کسب و کار‌های محرم؛ دستمزد فقط یک صلوات

با فرا رسیدن ماه محرم و صفر و آغاز ایام عزاداری سیدالشهدا (ع) مردم کشورمان نیز برای برگزاری مراسم در این ایام آماده می شوند.

آنهایی که در محله‌شان هیئت دارند، خانواده‌هایی که نذری می‌پزند، آنهایی که تعزیه دارند یا افرادی که ایستگاه صلواتی برپا می‌کنند در آغاز ماه محرم نیازهایی دارند که هر کدام را باید از یک نقطه شهر تهیه کنند، برای وسایل برقی، سیم‌پیچی، چراغ‌های سبز و قرمز باید راهی لاله‌زار شوند. برای خرید دام زنده باید به سمت خارج از شهر حرکت کنند. تهرانی‌های قدیمی برای خریدن برنج به پامنار می‌روند و ظروف یک بار مصرف عمده را هم از خیابان مولوی می‌خرند. یعنی برای یک شب مراسم باید حداقل از یک ماه قبل به اغلب مناطق پرترافیک شهر رفت و آمد داشته باشند.

اما طی سال های اخیر و با رونق گرفتن فعالیت استارت آپ ها و استقبال جامعه از فضای مجازی، راه‌های جدیدی برای تهیه مایحتاج برگزاری یک مراسم عزاداری در ایام محرم اینجاد شده است. نگاهی به آگهی های اغلب فروشگاه های اینترنتی و سایت ها نشان می دهد حتی می‌توان دیگ نذری را هم اینترنتی سفارش داد. یکی از این آگهی ها مربوط به چند دیگ نذری است که احتمالا برای خرید حضوری آن از سطح شهر باید راه زیادی را طی کرد اما فروشنده‌ آن قیمت ۸۵۰ هزار تومان را تعیین کرده و آن را با پیک ارسال می‌کند.

آگهی‌های دیگری هم در زمینه وسایل زینتی مربوط به این ایام در سایت های فروش اینترنتی پیدا می شود. برای مثال لوسترهایی که اسامی ائمه روی آن نوشته شده، پروژکتور و فانوس‌های شب محرم جزء آن دسته وسایلی هستند که پیدا کردنشان در سطح شهر کار راحتی نیست اما در بازار اینترنتی از ماه ها پیش آگهی های آنها به چشم می خورد.

جالب‌ترین قسمت این بازار را وسایل تعزیه‌اش تشکیل می‌دهد. از کلاه‌خود تا شمیر، از لباس یزید تا زره‌هایی که قبلا یک بار در مراسم دیگری استفاده شده در این سایت به چشم می‌آید.

یکی از عجیب ترین آگهی های مربوط به ایام ماه محرم مربوط به فروش پرهای رنگی است. شخصی ۱۲ پَر برای مراسم تعزیه به رنگ‌های آبی، سبز، مشکی و سفید را دانه‌ای ده هزار تومان در دیوار آگهی کرده بود. همچنین فانوس‌های قدیمی و پارچه‌های مشکی رنگی را که قبلا یک بار از آن استفاده شده با قیمت ارزان‌تری می‌شود از این بازار دست دوم تهیه کرد.

فروشنده این فانوس‌ها درباره انگیزه‌اش می‌گوید: «هدف اصلی مراسم محرم این است که غذای نذری را به دست نیازمندان برسانیم. اگر قرار باشد برای مناسبات آن خرج زیادی کنیم از اصل هدف دور شده‌ایم. برای همین امسال وسایلی را که نیاز نداریم فروخته‌ایم و وسایلی که در هیئت به آن نیاز داریم از بازار دست دوم خریده‌ایم تا صرفه‌جویی کرده باشیم.»

او می‌گوید: بعضی از وسایل دیگر مثل چهل‌چراغ، طبل، پرچم و پلاکارد، زنجیر، یا حتی گهواره‌ها و مشک‌های تزئینی که برای محرم ضروری هستند می‌شود با قیمت ارزان‌تر از بازار تهیه کرد.

از اینترنت با تخفیف گوسفند بخریم

علاوه بر این اقلام بازار دام زنده که مدت هاست تا اینترنت کشیده شده و لازم نیست برای خرید گوسفند زنده از تهران خارج شویم. برای مثال دامپروری‌های‌ غرب، شمال و شرق تهران با پنج درصد تخفیف محرم گوسفند می‌فروشند. برخی از آنها اولین فروششان را حضوری انجام می‌دهند و از آن معامله به بعد سفارش غیرحضوری نیز قبول می‌کنند.

یکی دیگر از مشاغلی که در این ایام به صورت اینترنتی سفارش قبول می کند آشپزخانه های پخت غذا یا کترینگ ها هستند. یکی از این کترینگ‌ها در تهران که عدس‌پلو، لوبیا، سبزی پلو، زرشک پلو و خورشت‌ها را به قیمت هر پرس شش تا ۱۰ هزار تومان می‌فروشد و اگر بیشتر از ۱۵۰ پرس سفارش داده شود ارسال آن به هر نقطه از پایتخت رایگان خواهد بود.

فعالیت زنان در محرم

یکی از ویژگی‌های جالب این بازار، کسب و کار کوچک خانگی است که برای بعضی از زنان به وجود آورده. به عنوان مثال بانوی کارآفرین در منزل اولویه می‌پزد و کیلویی ۱۶ هزار تومان به مراسم‌های مختلف عزاداری می‌فروشد. نمونه عکسی که در دیوار گذاشته، نشان می‌دهد ظرف‌های اولویه را با هویج برای مشتری تزیین می‌کند. او می‌گوید که اولین سفارشش را برای تاسوعا گرفته و حدود هشت کیلو برای مشتری‌اش الویه درست کرده است.

یکی دیگر از این آگهی‌های محرم را خانم خانه‌دار دیگری ثبت کرده که با خشک کردن رز هلندی سیاه رنگ یک کسب و کار خانگی کوچک برای امرار و معاش پیدا کرده است.

وی می‌گوید برای تزئین علامت، هیئت‌ها و مراسم عزاداری محرم گل‌های هلندی مشکی می‌فروشد و در حالی که قیمت آن در بازار حداقل دانه‌ای هزار و ۲۰۰ تومان است، اگر کسی هر هفت هزار گل را بخرد آنها را دانه‌ای ۲۰۰ تومان حساب می‌کند.

یکی از آگهی‌های جالب دیگر در دیوار مربوط به نعلبکی‌های ۳۰ سال پیش می‌شود که نمونه آن را معمولا در قهوه‌خانه‌ها می‌توان پیدا کرد. فروشنده این نعلبکی‌ها هم خانمی اهل تهران است که ۱۰ دست از آنها را به قیمت دستی ۵۰ هزار تومان در سایت های فروش اینترنتی آگهی کرده تا هیئت‌داران به جای لیوان‌های یک بار مصرف پلاستیکی از لیوان‌های شیشه‌ای استفاده کنند.

منبر و سخنران با یک صلوات

پیدا کردن سخنران یا منبر برای آن‌هایی که می‌خواهند مراسم عزاداری بزرگی برگزار کنند کار دشواری است؛ برخی از متولیان مراسم عزاداری در محرم دیگر یا وقت خالی ندارند اما سایت های اینترنتی از مدتها پیش مملو از آگهی های مداحانی است که حاضر هستند حتی با یک صلوات هم مراسم عزاداری را برگزار کنند. یکی از این آگهی ها مربوط به یک استاد دانشگاه است که برای یک ساعت سخنرانی بعد از نماز مغرب ۵۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرد. او می‌گوید که اگر کسی پول کافی نداشته باشد مراسم را رایگان هم برگزار می‌کند.