ابرکوه، زیستگاه پیرترین موجود زنده ایران + عکس

شهرستان ابرکوه با وسعت 5785 کیلومتر مربع در 140 کیلومتری غرب یزد قرار دارد.

به گزارش ایسنا، این شهرستان دارای دو بخش «مرکزی» و «بهمن» بوده و بر اساس آخرین سرشماری در سال 1390 جمعیت خانوارهای ساکن شهر ابرکوه، 19 هزار و 164 نفر و بر اساس آمار کلی، جمعیت شهرستان در حدود 50 هزار نفر است. دین مردم این شهرستان اسلام و مذهب ایشان شیعه است.

از آنجا که این شهر ابتدا در پای کوه ساخته شده، آنرا «برِکوه» (کنار کوه) می گفتند که در گویش مردم به «ابرکوه» تبدیل شده است.

پس از ورود اسلام این نام نیز مانند بعضی نام‎‎های دیگر در گویش عربی، کاف به قاف تبدیل و «ابرقو» خوانده شده است. نهایتاً در سال 1350 این شهر به صورت رسمی «ابرکوه» نامیده شد. نام آن در منابع قدیم و جدید به صورت‎‎های «ابرقو»، «ابرکویه»، «ابرقویه»، «برقوه» و «درکوه» آمده است.

در زمینه کشاورزی، عمده‎ترین سطح زیر کشت ابرکوه مربوط به گندم و دومین محصول عمده ابرکوه پسته است. از محصولات باغی ابرکوه می توان زرد آلو، انار و انگور را نام برد.

از مهمترین جاذبه های تاریخی این شهرستان می‎‎توان به موارد زیر اشاره کرد؛

گنبد علی(عالی):

گنبد عالی ابرکوه یکی از برج‎‎های آرامگاهی سنگی دوره‌ی دیلمیان در سده‎‎ی پنجم ه .ق است که بر بالای تپّه ‏‏ای واقع شده است.

این بنای تمام‌سنگی با نمای خارج و داخل، به صورت هشت ضلعی روی تختگاهی چهارگوش بنا شده است. سرداب میان بنا، مدفن آرامگاه است. بالای سردر ورودی بنا، کتیبه‎‎ی کوفی با خط درشت و برجسته دیده می‎‎شود.

ارتفاع و بلندای برج 22 متر و ضخامت دیوار گنبد دو متر است. بر اساس کتیبه‎‎ی دور تا دور آرامگاه، بنای مذکور آرامگاه «امیر عمیدالدّین شمس‎‎الدّولهی دیلمی» و مادرش، بانویی از طایفهی هزار اسب بوده که به دستور فرزندش «فیروزان» به سال 448 قمری ساخته شده است. این بنا در سال 1312 شمسی و به شماره 195 به ثبت آثار ملی ایران در آمده است.

قلعه‎‎ی شهرسب:

قلعه‎‎ای است عظیم که سردری رفیع دارد. هسته‎‎ی اوّلیّه‌ی این مجتمع مسکونی عظیم را می‌توان به دوره‌ی صفویّه نسبت داد که با برج و بارو و سردری جداگانه یعنی با هشت برج در چهار زاویه، در میان قلعه‌ی بیرونی واقع شده است. کوچه‎‎ها و خانه‌های این واحد مسکونی به صورت شطرنجی طرّاحی شده‌اند.

این قلعه با دو حصار متّحدالمرکز یعنی جمعاً 16 برج، از معدود قلعه‎‎های استان یزد است که معماری آن نسبتاً سالم مانده است. ارگ شهرسب با 17 هزار مترمربع مساحت از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهرستان محسوب می‎‎شود .

مناره‌های مسجد نظامیّه:

کنار خیابان اصلی شهر، دو مناره‎ی مرتفع بر روی سردری بلند به چشم می‎‎آید. مناره‌های مرتفع به نام «نظام‌الملک» معروف است و در تصوّر برخی، ساخته‎‎ی نظام‎‎الملک وزیر سلجوقی است که البته این تصوّر اشتباه است.

این مناره‎‎های بلند، ساخته‎‎ی «نظامالملک ابرقویی» از بزرگان قرن هشتم هجری قمری و در سال 718 ه. ق است که آن را «سردر نظامیّه» نیز می‎‎خوانند و می‎‎گویند در این محل، مسجد، بازار و مدرسه وجود داشته است. سراسر بدنه‎‎ی مناره‎‎ها از کاشی فیروزه‎‎ای رنگ است و به خط کوفی بنایی با کلمات (الله اکبر) به نحو زیبایی تزیین شده است.

خانه‌ی آقازاده:

این خانه با مساحتی بالغ بر 851 متر مربع با طرح حیاط مرکزی است. بنای مذکور با گچ‌بری‌های ظریف و زیبا، مقرنس‌های گچی و غیره تزیین شده است.

قسمت شاخص و جالب توجّه بنا، بادگیر دو طبقه و کلاه فرنگی بوده که در نوع خود بی‌نظیر است. ارتفاع بادگیر 18 متر و مساحت آن 18 مترمربع بوده و در دهانه‌ی بادگیر، 19 عدد دریچه‌ی تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دومی هماهنگی و ارتباط دارد.

بادگیر و کلاه فرنگی به ترتیب حکم خنک‌کنندگی و نوررسانی(نورگیر) فضای زیرین و تالار خانه را دارند. قدمت خانه‌ی آقازاده به دوره‌ی قاجاریّه باز می‌گردد.

سرو ابرکوه (اثر طبیعی- ملی):

سرو کهنسال ابرکوه با سنی بیش از 4500 سال، درسال 1382 به عنوان اثر طبیعی - ملی شناخته شده است.

این تک درخت درکنار یک قنات قدیمی درشهر ابرکوه قرار دارد. ارتفاع و قطر تنه‌ی این درخت به ترتیب برابر با 25 و 11.5 متر است.

"حمدالله مستوفی” هم در کتاب "نزهت القلوب” که به سال ۷۴۰ هجری قمری تالیف شده است، درباره این سرو آورده است: «در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد، چنانچه سرو کشمیر و بلخ، شهرتی داشته و اکنون این از آن بلندتر و بزرگتر است.»