«دخترم همیشه نگران وزن خودش است. هرچه به او توضیح می دهم که ظاهر تو خوب است، توجهی نمی کند. وزن او بسیار کم است با این که با پزشک نیز مشورت کرده است و به او گفته است که دچار سوءتغذیه است و حتما باید رژیم غذایی اش را تغییر دهد ولی باز هم توجهی نمی کند. هفته پیش به اصرار زیاد یک ترازوی دیجیتال خرید و هر روز بیش از 10 بار خودش را وزن می کند. خدا نکند که وزنش 10 گرم بیشتر شده باشد! دیگر آن روز برایمان خراب می شود. به شدت کم خون شده است. با وجود این، باز هم رژیم غذایی می گیرد. هربار که با پدر و خواهرش برای عروسی یا مهمانی می رویم از غذا خوردن امتناع می ورزد که این خود باعث ناراحتی ما و میزبان می شود. به شدت ورزش می کند تا به خیال خودش چاق نشود. هرچه به او می گویم که تو لاغر شده ای و باید غذا بخوری توجه نمی کند. می ترسم با این روش، بلایی سر خودش بیاورد. »
سارا هجری روانشناس بالینی- تمایل به لاغری ماجرایی است که در دهه های اخیر ذهن بسیاری از جوانان و حتی نوجوانان را به خود مشغول کرده است. در این میان دختران بیش از پسران درگیر مد لاغری هستند. ورزش ها و رژیم های سخت و غیراصولی و استفاده از دارو های مضر از جمله روش هایی است که برخی از این دختران برای هرچه لاغرتر شدن استفاده می کنند؛ اما بعضی افراد هم دچار کم اشتهایی عصبی (آنورکسیا) می شوند. مبتلایان به این اختلال به خود گرسنگی می دهند و دچار کاهش وزن شدید می شوند. مخاطب گرامی فرزند شما از اختلال آنورکسیا (کم اشتهایی عصبی) رنج می برد.
آنورکسیا(کم اشتهایی عصبی) چیست؟
آنورکسیا یک اختلال غذایی است که طی آن بیمار با وجود گرسنگی، از خوردن غذا به حد کافی پرهیز می کند و وزن او به قدری کاهش می یابد که به شدت لاغر و نحیف می شود. این افراد ترس بسیار زیادی از چاق شدن دارند حتی اگر بسیار لاغر باشند، به همین دلیل سعی می کنند با محدود کردن دریافت مواد غذایی و ورزش بیش از حد کاهش وزن داشته باشند. این حالت حتی با کاهش وزن از بین نمی رود بلکه شدت این نگرانی افزایش می یابد. برای افراد مبتلا به آنورکسیا این که چه مقدار وزن باید کم کنند و این که تا چه حد تحلیل خواهند رفت و لاغر و نحیف خواهند شد، اهمیتی ندارد، هر چه بیشتر وزن کم کنند، وسواس آن ها به غذا، رژیم غذایی و کاهش وزن بیشتر می شود. فرد مدام به غذا، رژیم و وزن فکر می کند و تصور او از بدن خود اغراق آمیز و تحریف شده است. دیگران به وی می گویند که خیلی لاغر است؛ اما وقتی خود را در آینه می بیند، اندام خود را چاق می پندارد. این مشکل در هر زمانی می تواند ایجاد شود اما معمولاً نزدیک به سن بلوغ و بعد از رژیم های کاهش وزن شروع می شود.
نشانه های آنورکسیا (کم اشتهایی عصبی) چیست؟
افرادی که به آنورکسیا مبتلا هستند، معمولا بسیار لاغرند و گاهی تا 15 کیلوگرم نسبت به وزن طبیعی خود کمبود وزن دارند اما با این وجود خودشان تصور می کنند که اضافه وزن دارند. این تصور از آن جا ناشی می شود که آن ها ترس و واهمه شدیدی نسبت به چاق شدن دارند. این ترس، عادت های غذایی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، بسیار کم غذا می خورند، گاهی از غذا خوردن در حضور دیگران امتناع می کنند و کاهش وزن شدیدی طی چند هفته یا مدت زمان کوتاه دارند. عادات غذایی عجیب مانند پنهانی غذا خوردن، وسواس درباره کالری های مصرفی، احساس چاق بودن با وجود لاغری، اضطراب، ضعف، پوشیدن لباس گشاد برای پنهان کردن کاهش وزن، ورزش کردن شدید، وزن کشی مکرر، اندازه گیری وسواسی اندام ها و استفاده مستمر از آینه برای بازبینی قسمت های بدن و احساس بی ارزشی و نا امیدی از دیگر علایم بی اشتهایی عصبی است.
علل ابتلا به آنورکسیا چیست؟
اختلالات خوردن پیچیده است و متخصصان نمی دانند علت واقعی آن چیست؛ اما ممکن است به علت مجموعه ای از عوامل مانند سابقه خانوادگی، تعارضات خانوادگی، فاکتور های اجتماعی(ترس بیمارگونه از اضافه وزن، اپیدمی لاغری به عنوان مُد روز و مظهر زیبایی ) و ویژگی های فردی همچون کمال گرایی ایجاد شود. این بیماری در افرادی که سعی می کنند همیشه کامل باشند (کمال گرا ها) و هرگز احساس خوبی درباره خود ندارند و خیلی نگران هستند بیشتر دیده می شود. وجود شرایط استرس زای زندگی مانند جدایی، نقل مکان به شهر یا مدرسه جدید یا از دست دادن عزیزان نیز در ایجاد این بیماری نقش دارد.
فردی که آنورکسیا دارد ممکن است اصرار داشته باشد که نیازی به کمک ندارد درحالی که واقعاً نیاز دارد. هر چه زودتر درمان دریافت کند، زودتر سلامت خود را به دست می آورد. آنورکسیا قابل درمان است و فرد می تواند با آن مقابله کند. درمان به موقع آن می تواند بسیار موثر باشد اما اگر زود درمان نشود ممکن است به مشکلی در تمام طول عمر تبدیل شود. آنورکسیا اگر به شکل درمان نشده رها شود، می تواند به گرسنگی و مشکلات جدی برای سلامتی مانند نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان)، آسیب های کلیه و مشکلات قلبی تبدیل شود و حتی ممکن است به مرگ منجر شود. درمان می تواند به فرد کمک کند به وزن سالم بازگردد. همچنین کمک می کند عادات سالم غذایی را در خود پرورش دهد و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد. چون کم اشتهایی عصبی هم مشکل هیجانی است هم فیزیکی، می توانید با پزشک، متخصص تغذیه و مشاور کار کنید.
درمان آنورکسیا (بی اشتهایی عصبی) چیست؟
درمان بی اشتهایی عصبی، درمانی تخصصی-تیمی است. بدین منظور از روانپزشک، متخصص تغذیه و روانشناس در درمان کمک گرفته می شود . هدف از درمان این است که فرد عادات غذایی سالم را از سر گیرد تا وزن وی به حالت طبیعی بازگردد و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد. فرد با کمک گروه تخصصی می آموزد چگونه برنامه غذایی سالمی را دنبال کند، در مورد وزن خود نگران نباشد و چگونه با افکار منفی که در باره اضافه وزن به سراغش می آید، مقابله کند.
توصیه هایی به اطرافیان
یک بار دیگر بر این نکته بسیار مهم تأکید می کنیم که این اختلال نیاز جدی به اقدام درمانی توسط تیم پزشک تغذیه، روان پزشک و روان شناس دارد؛ حتی در موارد جدی که لاغری شدیدی رخ بدهد، بستری شدن فرد نیز ضروری است؛ بر این اساس اطرافیان و اعضای خانواده کار چندانی نمی توانند برای وی انجام دهند و حتما باید مصرف دارو و اقدامات درمانی تیمی برای وی اعمال شود. ولی به طور کلی چند توصیه مطرح می شود که به ویژه پس از آغاز فرآیند درمانی بر آن ها بیشتر تأکید می شود:
یک- به هیچ وجه شما، پدر و دیگر اطرافیان نباید در مسائل مرتبط با غذا خوردن وی مثل شیوه، مقدار و زمان خوردن غذا دخالت و درگیری داشته باشید. هیچ دستور و باید و نبایدی درباره خوردن برایش اعمال نکنید.
دو- غذا خوردن او را کنترل و ارزیابی نکنید. گاهی والدین مثلا با قراردادن شیرینی و تحریک وی به خوردن به بررسی کردن این موضوع می پردازند که آیا او شیرینی یا هر خوردنی دیگری را خورده است یا خیر و به اصطلاح رفتار او را چک می کنند که این کار به هیچ وجه درست نیست و باید آن را کنار بگذارند.
سه - حتما فضای خانه را آرام و بدون هر گونه تنش و اضطرابی نگاه دارید.
چهار- از صحبت کردن درباره چاقی، لاغری و سبک غذا خوردن افراد چاق و لاغر پرهیز کنید. همچنین از عوارض و آسیب های رژیم های لاغری هم سخنی به میان نیاورید تا بخواهید در وی ترس ایجاد کنید.
پنج - او را با همان ظاهری که دارد، بپذیرید و هیچ گونه نقد و ایرادی نسبت به ظاهر وی مطرح نکنید.
روزنامه خراسان
