار بدون واسطه و چهره به چهره با مردم و مراجعان، همانند همه بازدیدهای میدانی رئیس قوه قضاییه، یکی از برنامه‌های سرکشی وی از مجتمع قضایی شهید بهشتی تهران بود؛ بر همین اساس، رئیس عدلیه به شنیدن مشکلات و مسائل برخی از مراجعان پرداخت و دستورات مقتضی را برای رفع مسائل آنها در چارچوب موازین قانونی صادر کرد.

رئیس قوه قضاییه در جمع قضات و کارکنان مجتمع قضایی شهید بهشتی اظهار داشت: کار شما در این مجتمع قضایی از حجم و حساسیت بالایی برخوردار است و من بر این مهم واقف هستم و در جریانم که سرریز مسائل اقتصادی کشور در دستگاه قضایی بر حجم و حساسیت کار شما افزوده است و شما حتی در برخی روزهای تعطیل نیز در سر کار حاضر می‌شوید؛ با این حال توصیه مؤکد من به شما آن است که علی رغم سنگینی کار، از خدمت به خانواده خود غافل نشوید.

رئیس قوه قضاییه افزود: وقتی حجم و حساسیت کار و میزان مراجعه ارباب رجوع و ارجاع پرونده‌ها افزایش می‌یاید و در کنار این موضوع، با محدودیت‌های عِدّه و عُدّه‌ای نیز مواجه‌ایم؛ ممکن است بستر برای سوء‌استفاده شیطان وشیطان‌صفتان مهیا گردد و آنها بخواهند تا قداست دستگاه قضایی را مخدوش سازند؛ در اینجاست که اهمیت صیانت از خود و همکاران و مجموعه مضاعف می‌شود؛ لذا فرد فرد شما همکاران باید در صیانت از خود و مجموعه کوشا باشید.

رئیس دستگاه قضا بر لزوم اتقان هرچه بیشتر آرای قضایی نیز تاکید کرد و گفت: نقض‌هایی که در مراجع بالاتر در روند رسیدگی‌ها گرفته می‌شود، امور را پیچیده‌تر و حجیم‌تر می‌کند؛ چنانچه بر مقوله اتقان آراء اهتمام شود، هم از حجم کار در مراجع قضایی کاسته می‌شود و هم اعتبار احکام ما افزایش می‌یابند.

رئیس عدلیه در ادامه ۵ شاخصه را برای متقن شدن آرای قضایی برشمرد و گفت: استماع دقیق مطالب طرفین پرونده، تسلط بر قانون، دقت پیرامون مستندات پرونده، تطبیق دقیق مستندات پرونده با مفاد قانونی و مشورت با اشخاص مجرب و متخصص از جمله شاخصه‌هایی است که بر اتقان آرای قضایی می‌افزاید.

قاضی‌القضات بر اتقان و وضوح شکلی و انشائی احکام صادره نیز تاکید کرد و گفت: یک حکم و رأی قضایی علاوه بر اتقان محتوایی، باید از لحاظ شکلی و انشائی نیز متقن و واضح باشد و الفاظ به کار رفته در آن به گونه‌ای نباشند که موضوع دادنامه توسط طرفین پرونده فهم نشود و یا سبب به اشتباه افتادن تایپ‌کننده شود؛ شب گذشته من مشغول مطالعه یک رأی قضایی بودم، علی‌رغم آنکه موضوع پرونده چندان پیچیده و غامض نبود اما سه بار آن را خواندم تا منظور صادر کننده رأی را متوجه شوم.

رئیس قوه قضاییه گفت: باید در راستای کوتاه کردن فرآیندهای قضایی اقدامات مجدانه‌ای انجام داد؛ اینکه یک نفر در مراجع مختلف قضایی، پرونده‌های متعددی را در باب یک موضوع واحد تشکیل می‌دهد از دلایل طولانی شدن فرآیند رسیدگی است؛ لازم است این قبیل موضوعات مورد رصد قرار گیرند؛ فرضاً برخی پرونده‌ها صلاحیت‌های مختلفی دارند و یا از ابعاد متکثر و پیچیده‌ای برخوردارند، می‌توان این قبیل پرونده‌ها را در راستای کوتاه کردن فرآیندهای قضایی با یک حکم ویژه در یک شعبه ویژه بررسی کرد و من آمادگی ابلاغ این حکم را دارم.

همچنین در این نشست، «القاصی» رئیس کل دادگستری استان تهران به ارائه گزارشی در خصوص وضعیت رسیدگی به پرونده‌ها در ۲۸ شعبه دادگاه و ۶ شعبه اجرای احکام مجتمع قضایی شهید بهشتی پرداخت.

حجت‌الاسلام «دهقانی» سرپرست مجتمع قضایی شهید بهشتی نیز در این نشست اظهار کرد: در راستای افزایش تعامل دانشگاه و دستگاه قضا، مجتمع قضایی شهید بهشتی هر هفته یکی از اساتید رشته حقوق دانشگاه‌های کشور را به جلسات هم‌اندیشی با قضات دعوت و از نظرات و پیشنهادات حقوقی آنها استفاده می‌کند.