آنطور که وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده است آمار ثبتنامی افزایش حدود ۵۰۰ هزار نفری را نسبت به سال گذشته نشان میدهد و از این تعداد، هشت میلیون و ۱۹۶ هزار نفر در دوره ابتدایی ثبتنام کردهاند. همچنین بازگشایی مدارس ایرانی در ۱۱۰ مدرسه، ۷۷ شهر و ۴۹ کشور انجام شده و شمار دانشآموزان اتباع در سال تحصیلی جاری به حدود ۵۰۰ هزار نفر میرسد.
البته امروز برخی از دانشآموزان هم غایب کلاسهای درس هستند. همان کودکانی که صبح اول مهر به جای مدرسه رفتن به محل کار خود میروند. کودکانی که به آنها نان آوران کوچک هم میگویند، موضوعی که فرشید یزدانی فعال حقوق کودک به آن اشاره میکند و به «ایران» میگوید: بر اساس سرشماری نفوس و مسکن حدود 15 میلیون و 600 هزار کودک و نوجوان در سطح کشور در سن مدرسه هستند، براساس آمار آموزش و پرورش ما یک میلیون کودک داریم که خارج از چرخه تحصیل هستند. اکثر کودکانی که خارج از مدرسه هستند درگیر کارند.
بخشی از این بچه ها ، دخترانی هستند که ازدواج کردند و در خانه مشعول کارند. به هر حال در بررسیهایی که ما انجام دادهایم به این نتیجه رسیدیم که فقر، کودکان را از مدرسه جدا میکند. این موضوع را باید بگویم به خاطر شرایط اقتصادی روزبهروز در استانها و شهرهای مختلف کودکان خارج از چرخه تحصیل بیشتر میشوند. کودکان هم درگیر فشار اقتصادی شدند ممکن است خانوادههایی وجود داشته باشند که مایل نباشند فرزندشان را از مدرسه خارج کنند و به محیطهای کاری بفرستند اما چارهای جز این ندارند.
وی درباره سیاستهای آموزش و پرورش در قبال کودکان کار میگوید: طبق قوانین ما، آموزش تا پایان دوره متوسطه برای کودکان رایگان است اما بسیاری از کودکان بهدلیل مشکلات فراوان از جمله فقر اقتصادی و مشکلات فرهنگی، امکان تحصیل را ندارند. آموزش و پرورش ما خصوصیسازی شده و عدالت آموزشی در کشور وجود ندارد همین موضوعات خیلیها را از مدرسه دور کرده است حتی دانشآموزانی که وارد مدرسه هم میشوند به خاطر بیعدالتیهایی که میبینند از درس و مدرسه فراری شدهاند.
البته در سالهای گذشته آموزش و پرورش در زمینه کودکان خارج از مدرسه کارهایی انجام داده، اما پوشش آنها فقط دانشآموزان کلاس اولی بوده است. این درحالی است که ریزش تحصیلی در پایه متوسطه دوم بیشتر از هر مقطع دیگری است و برنامههای آموزش و پرورش هم باید برای این دانشآموزان باشد.
در سوی دیگر، رضوانه حکیمزاده معاون ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه 141 هزار دانشآموز در مقطع ابتدایی خارج از چرخه تحصیل هستند اظهار میکند: سال گذشته توانستیم 34 هزار دانشآموز را به مدرسه برگردانیم.هماکنون پیگیر آمار کودکان خارج از چرخه تحصیل هستیم بر اساس اطلاعاتی که استانها دادهاند متأسفانه در 10 استان ثبتنام دانشآموزان برای کتاب درسی کاهش پیدا کرد. ما از مسئولان در این استانها خواستیم تا پیگیر این موضوع باشند و دلایل کاهش ثبتنام کتاب درسی را اعلام کنند.
وی تأکید میکند: برای ما بسیار مهم است که کودکان داخل مدرسه باشند و برای این موضوع فرصت دسترسی به آموزش را هم مهیا کردیم. ما بر اساس تقسیماتی که انجام دادهایم اسامی را از سازمان ثبت احوال دریافت میکنیم و با سامانه ثبتنامی خودمان تطبیق میدهیم و مشخص میشود که این کودکان خارج از مدرسه هستند. اینها اسامی کلی هستند که باید آنها را تفکیک و به استانها ارسال کنیم و بعد مراحل شناسایی و جذب این کودکان آغاز میشود. سپس مدیران مدارس، تمام تلاش خود را به کار میگیرند تا این کودکان را به چرخه تحصیل برگردانند.
او تأکید میکند: عدالت آموزشی باید در مناطق محروم و کم برخوردار هم اتفاق بیفتد چراکه در آن مناطق عدالت آموزشی فرصتها و دسترسی را با مشکل مواجه کرده است و حتی در برخی مناطق تراکم دانشآموزی از حد استاندارد بالاتر است. باوجود آنکه تراکم کلاسی نباید بالای ۲۶ نفر در دوره ابتدایی باشد؛ ۶٢ درصد جمعیت دانشآموزان ابتدایی در کلاسهای بالای ٢۶ نفر تحصیل میکنند و ۳۰۲۲ کلاس درس نیز بالای ۴۱ نفر هستند.