خبر ساماندهی هفت هزار مامور گشت نامحسوس در تهران كه در روزهای پایانی فروردین ماه منتشر شد، واكنش ها و تحلیل های بسیاری در سطح جامعه و در فضای رسانه ای كشور به دنبال داشت.
سرتیپ «حسین ساجدی نیا» فرمانده انتظامی تهران بزرگ در حاشیه مراسم آغاز به كار هفت هزار نیروی نامحسوس پلیس در خصوص گشت امنیت اخلاقی گفت: یكی از موضوعاتی كه دغدغه مردم بود، ناهنجاری در بحث امنیت اخلاقی بود و مردم انتظار دارند كه پلیس در این زمینه، اقدامات لازم را انجام دهد. به رغم این توضیح فرمانده انتظامی تهران، «حسن روحانی» رییس جمهوری در سفر به استان سمنان در پاسخ به پرسشی در مورد گشت نامحسوس گفت: كرامت انسانی را خدا به انسان‌ها داده و این كرامت مقدم بر دین است. كرامت همه باید حفظ شود، ما مردم خوب و وظیفه شناسی داریم. در پیوند با زمینه ها و پیامدهای ساماندهی هفت هزار مامور گشت ارشاد ایرنا به گفت وگوی اختصاصی با ' امان الله قرایی مقدم ' جامعه شناس پرداخت. به باور این جامعه شناس، پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی وجود گشت نامحسوس بر همه روشن است. قربانی این تصمیم اعتماد اجتماعی است و تجربه نشان داده اگر برخوردهای سلبی جواب داده بود، باید از انواع مجازات چون شلاق و جریمه و بازداشت و ... به طور كامل نتیجه مطلوب به دست می آمد. قرایی مقدم همچنین گفت: گشت نامحسوس بی اعتمادی را در سطح افقی و عمودی افزایش می دهد و اكنون هم آنچه به جامعه ما ضربه زده همین بی اعتمادی است. عاملی كه باعث فرار مغزها، كم كاری و بدبینی به همه چیز شده است تا آن جا كه مشاهده می شود شهروندان به خبرهای منتشر شده در رسانه ملی شك می كنند و به خبر رسانه های بیگانه روی می آورند و اعتماد می كنند. در ادامه متن كامل این گفت و گو آمده است:
اجرای طرح گشت نامحسوس در پایتخت تازه ترین اقدام تصمیم گیرندگان انتظامی برای افزایش ضریب امنیت اجتماعی است. شما چه ارزیابی از این تصمیم دارید؟ **قرایی مقدم: به طور كلی با هر مساله ای كه به شخصیت، مقام و جایگاه اجتماعی پلیس خدشه وارد می كند موافق نیستم چرا كه در تمام دنیا پلیس به عنوان پناهگاه و حامی شهروندان معرفی می شود اما با ایجاد گشت نامحسوس و این كه هر لحظه شهروندان از جمله زنان زیر ذره بین نگاه فردی باشند، احساس حمایت قلبی و باطنی پلیس از دست می رود.
از نگاه شما، پیامد وجود گشت نامحسوس در خیابان ها چیست؟ آیا می تواند امنیت زا باشد یا باعث امنیت زدایی خواهد شد؟ **قرایی مقدم: پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی وجود گشت نامحسوس بر همه روشن است؛ موضوعی است كه تنها قربانی آن اعتماد اجتماعی است و تجربه نشان داده اگر برخوردهای سلبی جواب داده بود باید از انواع برخوردهایی چون شلاق و جریمه و بازداشت و... به طور كامل نتیجه مناسب به دست می آمد. اكنون در كنار سرمایه های انسانی و اقتصادی، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی (social capital) نیز مورد توجه قرار گرفته است كه در كنار سرمایه طبیعی، تكنولوژی و صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سرمایه اجتماعی از همدلی، همزبانی و همرایی است تشكیل شده است. همانگونه كه مقام معظم رهبری هم فرمودند كه همدلی و همزبانی، مهمترین سرمایه اجتماعی است. اما جامعه ای كه در آن اعتماد افقی -بین افراد جامعه- و اعتماد عمودی _بین افراد جامعه و مسوولان- وجود نداشته باشد، به سامان نمی رسد. به نظر من، گشت نامحسوس بی اعتمادی را در سطح افقی و عمودی افزایش می دهد و باعث اختلاف و تفرقه میان افراد و حكومت می شود. اكنون هم آنچه به جامعه ما ضربه زده همین بی اعتمادی است. عاملی كه باعث فرار مغزها، كم كاری و بدبینی به همه چیز شده است. تا آن جا كه مشاهده می شود شهروندان به خبرهای منتشر شده در رسانه ملی شك می كنند و به خبر رسانه های بیگانه روی می آورند و اعتماد می كنند.
شما از پیامدهای منفی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی گشت نامحسوس سخن گفتید. این آثار شامل چه مواردی می شود و چه تاثیری بر روابط میان اعضای جامعه دارد؟ ** قرایی مقدم: گشت نامحسوس بر مسایل اقتصادی جامعه هم تاثیر می گذارد. چرا كه وقتی یك خانم كارمند در هنگام خارج شدن از منزل نگران نگاه های نامحسوس بیرون خانه و هر لحظه منتظر شنیدن تذكر این افراد باشد، همواره با استرس دست و پنجه نرم می كند. این امر بر توان كاری افراد تاثیر گذاشته و بازدهی كار پایین می آید. این طرح از جنبه فرهنگی نیز زیان آور و عامل نهادینه شدن فرهنگِ نادرستِ گریز از نیروهای حافظ امنیت در جامعه خواهد بود. فرهنگ جامعه ازاین نیروها انتظاری دارد كه در صورت برآورده نشدن آن اعتماد عمومی ازآنان سلب می شود. همچنین از نظر روحی و روانی صدمه شدیدی به زنان و دختران و كودكان ما وارد می كند. این را هم باید در نظر گرفت كه این نوع برخوردها در طول سال های پس از انقلاب اسلامی، نه تنها اثر مطلوبی نداشته بلكه بازتاب عكسی در میان شهروندان به وجود آورده است. بنده در میان دانشجویان خود شاهد هستم كه این نوع بگیر و بندها را موقتی می دانند و بیان می كنند كه عكس این خواسته های تحمیلی عمل می كنند. در واقع قشر جوان هر نوع واكنش امری و دستوری را كه اجبار و پایه ریزی شده باشد، پس می زند و رد می كند. از بُعد سیاسی نیز این تصمیم آثار نامطلوبی برجای خواهد گذاشت. حكومتی، «مردمی» نام می گیرد كه با مردم باشد. ساماندهی گشت های نامحسوس كه وجود و ماهیت آن از نگاه حقوق شهروندی هم جای پرسش دارد، تنها دستاویزی به دشمنان می دهد تا با انداختن توپ در زمین ما، به هیاهو بپردازند. اكنون همه رسانه های بیگانه به این موضع پرداخته اند وغرض ورزانه از مظلومیت از زنان و دختران ما می گویند.
در خبرها اعلام شد كه اجرای این طرح به خواست مردم صورت گرفته است. نظر شما در این باره چیست؟ **قرایی مقدم: باید از طراحان این امر پرسید این مردم چه كسانی هستند؟ آیا نظرِ چند نفر می تواند نظر بیش از 70 میلیون نفر باشد؟ ما در جامعه شناسی می گوییم كه بدون نظرسنجی جامع و كلی در سطح جامعه، هیچ وقت نمی توانیم آمار درستی ارایه دهیم و بر اساس آن تصمیم بگیریم. با نظرسنجی تلفنی از چند نفر یا پرسیدن نظر افرادی خاص نمی توان از نظر مردم سخن گفت. آیا از نسل جوان و دانشگاهی پرسیده اند یا این كه تنها با نظر افرادی خاص تصمیم گیری شده است؟
خواسته و انتظار واقعی مردم از پلیس را چه می دانید؟ ** قرایی مقدم: خواسته واقعی مردم، تذكر و برخورد با مزاحمان نوامیس است. ایجاد امنیت و آرامش و برخورد با افراد مزاحم و متجاوز، وظیفه پلیس و از نگاه مردم ارزشمند و پسندیده است، نه تذكر و برخورد سخت . امنیت اجتماعی و احساس امنیت مهم است. خوشبختانه جامعه ما هم از امنیت بالایی برخوردار است اما چرا كاری كنیم كه احساس ناامنی دامن گستر شود؟ باید در جامعه اسلامی، دین تقویت شود به گونه ای كه مردم اجابت كنند نه مجاب شوند.
در زمینه ی انشار نظرات مخاطبان رعایت چند نکته ضروری است لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنیدخبر داغ مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان استخبر داغ از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب, توهین یا بی احترامی به اشخاص ,قومیت ها, عقاید دیگران, موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه های دین مبین اسلام باشد معذور است.نظرات پس از تایید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
