تحلیل ۱۱ متخصص برجسته دانشگاه هاروارد از خروج آمریکا از برجام؛ از «گراهام آلیسون» و «گری سمور» تا «نیکلاس برنز» و «استیون میلر» / ترامپ هدیه بزرگی به ایران داد / ناسیونالیسم ایرانی از این پس تقویت خواهد شد / اصولگرایان در مقابل روحانی قدرت پیدا می کنند

رئیس جمهور دونالد ترامپ در روز سه شبنه در اظهاراتی بیان کرد که آمریکا از برجام خارج خواهد شد. ترامپ تاکید کرد که تحریم ها را مجددا علیه ایران تحمیل خواهد کرد تا به یک توافق بهتر دست پیدا کنند.

به گزارش خبرداغ به نقل از  «انتخاب»، در واکنش به خروج آمریکا از برجام؛ متخصصان امنیت ملی – هسته ای – منطقه ای مرکز بلفر دانشگاه هاروارد که در طی سال های گذشته وضعیت هسته ای ایران را ارزیابی می کردند نسبت به این اقدام واکنش نشان دادند و در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

گراهام آلیسون – استاد مدرسه دولتی جان اف کندی در دانشگاه هاروارد

اگر به طور کوتاه از من در مورد خروج آمریکا از برجام سوال بپرسید من این را گزینه بدی می دانم. این یک گزینه بد برای آمریکا و اسرائیل است. اگر چه بنیامین نتانیاهو تصمیم ترامپ را تحسین کرد ولی مقامات امنیتی اسرائیل بارها تاکید کرده اند که خروج از توافق نه تنها برای آمریکا بلکه برای اسرائیل بدتر است. برای نمونه گادی ایزنکوت رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل در اظهاراتی بیان کرد: « اگر چه در حال حاضر توافق هسته ای دارای معایب و نواقص زیادی است اما این توانسته رویای هسته ای ایران 10 تا 15 سال به تعویق بیندازد.» بنابراین توافق هسته ای نه تنها پیشرفت هسته ای ایران را متوقف کرد بلکه همچنین شدیدترین رژیم بازرسی علیه این کشور شکل گرفت تا جلوی هر گونه تقلب را بگیرد. بنابراین خروج آمریکا از برجام گزینه بدی بود.

ارنست ج مونیز - وزیر سابق انرژی ایالات متحده آمریکا و رهبر مذاکره کننده فنی توافق هسته ای ایران

تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام یک اشتباه استراتژیک بزرگی بود. این اقدام نه تنها به توانایی آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به مواد لازم برای سلاح هسته ای خسارت می زند بلکه همچنین توانایی ما را برای جلوگیری از گسترش و کاربرد سلاح هسته ای را تضعیف می کند. ما با همکاری متحدان و شرکای خود توانستیم از طریق توافق هسته ای با ایران؛ برنامه هسته ای این کشور را مخدود کنیم و نظارت و بازرسی های منحصر به فرد و سختگیرانه را علیه این کشور تحمیل کنیم. با این اقدام توانستیم جلوی دستیابی ایران به یک بمب را هم بگیریم. اما اکنون آمریکا چارچوب توافق هسته ای را بدون ارائه یک بدیل معتبر نقض کرد. توافق هسته ای ایران همچنین این کشور را از مواد هسته ای با اورانیوم غنی شده بالا و پلوتونیوم که مواد موردنیاز ساخت بمب هستند را محروم کرده بود. از آن جایی که بازرسان بین المللی از هنگام حصول برجام تا اکنون پای بندی ایران را تایید کرده اند ؛ آمریکا با خروج از برجام توصیه های مهم ترین متحدان خود را نادیده گرفته است. بنابراین حفظ توافق هسته ای ایران در راستای منافع ملی آمریکا بود. ترامپ با این اقدام شکاف عمیقی بین امریکا و متحدان ما ایجاد خواهد کرد

نیکولاس برنز – دیپلمات ارشد بازنشسته آمریکا و استاد دانشگاه هاروارد

خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران یکی از جدی ترین اشتباهات ریاست جمهوری دونالد ترامپ است. اگر چه این توافق دارای نواقص و معایبی بود اما ما به وسیله آن توانسته بودیم از احتمال دستیابی ایران به توسعه سلاح هسته ای را تا یک دهه آینده جلوگیری کنیم. دونالد ترامپ بر این تاکید کرده ایران مجبور به مذاکره جدید با آمریکا خواهد شد که این توافق بهتری برای ما خواهد بود اما با تمام شواهد موجود خلاف این اظهارات را نشان میدهد. تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق ما را متحدان اروپایی خود منزوی خواهد کرد و همچنین گروه های اصولگرا را در تهران تقویت می کند. وی برای تحقق وعده انتخاباتی خود؛ تلاش نزدیک به یک دهه دولت بوش و اوباما ( 2005-2015) را برای انزوا – تحریم و تضعیف جاه طلبی ها هسته ای ایران را کنار گذاشته است. تصمیم ترامپ می تواند زمینه مسیر بالقوه جدید برای تولید سلاح هسته ای ایران و همچنین جنگ را در سال های آینده ایجاد کند. همانطور که دونالد ترامپ از توافق آب و هوایی پاریس خارج شد به نظر می رسد که وی برای بعد از آن هیچ استراتژی ندارد. این اقدام می تواند به کاهش نقش منحصر به فرد رهبری جهانی آمریکا را تسریع ببخشد و اعتبار و نفوذ ما را در بین متحدان و رقبای خود کاهش دهد . این اقدام یک رهبر غیرمسئول است.

الیزابت شروود رندال – دستیار ویژه باراک اوباما / معاون سابق وزیر انرژی آمریکا

تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام یک اشتباه استراتژیک با پیامدهای گسترده است. ایران به طور کامل به توافق هسته ای پای بند بوده است و این امر توانسته جهان را از زمان اجرا در ژانویه 2016م. امن تر کند. با خروج آمریکا از توافق؛ اگر تهران درصدد از سرگیری برنامه تسلیحات هسته ای خود اقدام کند مسئولیت آن بر دوش آمریکا است. اقدام رئیس جمهور نه تنها ما را امن تر نمی کند بلکه باعث شکاف آمریکا با متحدینش شده و همچنین یک هدیه بزرگی را به گروه های رادیکال ایرانی تقدیم کرده است و اعتبار امریکا را به عنوان شریک مذاکره کاهش داده است. همچنین این اقدام تلاشهای جهانی را برای جلوگیری از تکثیر سلاح هسته ای را کاهش داده و خطر جنگ و تقابل نظامی را افزایش می دهد.

نواف عبید - عضو اندیشکده بلفر برای مطالعات نظامی و بین المللی وابسته به دانشگاه هاروارد آمریکا

تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام یک اقدام بسیار ضروری برای اصلاح توافق فاجعه بار دولت اوباما بوده است. پاشنه آشیل ایران اقتصاد ضعیف این کشور است و ما با برقراری تحریم های مجدد علیه این کشور آن ها را از نظام جهانی و سرمایه گذاری خارج از کشور دور می کنیم. همچنین توافق هسته ای ایران اقدامات ایران در سوریه؛ عراق و سایر کشورهای جهان عرب را محدود نکرده است.

گری سامور - مدیر اجرایی مرکز تحقیقات بلفر و هماهنگ کننده سابق کاخ سفید در حوزه کنترل تسلیحات کشار جمعی

رئیس جمهور دونالد ترامپ فکر می کند که اگر از توافق هسته ای خارج شود و تحریم های اقتصادی مجددا علیه ایران تحمیل گردند این می تواند ایران را مجبور به مذاکره برای یک توافق بهتر برای آمریکا کند.اما این یک رویکرد اشتباهی است. اکنون دولت ایران تلاش خواهد کرد تا به تعهدات خود در برجام همراه با شرکای دیگر توافق ادامه دهد و متعهد شده که اگر سایر طرفین توافق با تحریم های ثانویه آمریکا مخالفت کند به محدودیت های هسته ای مبتنی بر مفاد برجام پای بند است. با این حال اگر تحریم های ثانویه جریان منافع اقتصادی ایران را کاهش دهد ایران تهدید کرده که محدودیت های اتمی در چارچوب برجام را لغو می کند. با این حال، ایران از هر گونه اقدام هسته ای که زمینه تحریک واکنش نظامی آمریکا را فراهم می کند خودداری خواهد کرد. هدف نهایی ایران ممانعت از برخورد و رویارویی با آمریکا تا انتخابات 2020 است تا آن ها امیدوار باشند که ترامپ دوباره انتخاب نگردد.

متیو بان - مشاور وزیر انرژی آمریکا و استاد دانشگاه هاروارد

با خروج آمریکا از برجام هدیه بزرگی به گروه های رادیکال ایران تقدیم شد و همچنین ایران را برای ساخت سلاح هسته ای رها کرده و همچنین نظارت و بازرسی های بین الملل هم کاهش پیدا می کند و علاوه بر این نگرش مدافعان تعامل با غرب در ایران را بی اعتبار ساخت. خروج آمریکا از توافق هسته ای منجر به انزوای ایران نمی شود بلکه خود آمریکا منزوی خواهد شد.

چوک فریلیچ – مشاور پیشین امنیت ملی رژیم صهیونیستی

خروج آمریکا از توافق یک خطای تاریخی است که می تواند منجر به یک ایران هسته ای گردد. پرسش اصلی این است که آیا آمریکا از یک استراتژی موثری بعد از خروج از برجام برخوردار است یا خیر؟ تغییر حکومت و امید به این که ایران با یک توافق بهتر موافق کند بیشتر یک آرمان و آرزو هستند. در همین حال، اسرائیل با یک بحران فزاینده با ایران در سوریه روبرو است. تصور کنید که در غیاب برجام و دستیابی ایران به آستانه هسته ای؛ چگونه اسرائیل واکنش نشان خواهد داد. این اقدام ممکن است به زودی اسرائیل را با یک بحران ایران هسته ای روبرو کند.

پیام محسنی – مدیر پروژه ایران مرکز بلفر وابسته به دانشگاه هاروارد

تصمیم خروج آمریکا از توافق با یک اشتباه استراتژیک همراه است که دارای سه پیامد عمده هستند: 1- خروج آمریکا از توافق منافع ملی امریکا را تضعیف می کند و اعتبار ما را در جامعه بین المللی و متحدان اروپایی خود کاهش می دهد و همچنین میلیاردها دلار سرمایه سیاسی، مالی و انسانی که برای دستیابی به برجام هزینه شده بود را هدر داد. 2- خروج آمریکا ارکان نظام بین المللی مبتنی بر قانون را زیر سوال برد و همچنین اعتبار دیپلماسی دولت های اروپایی که خواهان حفظ برجام بودند را کاهش داد. علاوه بر این از ارزش و اهمیت چندجانبه گرایی و نهادهای بین المللی مانند آژانس بین المللی انرزی اتمی کاسته شد. 3- خروج آمریکا از برجام می تواند زمنیه تحریک ناسیونالیسم ایرانی را فراهم کند و همچنین ارزش تعامل با غرب در بین جوانان ایرانی را کاهش دهد و گفتمان داخلی را به سمت مواضع رادیکال ها سوق دهد.

مارتین مالین – مدیر اجرایی پروژه مدیریت اتم در مرکز بلفر

تصمیم ترامپ برای خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته ای مهم ترین اشتباه سیاست خارجی آمریکا در دوران وی بوده است. این امر می تواند نفوذ آمریکا را در سرتاسر جهان تضعیف می کند و این اقدام ترامپ نشانگر این است که به آمریکا نمی توان اعتماد کرد زیرا به وعده های خود پای بند نیست. این اقدام همچنین شکاف بین آمریکا و متحدان اروپایی خود را تقویت می کند و تنش های فعلی در خاورمیانه را افزایش می دهد. علاوه بر این توانایی آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای نظارت و بازرسی فعالیت هسته ای ایران را تضعیف می کند.

استیون میلر – مشاور رئیس جمهور آمریکا

تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از برجام و نقض فاحش مفاد توافق نامه هسته ای احتمالا هدیه بزرگی به تهران خواهد بود و به آمریکا بیشترین خسارت را وارد می کند و این اقدام آمریکا را منزوی می کند و این کشور را به عنوان شریک قابل اعتماد در مذاکرت با ایران بی اعتبار می سازد. همچنین این امر شکاف واشنگتن و متحدان اروپایی را گسترده تر می کند و علاوه بر این زمینه همکاری نزدیک تر ایران با کشورهای اروپایی – چین – روسیه را فراهم می کند. این اقدام فرصتی را برای ایران ایجاد می کند تا از محدودیت های دقیقی که بر طبق مفاد برجام بر علیه تهران تحمیل شده بود رهایی پیدا کند.

مترجم: علیرضا علیپور