ب
ه گزارش خبرداغ به نقل از تسنیم: غلامرضا شریعتی نماینده بهشهر در مجلس شورای اسلامی ازجمله مهمترین حامیان پتروشیمی میانکاله است؛ پروژه‌ای که این روزها حواشی زیادی در افکار عمومی و فضای رسانه‌ای ایجاد کرده و دادستان مازندران نیز دستور توقف آن را صادر کرده است.
خسارت به محیط زیست، فراهم نشدن زیرساخت‌های لازم برای اجرای چنین پروژه‌ای و نیز مباحثی پیرامون تعارض منافع افراد در پروژه فوق برخی مواردیست که مخالفان طرح روی آن دست گذاشته‌اند هرچند موافقان آن ازجمله نماینده بهشهرمدعیست این پروژه همه مجوزهای لازم را از دستگاه‌های مسئول در دولت اخذ کرده است.
متن گفت‌وگو با غلامرضا شریعتی نماینده بهشهر را در ادامه می‌خوانید.
سوال: ساخت پتروشیمی میانکاله چگونه شکل گرفت و از چه زمانی این پروژه کلید خورد؟
شریعتی: در ابتدا باید بگویم به اشتباه نام این پروژه پتروشیمی میانکاله عنوان می شود، این پروژه پتروشیمی امیرآباد مازندران نام دارد.
قریب به چهار سال پیش قرار بر این شد که وزارت نفت کار کارشناسی درباره ایجاد پتروشیمی در سواحل شمال کشور انجام دهد، دلیلش هم این بود که چون صنایع پتروشیمی جزء صنایع آب‌بر در کشور است و در داخل کشور ما آب بسیار کم است و شاهد تنش های آبی هستیم، این اتفاق در سواحل شمالی کشور انجام شود، لذا سیاست دولت بر شد که پتروشیمی‌ها را تا جایی که امکان دارد در سواحل شمالی مستقر کنند.
از چهار سال پیش، وزارت نفت مأموریت پیدا کرد تا بررسی‌های لازم برای ساخت پتروشیمی در مازندران و گیلان را آغاز کند که همان موقع، این موضوع در گیلان پذیرفته نشد. البته هنوز هم این مسئله کاملا منتفی نشده و درحال کار کارشناسی است.
در مازندران پس از ملاحظات مقدماتی، ساخت پتروشیمی مورد موافقت قرار گرفت این ملاحظات که اولا پروژه باید به دریا نزدیک باشد، ثانیا زمین به اندازه کافی وجود داشته باشد و از تراکم جمعیتی نیز به دور باشد. پس از آن، نقطه‌ای که الان جانمایی شده است انتخاب شد و پروژه کلید خورد.
حرف‌هایی که امروز درباره پتروشیمی امیرآباد بیان می شود جای تعجب دارد. حتی درباره سرمایه گذار هم در آن روز بحثی مطرح نبود و خود وزارت نفت باید به این نتیجه می‌رسید که آیا ساخت این پتروشیمی در مازندران مناسب است یا خیر؟
پس از کار کارشناسی، وزارت نفت جمع‌بندی خود را به هیئت وزیران ارسال کرد و مجوز ساخت پتروشیمی صادر شد. اینکه در برخی رسانه‌ها می‌گویند این پروژه مصوبه‌ای ندارد، دروغ است. هیئت وزیران در دولت قبل اجازه ساخت چند پتروشیمی را صادر کرده که یکی از آنها پتروشیمی امیرآباد است.
این نکته را باید در نظر داشته باشید که مصوبات هیئت دولت پیش از آنکه مطرح شود، در کمیسیون‌های زیربنایی دولت بررسی شده و کار کارشناسی روی آن انجام میشود و سپس به تصویب می‌رسد.
سوال: یکی از نکاتی که گفته میشود، این است که مصوبه زیست محیطی از سوی هیئت وزیران برای این پروژه وجود ندارد.
شریعتی: خیر این موضوع درست نیست. رئیس سازمان محیط زیست که معاون رئیس جمهور است، در جلسات هیئت وزیران حضور دارد و در زمان تصویب یک طرح باید نظر کارشناسی بدهد. در زمان رای گیری برای ایجاد این پتروشیمی، مسئولان محیط زیست وقت هم موافقت خود را با آن اعلام کرده بودند.
البته اینجا یک نکته را باید بگویم.نباید اینگونه باشد که دولتی اقداماتی انجام دهد و دولت بعد بیاید و بگوید ما آنها را قبول نداریم. در این صورت سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و برای کشور هزینه ایجاد می‌کند.
سوال: جانمایی این پروژه برچه اساسی بوده است؟
شریعتی: بر اساس قانون، وقتی قرار است صنایع اینچنینی در یک استان مستقر شود باید چند فاکتور در نظر گرفته شود، یکی فواصل جمعیتی و دیگری فواصل آن با حوزه آبریزها و تالاب‌هاست و دیگری فاصله آن با اماکن حساس کشور و نقاطی است که قرار است خوراک از آنجا تأمین شود. البته یکی دیگر از فاکتورهای مهم، نزدیکی به راه های اصلی است که این پروژه در نزدیکی خط راه آهن و کریدور شمال به جنوب است. همه این موارد باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا مجوز صادر شود.
بر اساس استانداردی که محیط زیست دارد، برای اینکه یک صنعت با این مشخصات مستقر شود، باید فاکتورهای لازم را داشته باشد. البته جایی که برای پتروشیمی امیرآباد در نظر گرفته شده حوزه آبریز ندارد و حداقل چند ده کیلومتر با آن فاصله است. در حوزه تالاب هم استاندارد لازم فاصله 1400 متری هوایی است و این پروژه قریب به 5کیلومتر با نزدیکترین تالاب فاصله دارد یعنی 3 برابر استانداردهای لازم و جهانی.
نکته بعد درباره زمین این مجموعه است. زمینی که برای این ابرپروژه انتخاب شده، زمین لم یزرع و شوره‌زار است و هیچ گندم و جویی در آن رشد نمی‌کند. ما در سواحل شمال بهشهر قریب به 18 هزار هکتار زمین لم یزرع داریم که 12 هزار هکتار در دست محیط زیست و شش هزار هکتار در اختیار بانک زمین است که از این 6 هزار هکتار، هزار هکتار برای ساخت شهرک صنعتی شهید سلیمانی اختصاص داده شده است.
سوال: در بحث تامین خوراک پتروشیمی هم مباحثی مطرح است. با وجود مشکلاتی که در فصل زمستان در شهرهای شمالی شاهد هستیم، چگونه قرار است خوراک تامین شود؟
شریعتی: در 5 کیلومتری این پتروشیمی دو خط لوله گاز وجود دارد که خوراک از آن تامین میشود. وقتی وزارت نفت مجوز خوراک می‌دهد یعنی مطالعه کرده و برای سرمایه گذار هم صرفه اقتصادی ندارد که چند ده کیلومتر دورتر بخواهد خوراک تأمین کند. البته باید مسئولان وزارت نفت هم توضیح بدهند که بر اساس چه استنادی برای تامین خوراک مجوز صادر کرده‌اند؟
سوال: یکی از مهمترین ایراداتی که به این پروژه می‌گیرند، ضرری است که به محیط زیست می‌زند. چقدر از این لحاظ کار کارشناسی صورت گرفته و آیا مجوزهای لازم را اخذ کرده است؟ با توجه به اینکه محیط زیست اعلام می‌کند نظر مثبتی در این باره ندارد.
شریعتی: تاکنون سه جلسه ارزیابی محیط زیستی درباره این پروژه برگزار شده است. کمیته ارزیابی اول منجر به صدور مجوز نشد و صورتجلسه تنظیم شد. این جلسه در تاریخ 25 اردیبهشت سال 1400 برگزار شد که در آن جلسه، کارشناسان حوزه های مختلف هم حضور داشتند و در صورت جلسه‌اش ذکر شده که به سرمایه گذار اعلام شود نواقصی وجود دارد که باید آنها را برطرف کند.
دومین کمیته ارزیابی زیست محیطی این پروژه در تاریخ بیستم مرداد ماه سال 1400 تشکیل شد که در پایان جلسه ابهاماتی باقی مانده بود که بازهم این جلسه منجر به صدور مجوز نشد و قرار شد این ابهامات نیز از سوی سرمایه گذار برطرف شود.
در جلسه سوم، پس از رفع نواقص و ابهامات از سوی سرمایه گذار، مجوز زیست محیطی این پروژه صادر شد. این جلسه در تاریخ 17 مهر سال 1400 برگزار شد و مجوز هم توسط دفتر مدیر کل ارزیابی محیط زیست امضا شده است، اما پس از امضای مدیرکل این بخش، معاونت بالاتر آقای تجریشی(معاونت وقت نیروی انسانی سازمان محیط زیست) این صورتجلسه را امضاء نکرد. ما مسئله را پیگیری کردیم و پس از اینکه نتیجه نگرفتیم، گزارشی را برای رئیس مجلس ارسال کردیم و ایشان هم موضوع را به آقای نیکزاد ارجاع داد که منجر به جلسه نایب رئیس مجلس با سازمان محیط زیست و استانداری مازندران در تاریخ هجدهم بهمن 1400 یعنی چند روز قبل از کلنگ زنی پروژه در دفتر آقای نیکزادشد. در این جلسه آقای دکتر تجریشی که متن نهایی ارزیابی زیست محیطی را امضاء نکرده بود نیز حضور داشت. آقایان جلالوندی و دانشیان نیز از سازمان محیط زیست در این جلسه بودند. البته خود آقای سلاجقه هم دعوت شده بود که به دلیل همراهی رئیس‌جمهور در یک جلسه دیگر، حضور نداشت. استاندار مازندران هم به همراه مسئولان شرکت فناوران پتروشیمی کشور در این جلسه حضور داشتند و حدود دو ساعت در باره تمامی ابهامات بحث و تبادل نظر شد و مسئولان سازمان محیط زیست نتوانستند درباره ارزیابی های محیط زیستی پروژه ایرادی را وارد کنند و نهایتاً آقای دکتر تجریشی یک بهانه‌هایی را آورد و جمع‌بندی این جلسه این شد که از نظر سازمان محیط زیست تخصیص زمین آب و خوراک برای این پروژه بلامانع است و مجوز اولیه صادر شود و مقرر شد پس از اخذ زمین، عملیات اجرایی انجام شود.
حتی سازمان محیط زیست نامه‌ای به سازمان منابع طبیعی ( آقای شجاعی) واصل داشتند که زمین به این پروژه واگذار شود و در دفترخانه هم این زمین به نام سرمایه‌گذار سند خورده و دولت پول زمین را دریافت کرده است و کلنگ زنی هم بر همین اساس انجام شد.
در آن جلسه که در مجلس تشکیل شد، آقای تجریشی اعلام کرد که یک جزئیات و ابهاماتی وجود دارد که ما اعلام کردیم زمین تخصیص داده شود و پس از آن ابهامات را بگویید که سرمایه‌گذار برطرف کند.
سوال سازمان منابع طبیعی اعلام کرده است که واگذاری زمین به سرمایه‌گذار با نظر آنها نبوده است؟
شریعتی: مگر می شود دفترخانه بدون مجوزهای لازم زمین دولت را به یک شخص بدهد؟
سوال: میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه چقدر است؟
شریعتی: سرمایه‌گذار (هلدینگ فایکو) قرار است 80 هزار میلیارد تومان در این پروژه سرمایه‌گذاری کند.
سوال: اخیرا در یکی از برنامه‌های تلویزیونی مطالبی درخصوص منافع شما در این مسئله و اینکه به دنبال تصاحب زمین در این منطقه هستید، مطرح شد. خودتان چه توضیحی در این باره دارید؟
شریعتی: سابقه بنده را همه در کشور می دانند، زندگی بنده هم در بهشهر مشخص است. 126 متر کل عرصه زمینی است که بنده در آن خانه ساخته‌ام و از جمع خانوادگی بنده هم هشت نفر تقدیم انقلاب شده‌اند، زندگی بنده شفاف است و این گونه مباحث کذب است.
سوال:پس از تحویل زمین به سرمایه‌گذاران چرا پروژه متوقف شد؟
شریعتی: وقتی کلنگ احداث زمین زده شد، به یکباره شیطنت‌های از سوی شبکه‌های ضد انقلاب خارج نشین شروع شد، میزگردهای مختلفی از سوی آنها برای سمپاشی علیه این پروژه شکل گرفت و چند کلید واژه از سوی آنها مطرح شد که قابل توجه بود.
یکی اینکه پتروشیمی در میانکاله ساخته خواهد شد که این درست نیست. عنوان پروژه همانطور که عرض کردم پتروشیمی امیرآباد مازندران است. یکی دیگر از سمپاشی‌ها درباره بنده بود که می‌گفتند شریعتی حامی اصلی این پروژه است که باز هم این موضوع درست نیست همه اعضای مجمع نمایندگان استان حامی این پروژه هستند.
به هرحال سازمان محیط زیست در تاریخ هفدهم فروردین سال 1401 جزئیات ابهامات را به سرمایه گذار ابلاغ کرده است که باید برطرف شود. نباید پروژه متوقف می‌شد چون اصلاً همچین قیدی وجود نداشت. در صورتجلسه‌ای که در مجلس داشتیم، آورده شده که همزمان با تخصیص زمین باید کار آغاز پروژه انجام شود. ما دور یک میز توافق کردیم اما برخی نقض عهد کردند و نمی‌گذارند این پروژه پیش برود.
سوال: گویا سازمان بازرسی هم مخالف این پروژه بود.
شریعتی: دقیقا خاطرم نیست در جلسه اول و یا دوم ارزیابی محیط زیستی بود که پس از جلسه، منشی آقای تجریشی یک‌نامه دو برگی تحویل وی داد و آقای تجریشی اعلام کرد که سازمان بازرسی کل کشور در آن نامه ای که حدود 20 بند دارد، به سازمان محیط زیست اعلام کرده که سرمایه‌گذار باید به ابهامات موجود پاسخ دهد و قرار شد که جلسه ارزیابی تجدید شود و سرمایه‌گذار ابهامات را برطرف کند که این اتفاق هم افتاد و جلسه سوم تشکیل و منجر به صدور مجوز شد.
سوال: زمین تخصیص داده شده برای ساخت این پروژه در منطقه حسین آباد قرار دارد برخی از اهالی این منطقه می‌گویند که این منطقه چراگاه دامهای آنهاست و نباید خراب شود.
شریعتی:بنده عرض کردم، زمینی که برای ساخت پروژه در نظر گرفته شده، زمین لم یزرع است و هیچ کشاورزی در آن انجام نمی‌شود. مگر میشود در سه کیلومتری روستا زمینی به این وسعت وجود داشته باشد و اهالی روستا که بیشترین منبع درآمدی‌شان کشاورزی است از آن بگذرند؟ البته این زمین برای دولت است و الان هم دولت مالک آنجاست و برای شخص نیست این را هم باید در نظر بگیریم که ساخت پتروشیمی در این منطقه باعث ایجاد اشتغال برای حداقل 3 تا 4 هزار نفر به صورت مستقیم میشود و ممکن است 30 تا 40 هزار نفر به صورت غیرمستقیم درگیر این پروژه شوند.
سوال: پس چرا دادستانی مازندران دستور توقف این پروژه را داده است؟
شریعتی: بنده اعتقاد دارم این مملکت قانون دارد. اگر در کاری که انجام شده فسادی رخ داده است، دادستانی می تواند جلوی این پروژه را بگیرد اما مجوزهای لازم از سوی محیط زیست صادر شده و در هیئت وزیران نیز مصوب شده است. باید مشخص شود دادستان مازندران چرا پروژه را متوقف کرده و به چه موردی رسیده که این چنین دستوری را صادر کرده است؟
سوال: شما گفتید که مستقیم و یا غیرمستقیم 30 تا 40 هزار نفر در این پروژه درگیر می‌شوند و برایشان اشتغال ایجاد میشود که برخی اعتقاد دارند این میزان اشتغال ایجاد نمی شود و نهایتا برای 500 نفر به صورت مستقیم ایجاد میشود، یک بحث دیگر نیز این است که نیروی متخصص در شهرهای شمالی برای راه اندازی این پروژه وجود ندارد.
شریعتی: البته کارشناسان و متولیان باید به این ابهامات پاسخ دهند. این پروژه مشتقات فراوانی دارد و در هر شیفت کاری ممکن است هزار نفر مشغول شوند و نیروی متخصص این پروژه نیز می تواند از دانشگاه علم و فناوری مازندران که در بهشهر مستقر است به راحتی تامین شود.
پروژه پتروشیمی امیرآباد کاملاً دانش‌بنیان است، اینکه شبکه‌هایی مثل بی‌بی‌سی، اینترنشنال و voa آمدن در این وضعیت علیه این صنعت به بهانه محیط زیست موضوعاتی خلاف واقع مطرح کردند، هدفشان این است که ما در این حوزه پیشرفت نکنیم.
کشورما در صنعت پتروشیمی دستاوردهای خوبی داشته که بالاترین استانداردهای دنیا را دارد. قطعا این پتروشیمی مشکل زیست محیطی ندارد.
