«علی واعظ» تحلیلگر گروه بین‌المللی
بحران که در زمان مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ نیز تحلیل‌های زیادی را
ارائه می‌داد در مقاله تازه‌ای در روزنامه «نیویورک تایمز» ادعا می‌کند که
رقابت امروز بین ترکیه و ایران، تکرار بازی قدرت قدیمی میان دو کشور است و
در این‌باره می‌نویسد: «مبارزه آن دو تکرار منازعه میان امپراتوری بیزانس و
امپراتوری پارس است که برای کنترل بر بین‌النهرین یعنی عراق امروز و سوریه
آغاز شده بود. پس از آن امپراتوری‌ها به دولت – ملت تبدیل شدند و دو کشور
همسایه نزدیک به ۲۰۰ سال در صلح با یکدیگر به سر بردند.»
به گزارش
خبرداغ به نقل از آفتاب، این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در ادامه افزوده است: ایران و ترکیه در حال
حاضر در مسیر برخورد با یکدیگر قرار گرفته‌اند و هر یک دیگری را به راه
انداختن جنگ فرقه‌ای در منطقه و تاکید بر هویت شیعه و سنی و تقابل آن دو با
یکدیگر متهم می‌کنند. واقعیت آن است که افزایش تنش در روابط ایران و ترکیه
می‌تواند به رشد بی‌ثباتی بیشتر در خاورمیانه و حتی درگیری‌های نظامی
غیر‌عمدی دامن بزند. دخالت نظامی ترکیه در سورهی و عراق در واکنش به این
نگرش آنکاراست که نگران افزایش حوزه نفوذ ایران در منطقه است. در مقابل
دولت ترکیه از معارضان سوری علیه دولت اسد مورد حمایت ایران پشتیبانی بعمل
آورده است. تنش در روابط فیمابین با انتشار اخبار هفته‌های اخیر نیز افزایش
یافته است؛ از جمله خبری که در آن ادعاشده بود که پهپادی ساخت ایران به
چهار سرباز ترکیه در عملیاتی هوایی در نزدیکی الباب حمله کرده است.
واعظ
در ادامه اشاره می‌کند که تهران نیز رویکرد ترکیه در قبال سوریه را اساسا
محصول نوعی جاه‌طلبی نئوعثمانیستی از سوی ترکیه برای کسب دوباره قدرت و
توانمندسازی ترکیه به عنوان کشوری سنی می‌داند.
او
اشاره می‌کند که یک مقام امنیتی ایرانی به او گفته بود که پس از آغاز جنگ
داخلی در سوریه رویکرد و ماهیت دولت ایران تغییر نکرد بلکه این
جاه‌طلبی‌های ترکیه بوده که گسترش یافته است. این مقام امنیتی ایرانی،
ترکیه را برای ارسال کمک و تسلیحات به جریان‌های سلفی – تکفیری در سوریه
متهم کرده است. ترکیه منتقد حضور نیروهای مورد حمایت ایران در عراق و سوریه
است. اقلیتی علوی در ترکیه زندگی می‌کنند و دولت آن کشور نگران است که
تنش‌های فرقه‌ای در منطقه به ضرر امنیت داخلی ترکیه تمام شود.
واعظ
اشاره می‌کند که هر دو کشور ایران و ترکیه درصدد بوده‌اند تا داعش را شکست
داده یا دست‌کم به حاشیه برانند با این حال، سوء‌ظن عمیقی که نسبت به
یکدیگر دارند امکان همکاری در این‌باره را مسدود کرده است.
او
در پایان این مقاله اشاره می‌کند که ترکیه و ایران نیازمند غلبه بر
بی‌اعتمادی فزاینده فیمابین هستند. او می‌نویسد: «باید نمایندگان رسمی و
ارشد دو کشور به سمت مدیریت کانال‌های دیپلماتیک حرکت کنند. فراتر از این
دو کشور باید با یکدیگر همکاری‌های اطلاعاتی بیشتری برای مقابله با دشمنان
مشترک داشته باشند. جایگزین این راه‌حل قطعا تنها درد و رنج بیشتر خواهد
بود.
