آیا کرونا به اعتراضات سیاسی مهر خاموشی می‌زند؟

ساموئل برنن در وبسایت اندیشکده «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی» امریکا نوشت: تحقیقات ما نشان داده که اعتراضات گسترده سیاسی جهانی در اواخر سال 2019 در نوع خود بی سابقه بوده است. همه‌گیری کووید-19 اعتراضات خیابانی‌ای را که به مدت یک دهه در سطح جهانی افزایش یافته بود، عملاً خاموش کرده است. با وجود آنکه طرح فاصله‌گذاری اجتماعی شعله‌های خشم ده‌ها میلیون نفری را که در 114 کشور جهان به خیابانها ریخته بودند، خاموش کرده، اما مردم به عنوان موتور محرک این شعله‌ها همچنان آتش زیر خاکستر هستند. دلیل محکمی وجود دارد که باور داشته باشیم، در بحبوحه چنین بحران‌های سلامتی، اعتراضات جهانی با مقیاس و پیامدهای سیاسی حتی بیشتر از گذشته افزایش یابد. این اعتراضات می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در تعیین برنامه‌های ملی و جهانی پس از کووید -19 داشته باشد. اعتراضات به سادگی می‌توانند این اختلال را که جهان را درگیر کرده، عمیق‌تر کنند.

به گزارش خبرداغ به نقل از انتخاب ؛ در ادامه این مطلب آمده است: بحران کووید-19 و رکود اقتصادی ناشی از آن، احتمالا بسیاری از نارضایتی‌های اصلی را که موجب اعتراض گسترده در یک دهه گذشته شده، تشدید کند. توجه به این نکته مهم است که اعتراض جهانی در در 10 سال گذشته در بسیاری از موارد ریشه در بحران مالی جهانی 2008-2009 داشته و این امر باعث عدم برخورداری فرصت اقتصادی و نارضایتی دولت‌ها شده است. مهمترین چیز در ذهن معترضین در سراسر جهان نبود فرصت اقتصادی، افزایش نابرابری و فساد نخبگان بوده است. با شروع اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه، اختلافات بین نیروی کار و خانواده‌ها به وضوح رو شده است. علاوه بر دسترسی نابرابر به مراقبت‌های بهداشتی، نگرانی‌ در مورد شوک‌های اقتصادی منجر به گرسنگی و بی خانمان شدن نیز ذهن بسیاری را مشغول کرده است.

در کوتاه مدت، اعتراضات به سبک و سیاقی متفاوت از کارمندان مراقبت‌های بهداشتی در کلمبیا گرفته تا فروشگاه‌های مواد غذایی و رانندگان تحویل تقاضا در آمریکا افزایش یافته است. در سراسر برزیل، میلیون‌ها نفر از معترضین قبلاً اقدام به اعتراض از پنجره خانه‌های خود كرده‌اند تا نارضایتی خود را نسبت به بی تفاوتی رئیس جمهور بولسونارو نسبت به عدم انجام اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی اعلام کنند. در حالی که دولت های دیگر در جهان به دنبال انجام واکنش‌های سلامتی و اقتصادی هستند، نارضایتی مردمی رشد خواهد کرد.

بحران کووید-19 به احتمال زیاد خود به عنوان محرکی برای اعتراضات سال 2019 عمل کرده و فشار بر دولت‌های استبدادی را تسریع ‌کند. هنگ کنگ که خیلی زود تحت تاثیر کووید-19 قرار گرفت جنبش اعتراضی آن قلب تپنده جنبش‌های جهانی و الهام بخش تظاهرکنندگان در شیلی، اسپانیا و جاهای دیگر بود، معترضین این کشور به محض شیوع بیماری به صورت آنلاین انسجام خود را حفظ کردند. به نظر می‌رسید که خشم معترضین هنگ کنگ نسبت به بی تفاوت خواندن آنها نسبت به سلامتی افزایش یافت. اگرچه به نظر می‌رسد که هنگ کنگ یکی از اولین کشورهایی است که با موفقیت نخستین موج ابتلا به این بیماری همه گیر را مهار کرده، اما نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که 70 درصد از مردم این کشور  نه دولت که اقدامات خودشان را عامل اصلی مهار بیماری می‌دانند. معترضین اکنون در شبکه‌های مجازی، در حال بحث و گفتگو هستند كه چه زمان بازگشت امكان به خیابانها برایشان مهیا است و آیا باید قبل از انجام این كار مجوز پلیس را بدست آورند.  آنها با قاطعیت متعهد هستند كه مجدداً اعتراضات را از سر بگیرند.

یکی دیگر از فاکتورهای قابل توجه اعتراضات در چند سال گذشته، تظاهرات اقلیمی و جنبش جهانی محیط زیست بوده است. در طی دو سال گذشته این گروه به سرعت خود را برای برگزاری اعتراضات فراملی بزرگتر از آنچه که زمان جنگ عراق دیدیم، سامان می‌داد. گروه‌های اصلی این جنبش از جمله شورش انقراض، جنبش طلوع آفتاب و جمعه‌ها برای آینده به سرپرستی گرتا تونبرگ برنامه‌های اصلی این اعتراضات را تنظیم می‌کردند. استفان اوحانلون، بنیانگذار جنبش طلوع آفتاب مستقر در آمریکا، اخیراً بعد از اعتراضات آنلاین این جنبش‌های محیط زیستی گفت: نسل ما برای همین ساخته شده است. ما کل زندگی خود را بصورت آنلاین گذرانده‌ایم.  معترضین محیط زیست از نزدیک مشغول رصد نحوه مقابله دولت‌ها با بحران کووید-19 از جمله تغییرات سریع و بی سابقه در اقتصاد و جامعه هستند. آنها معتقدند که دولت‌ها خیلی آهسته به این تهدید وجودی پاسخ داده‌اند. در کنفرانس اخیر، یک فعال 18 ساله تغییرات اقلیمی نوشت: امروز نسل من از مدرسه، سرگرمی و آزادی خود گذشته تا بتوانید سال آینده را ببینید. هنگامی که این بحران کووید 19 به پایان رسید، ممکن است شما مجبور شوید از یکسری چیز‌ها بگذرید تا بتوان قرن آینده را دید.  جوانان جهانی در مرکز جنبش اعتراض جهانی در سراسر کشورها و مسائل قرار دارند و در واقع اولین نسل از بومیان دیجیتالی هستند، به همین خاطر آن‌ها از بعضی جهات به مراتب راحت‌تر با فاصله‌گذاری اجتماعی کنار آمده‌اند چرا که به ابزارهایی برای ایجاد شبکه و تبادل ایده دسترسی دارند.

اما در بحبوحه شیوع کووید-19، بسیاری از دولت‌ها به طور جدی اقداماتی از جمله ردیابی داده‌های تلفن همراه  انجام می‌دهند که می‌تواند باعث تنگ‌تر شدن حریم خصوصی شهروندان و آزادی‌های مدنی آنان شود. این موضوع آنچه در گزارش ما به عنوان رقابت دفاعی بین معترضین و دولت‌ها توصیف می‌شود را تشدید می‌کند. چین و روسیه در حال حاضر فناوری‌های گسترده‌ای مانند تشخیص چهره را با ادعای کمک به سیستم درمانی به کار گرفته‌اند. دولت‌ها همچنین در میان همه گیری‌ها این توانایی را دارند که داده‌های بیومتریک بیشتری را برای شهروندان جمع آوری کنند زیرا آنها سلامت را در سطح افراد پیگیری می‌کنند. این می‌تواند به رژیم‌های اقتدارگرا توانایی بیشتری برای کنترل جنبش‌های اعتراضی اعطا کند. توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است كه بسیاری از دولتها در كشورهایی كه در سال 2019 اعتراض كردند از جمله لبنان، عراق و شیلی از جمله آنها، سریعاً برای ممنوعیت اعتراضات عمومی اقدام به اعمال فوریت‌های بهداشتی كردند در حالی که برای اقدامات گسترده‌تر از جمله فاصله‌گذاری اجتماعی آرامتر بودند. در یک مثال افراطی، رئیس جمهور فیلیپین رودریگو دوترت دستور قتل هر کسی که به خیابان‌ها می‌آید را صادر کرد.

دوره کووید-19 نامشخص است، اما واضح است که همه‌گیری باعث فشار بی سابقه‌ای بر جوامع و دولت‌ها خواهد شد. این امر باعث تشدید تنش‌های موجود و ایجاد شرایط جدید می‌شود و احتمالا ادامه اعتراضات در سراسر جهان در ماه‌های آینده قطعی خواهد بود. کووید-19 در حال بازنویسی تاریخ ما و به چالش کشیدن رابطه بین شهروندان و دولت‌ها است. این مهم است که سیاستگذاران آمریکا به طور فعال از جنبش‌های اعتراضی که به دنبال حفظ خود  به صورت مجازی در جهان هستند، حمایت کنند. در بحبوحه این بحران داخلی و جهانی، بیان هنجارها و ارزشهای دموکراتیک از همیشه مهمتر است. شرکتهای فناوری جهانی همچنین مسئولیت ویژه‌ای برای اطمینان از عدم سو استفاده دولتها و گروههای افراطی سیاسی دارند. آن‌ها نیز باید از ارزشهایی حمایت کنند که به نوبه خود باعث رشد اقتصادی می‌شود.