توافق
اخیر مسکو و آنکارا بر سر برقراری آتش‌بس در سوریه سبب شده است تا بسیاری
به موضوع روابط ایران و ترکیه و تاثیر آن به چشم‌انداز صلح در سوریه توجه
نمایند.
به گزارش خبرداغ به نقل از آفتاب ،
سایت تحلیلی «المانیتور» با انتشار گزارشی در این‌باره مدعی شد که رقابت
میان ایران و ترکیه ممکن است منجر به شکست تلاش‌ها برای برقراری صلح در
سوریه شود. روسیه، ترکیه و ایران
اعلام کرده‌اند که اولویت‌شان در سوریه یافتن راه‌حلی سیاسی و تلاش مشترک
برای تحقق آن است. برای ترکیه انصراف از آن‌چه در سال ۲۰۱۱ میلادی اعلام
کرده بود یعنی امتناع از برسمیت‌شناختن دولت اسد، یکی از امتیازاتی بوده
است که آن کشور به روس‌ها داده است.
با
این حال، علیرغم تلاش سه کشور برای پایان جنگ در سوریه، رقابت منطقه‌ای
میان آنکارا و تهران می‌تواند مانعی در روند حل وفصل بحران در سوریه باشد.
«اردوغان توپراک» یکی از مقام‌های ارشد حزب جمهوریخواه خلق، حزب اصلی
اپوزیسیون سکولار ترکیه اعلام کرده بود که رویکرد اخیر دولت ترکیه
نشان‌دهنده ورشکستگی سیاست قبلی اردوغان در قبال بحران سوریه بوده است. او
گفته است که حزب جمهوریخواه خلق مدت‌ها پیش به دولت ترکیه توصیه کرده بود
که با روسیه بر سر بحران سوریه همکاری کند. او در تاریخ ۲۷ دسامبر گفته بود
که روند کنونی نشان می‌دهد که حق با حزب جمهوریخواه خلق بوده است.
اردوغان
و حزب عدالت و توسعه که مشتاق به سرنگونی اسد بودند و به ما (اعضای
اپوزیسیون) برچسب خائن می‌زدند و می‌گفتند که چرا هیئتی را به دمشق
فرستاده‌اید، اکنون خود در تلاش برای حل و فصل اختلافات‌شان با سوریه
هستند.»
المانیتور
در ادامه اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد رقابت میان ایران و ترکیه نه تنها
در خاورمیانه که در آسیای مرکزی و قفقاز نیز ادامه دارد و این موضوع
می‌تواند به ضرر اتحاد سه‌جانبه کنونی میان روسیه، ترکیه و ایران تمام
شود.
این
سایت در ادامه به نقل از «ایلهان اوزگل» رییس گروه روابط بین‌الملل
دانشگاه آنکارا اشاره می‌کند که امتیازات اخیری که ترکیه به ایران و روسیه
بر سر سوریه داده است نشان می‌دهند که ادعای ترکیه برای رهبری منطقه باطل و
بی‌اعتبار بوده است. او معتقد است که موضع آنکارا از ابتدا و از زمانی که
گفت راه‌حل سوریه کناره‌گیری اسد از قدرت است اشتباه بود. او معتقد است که
این یکی از غیر‌منطقی‌ترین روش‌ها در سیاست خارجی ترکیه بوده است. او معتقد
است که در شرایط کنونی نیز حل و فصل بحران سوریه بدون حضور امریکا دشوار
بنظر می‌رسد.
این
سایت می‌افزاید: «ترکیه نتیجه اشتباهات خود را می‌بیند. در مقابل ولادیمیر
پوتین رییس‌جمهوری روسیه به عنوان پسر خوب خودنمایی می‌کند و ایران نیز با
اعتماد به نفس در حال افزیش قدرت و نفوذ خود در معالات منطقه‌ای است.
اکنون به نظر می رسد که ترکیه در مقایسه با ایران دست ضعیف‌تری در منطقه
دارد.»
اصرار
شدید اردوغان برای مشارکت ارتش ترکیه در عملیات موصل که توسط ایران و ارتش
عراق خنثی شد نشان می‌داد که ترکیه هنوز هم خواستار رقابت با ایران در
منطقه است. «حسین باغچی» رییس بخش روابط بین‌الملل در دانشگاه فنی خارمیانه
آنکارا معتقد است که دعوت از قطر و عربستان سعودی به استانه از سوی
اردوغان تلاشی از سوی او برای ایجاد ائتلافی ضد‌ایران است. او به المانیتور
می‌گوید: «عدم حضور امریکا در این نشست اشکال بزرگ آن است. دولت سوریه از
توافق مسکو با ترکیه استقبال کرده است اما مشخص ساخته که به ترکیه اعتمادی
ندارد. ایران در سوریه است و نیروهایش به همراه حزب‌الله لبنان حضور دارند.
اکنون ترکیه از جبهه النصره حمایت می‌کند و ایران از حزب الله لبنان. جبهه
النصره وجهه خوبی ندارد و این برای ترکیه خوب نیست.»
باغچی
در ادامه اشاره می‌کند که پوتین بازیگر خوبی در بازی شطرنج است و توانسته
اردوغان را کنترل کند. او می‌گوید که نگاه‌ها برای حل و فصل بحران سوریه
به سوی مسکو انتقال یافته است اما هنوز هم رقابت میان ایران و ترکیه این
روند را تحت فشار قرار خواهد داد.
در
همین راستا، «ایلنور چلیک» یاداشت نویس روزنامه «صباح» ترکیه نزدیک به حزب
عدالت و توسعه و اردوغان نیز در یاداشتی اشاره کرده است که ایران بازیگری
کلیدی برای صلح در سوریه است. او مدعی است که ایران برنامه توسعه‌طلبانه‌ای
را در سوریه دنبال می‌کند و معتقد است تنها در صورت کنار گذاشته‌شدن این
برنامه توسط ایران امکان صلح در سوریه وجود خواهد داشت.
این
یادداشت نویس ترک می‌نویسد: «ترکیه و روسیه با تلاش‌های خود به پذیرش
آتش‌بس از سوی طرفین درگیر در سوریه همکاری نزدیکی را ایجاد کرده‌اند. در
این میان یکی از بازیگران کلیدی ایران است. ایران کنترل شبه نظامیان شیعه و
نیروهای حزب الله را در دست دارد که با دولت اسد
همکاری می‌کنند. ایران اکنون از تصمیم‌گیری روسیه و ترکیه بر سر سوریه
خرسند نیست. در نشست استانه حضور ایران به پیشبرد گفت‌و‌گوهای صلح ژنو کمک
خواهد کرد.
البته
ایران تنها کشور ناراضی از همکاری ترکیه و روسیه درباره بحران سوریه
نیست. آمریکایی‌ها نیز ناراحت بیرون رانده‌شدن از عرصه معادلات سوریه
هستند. اشتباهات دولت اوباما در سوریه زیاد بوده است. آن کشور با حمایت از
حزب اتحاد دموکراتیک که ترکیه آن را به عنوان یک گروه کردی تروریست قلمداد
می کند و شاخه ای از پ ک ک در سوریه می‌داند همکاری داشته است. امریکا
معتقد بوده که این حزب می‌تواند در مبارزه علیه داعش موثر باشد. با این
حال، او مداخله موثر ترکیه در سوریه نشان داده که هیچ بازیگری به اندازه
ارتش ترکیه نمی‌تواند در مبارزه علیه داعش موثر عمل کند.»
