یک. اربعین، مردمی‌ترین رویداد عصر ماست. زن و مرد و پیر و جوان، همه چون قطرات آب جاری می‌شوند تا در دریای شور و عشق کربلا به هم برسند. از کوچه‌ها و خیابان‌های شهرها، یکایک مردم چون قطرات زلال آب جاری می‌شوند تا به جاده‌های اصلی برسند، همان‌گونه که باریکه‌های آب به بستر اصلی رود سرازیر می‌شوند و رودخانه‌ها همه یک مقصد دارند. کربلای حسین علیه‌السلام، دریایی وصف‌ناشدنی است.
دو. بعضی از عراقی‌ها، در خانه‌هایشان قلک‌های کوچکی دارند به نام صندوق حسین علیه السلام. اضافه درآمد سالانه را جمع می‌کنند تا در ایام اربعین خرج کنند و در دریای زرین زوار کربلا، دری بیندازند.آن که خانه‌ای در کربلا یا جاده‌های منتهی به آن دارد، با التماس دیگران را برای استراحت به خانه می‌آورد، آن‌که از مکنت برخوردار است، دائما در حال طبخ و توزیع غذاست، کسی که کمتر دارد، آب و دستمال‌کاغذی توزیع می‌کند، کسی که پولی ندارد، سعی می‌کند قوت بازوی خود را به کار گیرد و با مشت‌ومال، خستگی را از پای پیاده زوار بزداید و آن‌کس که توان همین را هم ندارد، نذر سایه می‌کند؛ یعنی در آفتاب بالای سر زائری که از خستگی نشسته می‌ایستد تا او آفتاب نخورد.
سه. اربعین از این هم عجیب‌تر و زیباتر است. جمعیتی که از نجف و بغداد و بصره و شهرهای دیگر به‌سوی کربلا حرکت می‌کند چند ویژگی دارد. اول تنوع جمعیت است. جمعیتی از ملیت‌های مختلف که همه یک هدف و یک مقصد دارند. دوم کثرت جمعیت است.
تنها جمعیت چندمیلیونی پیادگان بین نجف تا کربلا، از جمعیت اغلب کشورهای همسایه ما بیشتر است. سوم تنوع سنی و ترکیب جمعیت است. مادری با فرزند شیرخوار، پیرمردی گوژپشت و عصابه‌دست و جوانی لنگ‌لنگان صحنه‌هایی نیستند که کم در این مسير تکرار شوند.
درواقع جمعیت زوار کربلا در ایام اربعین، یک ملت‌اند و یک ملت هم می‌تواند از آن‌ها پذیرایی کند. دقیقا از همین روست که رویداد
بزرگ اربعین، مردمی‌ترین پدیده عصر ما و بلکه همه دوران‌هاست.
چهار. کسی که بزرگ‌ترین اجتماع انسانی تاریخ بشر در اربعین را دیده، نیک می‌داند که خدمت‌رسانی به چنین جمعیت عظیمی، کار هیچ دستگاه و دولتی نیست. اگر دولت‌های عراق و ایران، تمام تلاش خود را هم به کاربندند، امکان خدمت‌رسانی به گوشه‌ای از دریای اربعین را هم نخواهند داشت. واقعیت این است که یک ملت زائر اربعین است و یک ملت هم می‌تواند از آن پذیرایی کند. آنچه برخی تنگ‌نظران و
کوچک اندیشان از صرف هزینه‌های دولتی در ایام اربعین می‌گویند، هذیانی از سر ندیدن یا ندانستن است. اصلا جمعیتی که در اربعین حماسه می‌سازد، از چند ملت و بیش از جمعیت بسیاری از کشورهاست و در حقیقت، یک فراملت است. فراملتی که حاج قاسم نام زیبایی برای آن برگزیده بود: فراملت امام حسین.
