| |
پنجشنبه ۰۱ آذر ۱۴۰۳ - ۱۶:۲۸
بروزرسانی ۱۸ ساعت پیش
به گزارش خبرداغ ، گزارش روزنامه «شهروند» درباره یک پیشنهاد عجیب برای جذب دانشجو در رشته‌محل‌های کم‌متقاضی را بخوانید.
وقتی صحبت از رشته‌های کم‌طرفدار میشود، ناخودآگاه بحث بازار کار آن رشته مطرح میشود، به‌طوری که اگر رشته‌ای در بازار کار، کم‌درآمد و کم‌متقاضی باشد، می‌توان گفت که آن رشته کم‌طرفدار است. اما آیا این مجموعه وسیع ۱۶۰ رشته‌ای به تعبیر معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش، در همه دانشگاه‌ها کم‌متقاضی است؟ حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش در این رابطه عنوان کرده که نباید بگوییم کدام رشته کم‌طرفدار است، بلکه باید حتما به رشته‌محل دانشگاه‌ها توجه کنیم، یعنی باید ببینیم یک رشته در کدام شهر، کمترین متقاضی را دارد، چون مثلا احتمال دارد رشته مدیریت در یک شهر استان سیستان‌وبلوچستان، متقاضی بسیار کمی داشته باشد، اما همین رشته در تهران بسیار پرطرفدار باشد.
کدام رشته‌محل‌ها کم‌متقاضی هستند و چرا؟
فهرست رشته‌محل‌های بدون کنکوری که اخیرا سازمان سنجش منتشر کرد، فهرستی از کم‌طرفدارترین رشته‌محل‌های دانشگاهی است که با نگاه به این فهرست به‌راحتی از کم‌طرفدارترین رشته‌محل‌های دانشگاهی آگاه می‌شویم. این فهرست مجموعه‌ای متشکل از 6هزار رشته‌محل دانشگاه‌های پیام‌نور و غیر‌انتفاعی است که کمترین طرفدار را دارند. باوجود آنکه مسئولان سازمان سنجش اعلام کردند که ظرفیت پذیرش در این رشته‌ها ۳۰۰هزار نفر است، اما حتی بدون برگزاری کنکور هم تنها برای یک‌سوم از این رشته‌محل‌ها متقاضی وجود داشت.
رشته‌های علوم اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی، جغرافیا، الهیات و معارف اسلامی، مدیریت، علوم تربیتی و علوم سیاسی، از جمله رشته‌هایی است که نام آنها در اکثر شهرهای کشور به چشم می‌خورد. یعنی اگر به فهرست رشته‌محل‌های کم‌متقاضی در رشته علوم انسانی توجه کنیم، متوجه‌می شویم رشته‌های نامبرده در اکثر شهرهای کشور، بدون کنکور دانشجو می‌پذیرند و کمترین متقاضی را دارند. همچنین در گروه علوم تجربی نیز رشته‌های زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، شیمی، مهندسی علوم کشاورزی، مهندسی منابع طبیعی، مهندسی آب و خاک، مهندسی مدیریت و آبادانی روستاها، از جمله بیشترین فراوانی رشته‌محل‌های کم‌طرفدار در شهرهای مختلف کشور است.
رکود جدی رشته‌های فنی در سال‌های آتی
در گروه علوم ریاضی و فنی قضیه قدری متفاوت است. در گروه‌های فنی، کم‌متقاضی‌ترین رشته‌محل‌ها به رشته‌های مقطع کاردانی اختصاص دارد و این موضوع نشان می‌دهد که متقاضیان برای ورود به دوره‌های مهارتی رشته‌های فنی، تمایل چندانی ندارند و ترجیح می‌دهند که دو سال دیگر درس بخوانند و باعنوان مهندس از دانشگاه فارغ‌التحصیل شوند. اگرچه فهرست اغلب رشته‌های فنی پرطرفدار، مانند مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی نفت نیز در فهرست کم‌متقاضی‌ترین رشته‌محل‌های سازمان سنجش قرار داده شده، اما باید توجه کنیم که پذیرش بدون کنکور دانشجو در این رشته‌های پرطرفدار، در شهرهای دورافتاده‌ای صورت می‌گیرد که کمتر متقاضی‌ای حاضر میشود در آن شهرها درس بخواند و به همین دلیل نیز این رشته‌ها در فهرست کم‌متقاضی‌ترین رشته‌محل‌های رشته فنی و مهندسی کشور قرار گرفته‌اند. به گفته معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش رشته‌های فنی تا چند سال آتی دچار رکود جدی و مشکل‌ساز می‌شوند، چراکه متقاضی کمی دارند و این مسأله به آینده علمی کشور آسیب می‌زند.
چرا تضمین شغل برای دانشجوی فرهنگیان، رتبه‌های برتر کنکور را جذب نکرده؟
«راه‌حل پرمتقاضی‌شدن رشته‌های کم‌متقاضی، این نیست که انگیزه مالی برای دانشجو ایجاد کنیم.» نیک‌نژاد، مشاور تحصیلی درباره خبر جدید سازمان سنجش می‌گوید: «اولا باید ببینیم این 160 رشته‌محل‌ها دقیقا کدام‌ها هستند و چرا کم‌متقاضی‌اند؟ ما در رشته خودمان یعنی معملی سال‌هاست با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه هستیم. این مشکل در حالی عنوان میشود که تعداد دانش‌آموزان سراسر کشور بعد از سال‌های همه‌گیری، از 12میلیون به 14 میلیون نفر رسیده است. این مثال بارز امروز ما است. معلمی در فرهنگ ما با امنیت شغلی نسبی همراه است. دانشجوی دانشگاه فرهنگیان می‌داند که در طول تحصیل حقوق می‌گیرد و تضمین جذب شغلی دارد. اما آیا این انگیزه توانسته رتبه‌های برتر کنکور را به این رشته‌ها بکشاند؟ قطعا خیر . دلیلش هم این است که جوان‌ترها می‌بینند معلم‌ها همیشه نسبت به حقوق و مزایای‌شان اعتراض دارند و همین رویه‌های تضمین‌شده برای شغل‌یابی هم رضایتمندی شغلی به‌دنبال نداشته است.»
نیک‌نژاد معتقد است اصلا نیازی به این تشویق‌ها نیست. وزارت علوم و سازمان و سنجش و همه دست‌اندرکاران امر باید ببینند مشکل رشته‌محل‌ها چیست که دانش‌آموزان نمی‌خواهند بروند؟ نه اینکه انگیزه حمایت مالی برای دانشجو فراهم شود که البته مشخص نیست تا چه میزان محقق شود. چه‌بسا اگر آن مشکلات رشته‌محل‌ها حل و زمینه سرمایه‌گذاری و اشتغال فراهم شود، دیگر این رشته‌ها در محل‌های خاص کم‌متقاضی نخواهد بود.
از کدام مازاد بودجه این وعده‌ها به داوطلب کنکور داده میشود؟
«اینجور خبرها هم ترسناک است و هم نگران‌کننده.» رضا نهضت، کارشناس آموزشی و مشاور تحصیلی و انتخاب رشته درباره خبری که درباره ایجاد انگیزه در انتخاب رشته‌محل‌های کم‌متقاضی از سوی سازمان سنجس عنوان شده است، می‌گوید: «خیلی بعید است رشته‌محل‌های برتر که رقابت اصلی رتبه‌های برتر کنکور بر سر آنهاست، با این انگیزه‌ها بدون طرفدار شود. اینکه به داوطلبی که می‌داند پزشکی یک دانشگاه خوب قبول میشود، بگوییم بیا یک دانشگاه دیگر یا رشته پایین‌تر انتخاب کن در ازایش جای دیگر به تو حقوق داده شود. این پیشنهاد به نظر من مبهم و نسبتا هراس‌آور است. به علاوه وقتی بحث‌های مالی و پرداخت حقوق عنوان میشود، این سوال به ذهن می‌رسد که مگر دولت و دستگاه‌های اجرایی مازاد بودجه دارند که این وعده‌ها داده میشود؟ و این حمایت مالی تا چه زمانی قرار است ادامه داشته باشد؟
درآمد و شغل خوب مهم‌ترین انگیزه برای انتخاب رشته دانشجو است
نهضت درباره مهم‌ترین انگیزه‌های انتخاب رشته داوطلبان کنکور می‌گوید: «درآمد و شغل خوب مهم‌ترین انگیزه برای انتخاب رشته دانشجو است. من دانش‌آموزی در دبیرستان علامه‌حلی تهران داشتم که در رشته ریاضی بهترین بود، ولی سال دهم رشته‌اش را عوض کرد تا کنکور پزشکی شرکت کند. همین واکنش‌ها نشان می‌دهد انگیزه مالی و آینده شغلی پردرآمد مهم‌ترین شاخص برای دانش‌آموز است. در سال‌های اخیر رشته‌های فنی دیگر طرفدار زیادی ندارد و به غیر از رشته‌های کامپیوتر و زیرمجموعه‌هایش، دیگر رشته‌های فنی و مهندسی تفاوت‌های بسیار زیادی در درآمد و شغل در مقایسه با زیرگروه‌های پزشکی دارد. با این شرایط اقتصادی و گرانی‌ها و میزان بیکاری، اولویت انتخاب برای بچه‌های کنکور، شغل و درآمد مناسب است.
مرحله اول کنکورِ سال آینده، امسال برگزار میشود
از سال آینده دو کنکور در یک سال برگزار خواهند شد. معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش گفت: «اولین کنکور سال آینده دی امسال برگزار میشود. دومین کنکور سال ۱۴۰۲ نیز تیر ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد. رتبه کنکور با درصد سوابق تحصیلی داوطلب که قطعی است، حساب میشود.» او ادامه داد: «نمره کل داوطلب کنکوری در زیرگروه‌های مختلف حساب میشود و بالاترین نمره داوطلب رتبه برتر او است.» محمدرضا نیک‌نژاد تغییر و تحولات کنکور سال آینده را دارای ابهام‌های زیادی می‌داند که همین ابهام‌ها می‌تواند استرس‌های داوطلبان کنکور را بیشتر کند. تنها راه کمتر کردن این ابهامات هم آگاهی‌دادن به خانواده‌ها و دانش‌آموزان است.
این کارشناس آموزشی و آموزگار باسابقه دبیرستان‌های تهران معتقد است که تغییرات کنکور را می‌توان در راستای عدالت آموزشی مثبت ارزیابی کرد: «همه می‌دانیم که چه فشاری روی دانش‌آموزان کنکوری است. برنامه‌ریزی خانواده‌ها از یک ساله تا 12 ساله است برای کنکور و همه جوره خودشان را در چارچوب‌های تعریف موفقیت تحصیلی قرار می‌دهند تا بچه‌هایشان در کنکور موفق شوند. با این حال، در ساختار جدید کنکور، بخشی از کنکور و نتیجه آن در طول سه سال آخر تحصیلی گنجانده میشود. همین فرآیند استرس را کمتر می‌کند و از سوی دیگر دانش‌آموز در طول سال‌های تحصیلی سنجیده میشود و نتیجه‌اش به واقعیت نزدیک‌تر است تا داوطلبی که فقط یک سال همه زندگی‌اش را برای کنکور می‌گذارد.»
این کارشناس و مشاور تحصیلی با اشاره به اینکه باید کم‌کم به سمتی حرکت کنیم که مثل کشورهای پیشرفته کنکوری نداشته باشیم، تاکید می‌کند: «فرهنگ آموزشی نظام آموزش‌وپرورش ما همچنان این فشار را روی دانش‌آموزان نگه می‌دارد، اما با احتساب سابقه تحصیلی، عدالت آموزشی در کسب مهارت‌ها در طول سال‌های مدرسه بیشتر رعایت میشود. در شرایط فعلی که روش‌های نوین در چارچوب سازمان سنجش نوپاست، تنها راه کمک بیشتر به دانش‌آموزان اطلاع‌رسانی درست است. من خیلی‌ها را دیده‌ام که امسال کنکور داده‌اند و رتبه‌هایشان مشخص است و نمی‌دانند چه کار باید بکنند؟ انتخاب رشته کنند یا سال آینده دوباره کنکور بدهند به امید رسیدن به نتیجه بهتر. این ابهامات را فقط مشاوران کاربلد مدارس می‌توانند از بین ببرند و مسیر درست را به دانش‌آموزان نشان بدهند.»
انتخاب رشته داوطلبان باید عاقلانه باشد
معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش تاکید کرد که برای جلوگیری از اشتباه داوطلبان در زمان انتخاب رشته، انتخاب رشته مجازی را در نظر گرفته‌ایم که در آن ۳۰۰ رشته داوطلب آنالیز می‌شوند و مرتبط با رتبه کنکور او امکان انتخاب رشته را به او می‌دهد. اولویت داوطلبان در زمان انتخاب رشته باید دانشگاه محوری باشد، چراکه شروع کار بسیار مهم است و باید متناسب با استعداد و انتخاب داوطلبان باشد. شهر دانشگاه‌ها، فرهنگ خانواده‌ها و وضعیت مالی بسیار مهم و تلفیق آنها در انتخاب رشته بسیار مناسب است. پذیرش دو نوع است که با آزمون و بدون آزمون خواهد بود. مجازشدگان و غیرمجازشدگان و حتی افرادی که در کنکور شرکت نکرده‌اند، می‌توانند در پذیرش بدون کنکور شناخته شوند. مروتی عنوان کرده تا پنج روز آینده از داوطلبان خواهشمندم از افراد صاحب‌نظر مشورت بگیرند تا رشته‌های برتر را انتخاب کنند.
