باخت‌های ورزش ایران در سال ۱۴۰۰

مسابقه دو سر باخت

المپیک توکیو از لحاظ مدال‌آوری و نمایش ورزشکاران ایران خوب بود. تقریبا بهترین نتیجه تاریخ ایران در این رقابت‌ها رقم خورد، اما همین مسابقات چند نقطه تاریک هم داشت که بزرگ‌ترینش رویارویی دو ورزشکار ایرانی در قالب دو تیم ایران و پناهجویان بود. مسابقه‌ای که داغ دل خیلی‌ها را تازه کرد و باعث شد زخم‌هایی نظیر مهاجرت نخبگان، بسته شدن هر روزه دایره خودی‌ها و سیاست‌گذاری‌هایی که باعث می‌شود ایرانی‌ها مقابل هم قرار بگیرند باز شود. مسابقه ناهید کیانی و کیمیا علیزاده به همه زخم زد و صداوسیما هم عوض مدارا با حمله به تنها مدال‌آور زن تاریخ ورزش ایران روی این زخم‌ها نمک پاشید. 

کوچ مستمر ورزشکاران

امسال هم مثل سال‌های گذشته شاهد موج بزرگ مهاجرت ورزشکاران ایرانی به سایر کشورها بودیم. بودند ورزشکاران هم‌وطنی که در المپیک زیر پرچم سایر کشورها مسابقه دادند و اتفاقا مدال هم گرفتند. اینها کسانی بودند که سال‌های قبل رفته بودند. در سال ۱۴۰۰ ورزشکارانی از رشته‌های مختلف از جمله کشتی، هندبال، بوکس، پاورلیفتینگ، بدنسازی و چند رشته دیگر ایران را به امید شرایط بهتر ترک کردند. خیلی از این ورزشکاران بعد از اعزام به مسابقات بین‌المللی به ایران بازنگشتند.

حذف سرخابی‌ها 

فوتبال ایران در سال ۱۴۰۰ حاشیه‌های زیادی داشت. همان بحث‌های همیشگی مسابقات لیگ و جار و جنجال‌ها. در کنار همه اتفاقات تکراری حذف سرخابی‌ها از لیگ قهرمانان آسیا ضربه‌ای سخت بر پیکر نحیف فوتبال باشگاهی ایران وارد کرد. هنوز بعد از گذشت چند ماه از آن اتفاق و در آستانه سال جدید مشخص نشده بالاخره چه کسی عامل حذف دو تیم استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا بود. فدراسیون فوتبال، کمیته تعیین صدور مجوز حرفه‌ای، مدیران دو باشگاه، وزارت ورزش، دولت یا نهادهای دیگر. هیچ‌کس در این چند ماه مسوولیت حذف دو تیم پرطرفدار ایران را به گردن نگرفته و بعید هم هست این اتفاق بیفتد. حالا قرار است با واگذاری سهام دو باشگاه در بورس که آن هم از نظر کارشناسان یک خطای بزرگ‌تر به نظر می‌آید این مشکل برطرف شود تا سال آینده این دو تیم بتوانند به آسیا بازگردند. مساله‌ای که ابهامات زیادی در آن وجود دارد. 

بازگشت محدودیت‌های جنسیتی

کسی فکرش را نمی‌کرد در آستانه ورود به قرن جدید و بعد از این همه آزمون و خطا، عده‌ای بخواهند راه‌های چندباره طی شده را دوباره طی کنند. ولی آمدن دولت ابراهیم رییسی روی کار و معرفی حمید سجادی به عنوان وزیر ورزش سورپرایزهای ویژه‌ای برای ورزشکاران و مخصوصا ورزشکاران زن به همراه داشت، از جمله بازگشت پله به پله محدودیت‌های جنسیتی برای ورزشکاران زن. مریم کاظمی‌پور معاون توسعه ورزش بانوان مدتی بعد از نشستن پشت صندلی مدیریت در حکمی ورزش‌های زیر مجموعه بدنسازی از جمله فیتنس و مچ‌اندازی را برای زنان ممنوع اعلام کرد تا ورزشکاران این رشته‌ها خانه‌نشین شوند. ورزشکارانی که قرار بود همین اسفند در جزیره کیش در مسابقات بین‌المللی این رشته به میزبانی ایران شرکت کنند، اما آن مسابقات بدون حضور زنان به انجام رسید. در میانه اسفند هم خبر تفکیک جنسیتی در ورزشگاه آفتاب انقلاب برای ورزشکاران رشته دوومیدانی منتشر شد. بعد از سال‌ها تمرین مردان و زنان ورزشکار کنار هم فدراسیون دوومیدانی طبق آنچه خودش اعلام کرد با دستور نهادهایی از بالا گفت از این به بعد مردان باید با مردان تمرین کنند و زنان با زنان. به همین دلیل ورزشگاه آفتاب انقلاب سانس‌بندی مردانه، زنانه شد. 

ورود نهادهای غیرفوتبالی به فوتبال

عزل عزیزی خادم از ریاست فدراسیون فوتبال احتمالا مبهم‌ترین اتفاقی است که در ورزش ایران در سال ۱۴۰۰ رخ داد. هیات رییسه فدراسیون مدام تاکید دارد براساس قانون و با استقلال کامل چنین تصمیمی را اتخاذ کرده است. با این حال منابع آگاه نزدیک به فدراسیون از تاثیر نهادهای خارج از فوتبال روی این موضوع گفته‌اند. بسیاری از کارشناسان در دوره مدیریت عزیزی خادم نقدهای جدی به عملکرد او داشتند اما همه این مسائل را در چارچوب اتفاقات فوتبالی می‌دیدند. به همین دلیل عزل او به این شیوه به نظرشان خطرناک آمد و نسبت به عواقب آن هشدار دادند. پرونده ماندن یا رفتن قطعی عزیزی خادم از فدراسیون فوتبال با برگزاری مجمع فدراسیون در خرداد ماه بسته می‌شود اما مسائل پشت پرده آن احتمالا تا مدت‌ها سوژه روز ورزش ایران خواهد بود. 

بستن در استادیوم‌ها به روی تماشاچیان

بعد از موج اول کرونا که باعث شد درهای استادیوم‌ها به روی تماشاچیان بسته شود، تنها در دو مقطع بنا به دلایلی هواداران فوتبال موفق شدند وارد استادیوم شوند؛ یک بار در دو بازی استقلال و پرسپولیس و یک بار هم برای تماشای بازی ایران و عراق در انتخابی جام جهانی. از ابتدای امسال با شروع واکسیناسیون انتظار می‌رفت هواداران بتوانند دوباره به استادیوم برگردند؛ مثل همه جای دنیا. با این حال چنین اتفاقی نیفتاد و هر بار به بهانه‌ای خالی ماندن صندلی‌های استادیوم‌ها تمدید شد. در این بین هواداران و تیم‌های فوتبال بین ستاد مقابله با کرونا، وزارت بهداشت، وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال، سازمان لیگ، شورای تامین و چند نهاد دیگر دست به دست شدند. امسال می‌شد سال بازگشت کنترل شده هواداران به استادیوم باشد اما با مدیریت اشتباه فوتبال یک سال از داشتن این نعمت بی‌بهره ماند. این طلسم قرار است فردا با حضور 20 هزار نفری هواداران سرخابی در استادیوم برای تماشای دربی شکسته شود. البته اگر تا آن موقع اتفاق خاصی نیفتد!

همان‌طور که در بالا ذکر شد می‌توان اتفاقات ناگوار دیگری نیز در سال ۱۴۰۰ پیدا کرد؛ از درگذشت مرحوم یزدانی‌خرم رییس سابق فدراسیون‌های والیبال و کشتی تا سوگ غریبانه دکتر صدر نازنین. از ثبت نخستین دوپینگی المپیک زمستانی پکن به نام ایران تا شکست حسن یزدانی در فینال المپیک توکیو.