قمار خطرناک سعودی‌ها/بن‌سلمان می‌خواهد «کربلا» را تکرار کند/بزرگترین خبر بد برای عربستان

به گزارش خبرداغ به نقل از آفتاب ، نشریه آمریکایی «نشنال‌اینترست» در گزارشی تحت عنوان قمار بزرگ سعودی‌ها، می‌نویسد هدف شاهزاده محمد بن سلمان آن است که نفوذ ایران را در منطقه کاهش دهد و کاری کند که هژمونی عرستان سعودی در منطقه برسمیت شناخته شود.

این نشریه در ادامه با مقایسه شاهزاده محمد بن سلمان با یزید می‌نویسد: «اکنون به نظر می‌رسد که محمد بن سلمان که وارث میراث معاویه از سالیان دور است در حال مبارزه برای پایان دادن به تسلط شیعیان در خاورمیانه است. با توجه به توازن نیروها در منطقه، عربستان هدف اول خود را تضعیف حزب‌الله قرار داده است. به نظر می‌رسد محمد بن سلمان می‌خواهد داستان کربلا را با اقدام علیه حزب الله تکرار کند.»

در ادامه این گزارش آمده است: وادار کردن سعد حریری نخست‌وزیر لبنان به کناره‌گیری از مقام خود تنها اولین شلیک گلوله در این نبرد توسط عربستان بود. اما آن کشور وارد قمار خطرناکی شده است. حزب‌الله لبنان به نوعی از نظر قدرت نظامی از ارتش لبنان پیشی گرفته است و همچنین حمایت شیعیان لبنانی که کمتر از نصف حمعیت لبنان را تشکیل می‌دهند با خود دارد. از دید عربستان سعودی حزب‌الله جایگزین واقعی ایران دشمن اصلی سعودی‌هاست. هدف واقعی محمد بن سلمان کاهش نفوذ ایران در منطقه و قبولاندن رسمیت هژمونی عربستان سعودی است. همان‌گونه که عدم برسمیت شناختن مشروعیت یزید و حکومت او از سوی امام حسین(ع) چالشی برای مشروعیت مذهبی و سیاسی حکومت او در قرن هفتم بود، امروز نیز وهابی‌های سعودی نگران به خطر افتادن مشروعیت مذهبی خود هستند؛ آن هم تا زمانی که ایران به عنوان یک کشور شیعه خواهان صادر کردن الگوی حکومت خود به دیگر نقاط می‌باشد. آنان نگران اقتدار دینی ایران در منطقه هستند. همانند قرن هفتم مسئله قدرت سیاسی و مشروعیت مذهبی امروز به طور جدایی‌ناپذیری در رقابت سعودی‌ها و ایران به چشم می‌خورد. علیرغم آن‌که عربستان سعودی منابع نفتی دارد، تلاش‌های اخیرش برای کسب نفوذ در منطقه شکست خورده است. در سوریه می‌توان دید که اپوزیسیون مورد حمایت عربستان کاری از پیش نبردند و در مورد قطر و تلاش برای به انزوا کشیدن این کشور نیز موفق نشدند. اقدام عربستان سبب شد تا قطر به ایران نزدیک شود. از همه مهمتر بمباران یمن که تحت کنترل حوثی‌هاست و شیعیان زیدی در آنجا حضور دارند نیز با شکست مواجه شده است».

نشنال اینترست می‌نویسد که سال‌ها تلاش عربستان برای صادر کردن ایدئولوژی وهابی نتیجه معکوس داد و اکنون القاعده و داعش که از دل وهابی‌های عربستان بوجود آمدند دشمنان خود ریاض هستند و حکومت عربستان را غیر‌اسلامی می‌دانند. عربستان سعودی می‌تواند با پول زیادی که دارد حمایت‌ها را به طور موقت خریداری کند اما قدرت نرم بسیار ضعیفی دارد. از سوی دیگر ایران با لغو تحریم‌های شدید اقتصادی درصدد کسب قدرت بیشتر است. نفوذ ایران در عراق از طریق شبه‌نظامیان رویداد مهمی است. نفوذ ایران در لبنان از طریق حزب‌الله نیز عربستان را عصبانی کرده است. البته باید اشاره کرد که حزب‌الله لبنان یک بازیگر مستقل لبنانی است که با ایران همکاری می‌کند چرا که منافع هماهنگی دارند اما عروسک خیمه‌شب‌بازی ایران نیست. در نتیحه نوع روابط ایران و حزب‌الله متفاوت از روابط ریاض و حامیان منطقه‌ای آن کشور است. عربستان سعودی روابط‌ش با گروه‌های مورد حمایت در منطقه صرفا مبنی بر حمایت مالی و اطاعت‌پذیری و در نتیجه ناپایدار است». 

نشنال اینترست می‌نویسد که بزرگترین خبر بد برای عربستان سعودی نزدیک شدن ترکیه و قطر به ایران است. نیروهای عربستان سعودی به‌رغم تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای که از امریکا خریده‌اند به احتمال زیاد قادر نخواهند بود که تا با ارتش و سپاه پاسداران ایران بجنگند. به همین‌خاطر است که عربستان خواستار کشیده شدن پای امریکا به منازعه و درگیری با ایران است. ریاض می‌خواهد با هزینه امریکا به جنگ با ایران برود. ‌تلاش عربستان سعودی برای اتحاد با اسرائیل و تشکیل جبهه مشترک علیه ایران نیز احتمالا نتیجه معکوس خواهد داشت چرا که اعتبار و مشروعیت مذهبی عربستان و ادعای آن کشور مبنی بر رهبری جهان عرب و مسلمان را زیر سوال خواهد بود. در نتیجه، ممکن است دومین نبرد کربلا بین نیروهای یزید و حسین روی دهد اما احتمال دارد نتیجه این نبرد متفاوت از نبرد نخست باشد».

نشریه امریکایی «نیشن» نیز در گزارشی می‌نویسد که ادامه رقابت عربستان سعودی و ایران باعث افزایش بی‌ثباتی در خاورمیانه می‌شود. استراتژی ریاض تاکنون موفقیت زیادی نداشته و تاثیری بر روی افزایش نفوذ منطقه‌ای ایران نگذاشته است». 

این نشریه با اشاره به این‌که رفتار عربستان سعودی غیر‌معمول و همراه با سرگردانی است، می‌نویسد: «بیش از چندین دهه ریاض با استفاده از ثروت نفتی خود در امور جهانی مداخله کرد. اکنون دستگاه امنیتی و نظامی عربستان در حال دنبال کردن جنگی وحشیانه در یمن، تحریم قطر، تلاش برای بی‌ثبات کردن لبنان و تحمل شکست در سوریه و تلاش برای کسب حامی در عراق است. شاهزاده محمد بن سلمان همزمان تلاش می‌کند تا قدرت خود را تثبیت کند. اکنون عربستان سعودی در حال رقابت با  ایران برای قرارگیری در جایگاه هژمونی منطقه‌ای است. نفوذ ایران در دهه ۹۰ میلادی تقریبا صفر بود اما امروز در خاورمیانه نیروی غالب است. شبه‌نظامیان حوثی در سال ۲۰۱۴ میلادی در یمن کنترل اوضاع را در دست گرفتند. حزب‌الله مورد حمایت ایران نیز در لبنان از سال ۲۰۱۶ میلادی در دولت وحدت ملی نقش پررنگی دارد. یکی دیگر از افراد مورد حمایت ایران اسد است که به نظر می‌رسد در جنگ داخلی سوریه دست بالا را پیدا کرده است و داعش در سوریه شکست خورده است». 

نیشن در ادامه می‌نویسد منازعه عربستان سعودی علیه ایران به ملی‌گرایی و امنیت بستگی دارد و تقریبا ارتباطی با اقتصاد ندارد. هر دو کشور از صادرکنندگان نفت هستند و هر دو عضو اوپک. آنان برای کسب موقعیت در ‌بازارهای صادراتی نمی‌جنگند. ایران پس از برجام و لغو تحریم‌ها به بازارهای بین‌المللی بازگشته است. این مسابقه‌ای قرن نوزهمی در مورد حوزه‌های نفوذ است. مهم نیست که حکومت ایران شیعه است و حکومت عربستان سنی و وهابی. درگیری نیز در وهله نخست بر سر مذهب نیست. ایران از دولت سکولار و سوسیالیست بعث در سوریه حمایت کرده است. عربستان سعودی از ارتش ملی و سکولار در مصر حمایت می‌کند. عربستان سعودی نمی‌تواند از طریق زمینی ایران را هدف حمله قرار دهد. سعودی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راه غلبه بر نفوذ منطقه‌ای ایران، تفرقه انداختن و حکومت کردن است. برای مثال، در لبنان کاری می‌کند تا سنی‌ها با مسیحیان علیه شیعیان و حزب‌الله متحد شوند. 

عربستان با مجبور کردن حریری به استعفا از نخست‌وزیری لبنان قصد آشفته کردن شرایط داخلی لبنان را داشت. براساس اسناد فاش شده دیپلماتیک عربستان سعودی و اعراب به سرعت به مقام‌های اسرائیلی برای اتحاد علیه ایران و حزب‌الله نزدیک شده‌اند. در مورد لبنان اما بازداشت خانگی حریری و مجبور کردن او به استعفا انتقادهای شدید بین‌المللی را به همراه داشت. حریری نیز مانند عربستان نگران نفوذ ایران و حزب‌الله در منطقه است اما آشکار است که در مورد استراتژی با ریاض اختلاف‌نظر دارد. 

حریری مایل نیست از قدرتی که دارد حتی اندک صرف‌نظر کند. او ممکن است است محاسبه کند که حزب المستقبل در انتخابات آینده موقعیت بهتری خواهد داشت. اقدام عربستان در مورد لبنان شکست خورد. سعودی‌ها اما آرام و قرار نخواهند داشت و ممکن است در پشت صحنه تلاش کند تا احزاب راست مسیحی جای میشل عون را پر کنند. اقدامات سعودی‌ها منطقه را بی‌ثبات‌تر کرده و در نفوذ ایران نیز تاثیری نداشته است.

«المانیتور» در گزارشی این موضوع را مطرح کرده که «آیا عربستان سعودی برنده بازی خاورمیانه خواهد بود یا بازنده»؟ و می‌نویسد: «با بازگشت حریری به لبنان و باقی‌ماندن او در مقام نخست‌وزیری شاهزاده محمد بن سلمان شکست دیگری را برای مقابله با ایران متحمل شد. واقعیت آن است که علیرغم تبلیغات عربستان سعودی حزب الله یک حزب سیاسی لبنانی است و محبوبیت خاصی در میان هوادارانش دارد. باقی‌ماندن حریری در مقام نخست‌وزیری بر اعتبار میشل عون رییس‌جمهوری نیز افزود که میانجی‌گری کرده بود. همچنین نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری مردم لبنان بود. 

همزمان با شکست‌های اخیر عربستان سعودی در منطقه، ایران همچنان به پیشروی ادامه می‌دهد. محدودیت‌های عربستان در نفوذ در منطقه و هزینه‌هایی که با سیاست‌های منطقه‌ای برای خودش ایجاد کرده به‌نفع ایران تمام شده است. «بروس ریدل» کارشناس سابق سیا معتقد است که ریاض هیچ استراتژی‌ای برای برنده شدن در جنگ ندارد. استراتژی ریاض در مورد یمن ایجاد قحطی و گرسنگی در آن کشور بوده است تا مردم را از بین ببرد. دولت سعودی و رهبری آن باید در مقابل اقدامات خود پاسخگو باشند. گرسنگی دادن به شهروندان غیرنظامی اقدامی غیر‌قابل قبول است. درگیری در یمن به داعش این فرصت را می‌دهد که از وضعیت ناآرام استفاده کند. این موضوع به پیچیدگی وضعیت در خاورمیانه خواهد افزود». 

این سایت در ادامه اشاره می‌کند که تلاش عربستان برای منزوی‌کردن قطر شورای همکاری خلیج فارس را تحت الشعاع قرار داده و مانع ایجاد وحدت میان کشورهای منطقه شده است. این در حالیست که ایران هم با دولت سوریه و هم عراق روابط حسنه ای دارد و در هر دو کشور برنده بوده است. پس از این همه شکست برای عربستان سعودی آن کشور تصمیم گرفته است ائتلافی سعودی - اسرائیلی را برای حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین برای مقابله با ایران تشکیل دهد اما به احتمال زیاد صلح به این زودی‌ها اتقاق نخواهد افتاد.

المانیتور خطاب به دولت ترامپ می‌نویسد: «اگر او به فکر برنده شدن در خاورمیانه است، احتمالا مجبور شود در حمایت بی‌قید و شرط از ریاض تجدید‌نظر کند. البته عربستان یکی از ستون‌های استراتژیک امریکا در منطقه است. اما واقعیت آن است که تاکنون دستاوردی نداشته است. دولت ترامپ باید این پیام واضح را به عربستان منتقل کند که امریکا پشت هرگونه درگیری با ایران قرار نمی‌گیرد و دیپلماسی بین تهران و ریاض را ضروری می‌داند».

«العربیه» شبکه خبری وابسته به عربستان اما در در یادداشتی به ولید جنبلاط سیاستمدار دروزی لبنانی حمله کرده است. نویسنده یادداشت می‌نویسد: «مگر عربستان سعودی در سه دهه قبل تلاش برای گفتگو با ایران را نیازموده است که اکنون جنبلاط به ریاض می‌گوید با ایران مستقیما وارد مذاکره شوید! زمان صحبت کردن تمام شده است اکنون زمان رویارویی با ایران است. بدون توجه به هزینه آن این بدتر از خوابیدن بر روی مخدرهای سیاسی ایران است. جالب است که جنبلاط کلامی درباره حوثی‌ها صحبت نکرده است در حالی که او از روسای‌جمهور سابق یمن از جمله صالح و هادی انتقاد می‌کرد شاید چیزی مانع انجام این کار از سوی شده است».

رسانه‌های خبری همچنین درباره نشست اخیر موسوم به ائتلاف علیه تروریسم به رهبری عربستان سعودی گزارش‌هایی تحلیلی را منتشر کرده‌اند. 

«فرانس ۲۴» با اشاره به نشست اخیر ضد تروریسم به میزبانی عربستان سعودی می‌نویسد ایران و قطر در این نشست حضور نداشتند. این شبکه خبری اشاره می‌کند که علیرغم اجماع بر سر اصول، اعضای نشست، اولویت‌های متفاوتی داشتند. برای مثال،‌ نماینده یمن خواستار مبارزه همزمان علیه داعش، ایران و القاعده شد اما ترکیه خواستار حمایت دوستان ترکیه عیله جدایی‌طلبان کرد شد. این شبکه خبری می‌افزاید: «منتقدان می‌گویند این نشست و ائتلاف تلاشی از سوی عربستان سعودی برای درست کردن ابزار و اهرمی برای سیاست خارجی تهاجمی آن کشور است».