خودروهای ثبتنام شده دارای بارکد و برچسب ویژه شناسایی هستند و والدین میتوانند با اسکن بارکد، از زمان تردد و ورود و خروج فرزندشان به سرویس مدرسه مطلع شوند. براساس دستورالعمل حمل و نقل دانشآموزی که اصلاحیه آن درسال گذشته به تصویب رسیده و برای سال تحصیلی جدید از سوی وزارت کشور ابلاغ شده است، برای نخستین بار همه فعالیتهای حوزه حمل و نقل دانشآموزی بهصورت یکپارچه و با برچسبهای واحد در سراسر کشور انجام خواهد شد.
سال تحصیلی جدید کمتر از 20 روز دیگر برای 14 میلیون دانشآموز آغاز خواهد شد. آمارها نشان میدهد بیش از 90 درصد دانشآموزان بویژه در مناطق شهری و کلانشهرها با خودرو شخصی (والدین) یا عمومی به مدرسه میروند. بحث سرویس مدارس اگرچه بحث جدیدی نیست، اما انتشار اخبار ضد و نقیض و گاه تأیید شدهای از تعرض و اذیت و آزار دانشآموزان از سوی رانندگان سرویس مدارس و البته آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات، حمل و نقل دانشآموزی را به یکی از مهمترین و پرحاشیهترین بحثها پیش از شروع رسمی مدارس، تبدیل کرده است. فقط در سال95، از مجموع 700 فقره تصادف درون شهری منجر به فوت، مرگ 15 دانشآموز در شهر تهران گزارش شده است.
مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانیهای شهری کشور در این زمینه به «ایران» میگوید که تا قبل از ابلاغ این دستورالعمل، هر مدرسه ناوگان خود را بهصورت آزاد تأمین میکرد و نظارتی که بر عهده آموزش و پرورش یا شهرداریها بود هم چندان جدی گرفته نمیشد. براین اساس، نه تنها سلامت اخلاقی و روحی و روانی راننده که حتی فرسودگی و نقص فنی و ایمنی خودرو نیز قابل تشخیص نبود و همین موضوع به بروز چند تصادف شدید در سال گذشته منجر شده بود.
جالب اینکه بررسی این گزارشات نشان میداد که خودروها همه فرسوده بوده و گواهی معاینه فنی نداشتند. بهگفته مرتضی ضامنی، این دستورالعمل وزارت آموزش و پرورش را مکلف کرده تا پایان هر سال، نیاز خود را برای تأمین سرویس مدارس اعلام کند. از آن طرف شهرداریها بهعنوان متولی حوزه حملونقل عمومی در شهرها، موظف هستند تا شرکتهای واجد شرایط را معرفی کرده و برای جذب ناوگان و رانندهها فراخوان بدهند.
ضامنی ادامه میدهد: تاکنون 50 هزار راننده در سامانه ثبتنام کرده و تعدادی نیز پیش از این ثبتنام کرده بودند که اطلاعاتشان به سامانه سپند منتقل شده است. علاوه بر 28 هزار مدرسه ثبتنام شده، 104 هزار نفر از والدین دانشآموزان هم تاکنون برای سرویس مدرسه درخواست دادهاند که البته روند ثبتنام تا پایان شهریورماه ادامه دارد.
رانندگانی که در این سامانه مجاز معرفی شده، دارای گواهی عدم سوءپیشینه، عدم اعتیاد و تست سلامت هستند و خودروها نیز همگی دارای گواهی معاینه فنی بوده و استاندارد خواهند بود. اگر اتفاقی در این حوزه بیفتد، مسئولیت مستقیم آن با شهرداریهاست. امکان تقلبی بودن برچسبها که در گذشته باعث سوءاستفاده برخی رانندگان شده بود هم از بین رفته است.
او درباره خودرو پراید که گفته میشود از ناوگان تاکسیرانی حذف خواهد شد، میگوید: پراید فعلاً از سرویس مدارس حذف نخواهد شد. شورای پنجم شهر تهران، از همان ابتدای شروع به کار خود موضوع سرویسهای مدارس را در دستور کار قرار داد تا در نهایت شهرداری تهران را ملزم کرد تا لایحه ایمنسازی حمل و نقل دانشآموزان را به شورا ارائه دهد. این لایحه هماکنون بهصورت قانون درآمده است. قراردادهای مالی مدارس و والدین با سرویسهای مدرسه از دیگر موضوعات مهم این لایحه است. عضو شورای شهر تهران تأکید میکند که باید خلأهای قانونی برطرف شود.
به گفته او، بیش از 20 درصد از قرارداد مالی سرویسهای مدرسه به جیب مسئولان مدارس میرود و حدود 75 درصد به رانندگان تعلق میگیرد که همین موضوع جای بحث دارد: «متأسفانه برخی مدارس اقدام به استخدام اقوام و آشنایان خود بهعنوان راننده تاکسی میکنند که مشاهده شده برخی اعتیاد هم داشتهاند یا شرکتهایی که تحت نظارت هیچ نهاد و سازمانی نیستند با مدارس قرارداد بسته و در ازای آن کمیسیون بیشتری به مدرسه پرداختهاند.» شهربانو امانی میگوید: کمتر از 10 درصد از خانوادهها از سرویس مدارس مجاز استفاده میکنند.
او اولویت استفاده از راننده خانم در مقطع ابتدایی و حذف تدریجی خودرو پراید از ناوگان حمل و نقل دانشآموزی را از نکات برجسته این لایحه معرفی میکند.