مذاکره غیر مستقیم با آمریکا، روند مذاکرات برای احیای برجام را طولانی می‌کند/ سیاست «فشار حداکثری» نتوانست اهداف واشنگتن را تحقق ببخشد/ اصلاحات اقتصادی، کارآمدی تحریم را از بین می‌برد

به گزارش خبرداغ، حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با  ایلنا در ارزیابی روند پیشرفت مذاکرات برجام در وین با رو به جلو دانستن روند این مذاکرات، با تشبیه برجام به بیماری که مدت‌ها در کما بوده است، گفت: برجام همچنان در آی‌سی‌یو است اما از کما بیرون آمده و به مرحله هوشیاری رسیده است. اینکه دو طرف توانستند به متن نویسی برسند به معنای این است که در کلیات به توافق رسیده‌اند و با توجه به اینکه در متن نویسی به جزئیات توجه ‌می‌شود، طبیعی است که مذاکرات طول بکشد تا به راهکارهای اساسی برسند که مورد توافق دو طرف باشد.

وی خاطر نشان کرد: ‌مشکل دیگر این است که این مذاکرات غیرمستقیم است؛ واقعاً نمی‌دانم چرا ایران این روش را انتخاب کرده؟!؛ یکی از دلایل اینکه مذاکرات طولانی شده است به این دلیل است که ایران با ۴+۱ گفت‌و گو می‌کند، آن‌ها نیز دویست متر آن طرف‌تر و در یک هتل دیگر با آمریکایی‌ها گفت‌و‌گو می‌کنند و نتیجه آن‌ها دوباره در خصوص نتیجه، با ایران صحبت می‌کنند. این رفت و آمد کار را مشکل‌تر می‌کند در حالیکه دو طرف می‌توانستند راحت بنشینند و راجع به موضوع مورد مذاکره، گفت‌وگو کنند؛ دلیل اصرار بر این مدل مذاکره را متوجه نمی‌شوم.

این تحلیل‌گر ارشد مسائل سیاست خارجی با اشاره به شکل گیری کارگروه‌های تخصصی در وین یادآور شد: دو کارگروه تشکیل داده بودند؛ یکی کارگروه «چگونگی لغو تحریم‌ها»، یعنی اینکه زمان و سطح لغو تحریم‌‌ها بررسی شود و دیگری هم کارگروه «چگونگی بازگشت به تعهدات هسته‌ای‌ از سوی ایران» است که سازوکاری را برای بازگشت ایران به تعهدات خودش که اردیبهشت سال ۹۸ آن را کاهش داده، تعیین کرده و تکلیف ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد و بیش از ۳ تن اورانیوم ۵ درصد غنی شده را مشخص کند که برای این مساله نیز گروه جدیدی به اسم گروه «ترتیبات اجرایی» ایجاد کردند که چه در مورد لغو تحریم‌ها و چه در زمینه بازگشت تعهدات ایران مشخص کند که با چه ترتیباتی انجام شود. در کل مجموعه روند نشان می‌دهد که حرکت کُند، اما رو به جلو است اما همین غیر مستقیم بودن کار را دشوارتر و طولانی‌تر کرده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است آمریکا به تعهدات خود عمل کند اما به برجام باز نگردد، گفت: ممکن است که آمریکا خیلی کارها دلش بخواهد انجام دهد، همانطور که در دوره آقای اوباما خیلی کارها دلش می‌خواست اما نشد؛ اوباما گفته بود «اگر می‌توانستم پیچ و مهره‌های تاسیسات هسته‌ای ایران را باز می‌کردم اما نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم چرا که این فناوری و صنعت، بومی شده و در مغز و دل ایرانی‌ها رفته است»؛ کارهایی که آقای اوباما نتوانسته در برجام انجام بدهد را آقای ترامپ می‌خواست با سیاست فشار حداکثری و تحریم‌های همه جانبه به ایران تحمیل کند که آن نیز نشد.

بهشتی پور گفت: شواهد نشان می‌دهد که آمریکا به صورت عملی نیز پذیرفته که سیاست فشار حداکثری شکست خورده و به نتایجی که مدنظرشان بوده نرسیده است. البته درست است که این سیاست فشار زیادی را بر اقتصاد ایران وارد کرد اما نتوانست اهداف واشنگتن را تحقق ببخشد. حال مسیر جدیدی که آمریکایی‌ها در پیش گرفته‌اند این است که بیایند بخشی از تحریم‌هایی که متعاقبا در برجام است را لغو کنند یا به گفته خودشان اجرای آن را به حالت تعلیق درآورند.

وی تاکید کرد:‌ آقای بلینکن وزیر خارجه و همچنین سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفتند که تحریم‌هایی را که در تعارض با برجام است لغو می‌کنیم؛ که مفهوم آن یعنی تحریم‌هایی که در دوره آقای ترامپ اعمال شده را لغو خواهند کرد اما برخی می‌گویند آمریکا با زرنگی می‌خواهد به برجام بازگردد، با به حالت تعلیق در آوردن تحریم‌هایی که ترامپ وضع کرده بود ایران را راضی کند؛ اما بعداً بیاید و دوباره به بهانه تروریسم یا بی‌ثبات کردن خاورمیانه و یا مداخله در کشورهای عراق، سوریه و یمن یا به بهانه‌های واهی حقوق بشر تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع و فعال کند و همان وضعیت پیش تکرار شود.

وی ادامه داد: بنابراین ما باید حواسمان باشد که فریب آمریکایی‌ها را نخوریم؛ طرف مذاکره کننده ما خوب می‌داند که اگر توافق کردند که تحریم‌های نفتی ما را لغو کنند یا حتی به حالت تعلیق درآورند، حتماً توافق کنند که به بهانه دیگری نتوانند آن‌ها را دوباره برقرار کنند. 

این تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک با بیان اینکه ایران می‌گوید که شما بانکداری ما را به هر بهانه‌ای اعم از مسئله هسته‌ای، تروریسم، حقوق بشر یا هر چیز دیگری که تحریم کرده‌اید، باید آن تحریم را لغو کنید، گفت: یعنی ما از این تاریخ به بعد توافق می‌کنیم باید بانک مرکزی ایران و فروش نفت ایران از تحریم خارج شود و اگر آمریکایی‌ها پذیرفتند، دیگر نمی‌توانند آن را به بهانه‌های دیگر برقرار کنند چرا که ایران حتما روی آن توافق می‌کند که اگر به بهانه دیگر تحریم برگردد دوباره تهران نیز به همان اقدامات پیشین خود باز گردد. 

وی تصریح کرد: در روابط بین کشورها هیچکس نمی‌تواند بگوید هیچ تضمینی وجود دارد؛ آن چیزی که توافق را تضمین می‌کند قدرت کشورها است؛ جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده برخلاف آنچه که مخالفان برجام می‌گفتند، تاسیسات هسته‌ای خودش را نابود نکرد و عملاً در یک سال و نیم گذشته دیدند که چگونه ایران توانست به راحتی تاسیسات جدید درست کند و سانتریفیوژهای نوع IR۲  تا IR۸ حتی IR۹  را به کار گیرد. اگر صنعت هسته‌ای ایران نابود شده بود، نمی‌توانست ظرف کمتر از دو سال آنها در مدار قرار داده و آژانس نیز آنها را تایید کند. این مسئله خالی بندی، غلو و بلوف سیاسی نیست چون آنها را آژانس تایید کرده است. از آن طرف وقتی ذخایر ایران از ۳۰۰ کیلو اورانیوم ۵درصد به ۳ تن رسیده و ۵۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد ذخیره دارد، نشان‌دهنده این است که صنعت هسته‌ای ما توانایی انجام کار را داشته و نابود نشده است. 

این تحلیلگر مسائل برجامی با بیان اینکه دو تضمین برای حفظ توافق وجود دارد، تصریح کرد: یکی اینکه ایران می‌گوید آنها نباید نفت، پتروشیمی و بانک مرکزی را تحریم کنند و همچنین نباید دوباره به هیچ بهانه‌ای آنها را تمدید کنند و دیگری اینکه قدرت ما در توان هسته‌ای ما است؛ یعنی اگر تحریم انجام شد دوباره به همین مسیری که تا به امروز آمده‌ایم باز می‌گردیم؛ این مسائل برای ایران شدنی است و  اینگونه نیست که صنعت هسته‌ای خودش را نابود می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن ایران باید توان اقتصادی خودش را بالا ببرد و اصلاحات اقتصادی انجام دهد؛ به طوریکه در میان مدت، تحریم‌ها بر ایران کارآمدی نداشته باشد و این بهترین تضمین است. یعنی وقتی آنها ببینند تحریم‌ها نیز به ایران هیچ اثری ندارد دست از سر ایران بر‌می‌دارند. یعنی از یک طرف توان اقتصادی را بالا ببریم و یک طرف توان هسته‌ای را به اندازه کافی که بالاست و تضمین اجرای توافقات است و اگر طرف مقابل زیر برجام زد می‌توانیم به آنچه اکنون داریم بازگردیم.