جنتی تکلیف فیلم کاهانی را روشن کرد: توقیف!

وزیر ارشاد به تازگی گفت‌و‌گویی مفصلی در حوزه فرهنگ با ما انجام داده که در بخشی از آن بحث به نایستادن ارشاد پای مجوزهایی که صادر می‌کند کشیده می‌شود، جنتی که همیشه تاکید کرده پای مجوزهایی که در وزارتخانه متبوعش صادر می‌شود می‌ایستد، می‌گوید همچنان هم به آن‌چه در این چهار سال گفته معتقد است اما همیشه طرف ارشاد در لغو مجوزهای مختلف فقط مخالفان و جریان سیاسی مخالف در کشور نیست و می‌گوید همه برای رفع نیاز و نظر خود به ارشاد چشم دارند: «بالاخره جامعه ما یک جامعه چندصدایی است. جمعیتی از نیروهای مذهبی متعصب در جامعه داریم. همچنین روشنفکران به‌گونه‌ای دیگر فکر می‌کنند که آنها هم طیف وسیعی هستند. دستگاه‌های فرهنگی باید به‌گونه‌ای عمل کنند که نظرات همه جلب شود. ما نمی‌توانیم فقط برای گروه خاصی فیلم بسازیم یا کتاب چاپ کنیم. همه باید براساس سلیقه‌شان آنچه را که می‌خواهند، در دسترس‌شان باشد. این انتظار هم فقط نباید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. همه دستگاه‌های فرهنگی که البته زیر نظر ما نیستند همچون صداوسیما، مسئولیت دارند. رسانه ملی هم باید مطابق سلیقه همه برنامه بسازد.»

اما در ادامه جنتی به این نکته می رسد که همیشه هم لغو مجوزها و توقیف‌ها تقصیر عوامل خارج از محدوده هنر نیست بلکه گاهی خود هنرمندان هم کاری می‌کنند که ارشاد در دو راهی اجازه انتشار اثر مجوز گرفته  یا توقیف آن می‌ایستد که البته وزیر ارشاد در نهایت گزینه توقیف را انتخاب می‌کند:«گاهی اشکال از درون خود ماست. برای مثال، فیلم‌نامه‌‌ای ارائه می‌شود و ممکن است به مواردی از آن اصلاحاتی وارد شود. فیلم‌نامه بعد از اعمال تغییرات، مجوز می‌گیرد، اما دست آخر بعد از کامل‌شدن فیلم، شاهدیم فیلم به‌گونه‌ای دیگر ساخته شده! زمان و مبالغ زیادی صرف شده و فیلم با زحمت زیاد ساخته می‌شود، ولی درنهایت قابل پخش نیست! یعنی از آنچه ما تأیید کرده‌ایم، عدول می‌کنند. در این شرایط یا باید بگوییم حالا زحمتی کشیده‌اند و هزینه‌ای صرف شده و اجازه دهیم فیلم اکران شود یا باید به دلیل اشکالات آن، مجوز پخش داده نشود؟ به‌هرحال، ما مسئول ارتقای فرهنگی جامعه هستیم. اگر فیلمی به فروپاشی خانواده‌ها کمک کند یا بدآموزی برای جامعه داشته باشد، وظیفه‌مان این است که جلوی اکران آن را بگیریم.»

اما منظور وزیر کدام فیلم است؟ در سال‌های اخیر دو فیلم «آینه شمعدون» بهرام بهرامیان و «آشغال‌های دوست داشتنی» محسن امیریوسفی به جرم اینکه فیلم‌نامه مجوز گرفته‌شان با آن چه ساخته شده متفاوت بوده از سوی سازمان سینمایی توقیف شده‌اند، یکی در میانه راه تولید و یکی پس از پایان فیلم، پرونده آن دو فیلم که مدت‌هاست بسته شده است. فقط فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» ساخته عبدالرضا کاهانی است که حاشیه هایش همچنان ادامه دارد. فیلمی که گفته شده نسخه نهایی آن هم هیچ شباهتی با فیلم نامه‌ای که به آن مجوز داده شده ندارد و اصلا دلیل توقیف آن هم همین مسئله است. به زعم شورای پروانه نمایش کاهانی بدون توجه به فیلمنامه ای که مجوز ساختش را گرفته فیلمی ساخته که حتی با ممیزی هم نمی‌توان آن را روانه اکران کرد. به این ترتیب بعید است با نظر فعلی وزیر ارشاد فیلم جدید کاهانی که دری و لطیفی پیشتر در مورد بدآموزی آن صحبت کرده بودند سرنوشتی جز توقیف در انتظارش باشد. مگر آن‌که اتفاق عجیب و خاصی رخ دهد.

البته جنتی این شایعه که دستور توقیف یا رفع توقیف فیلم ها را شخصا می‌دهد رد کرده و می‌گوید این تصمیم‌گیری‌ها حاصل یک کار جمعی است:«این‌طور نیست که فقط یک فرد تصمیم بگیرد. شورای صدور پروانه نمایش ٩ نفر هستند که جامعه‌شناس، روان‌شناس، روحانی و چند نفر فیلم‌شناس در آن حضور دارند. بالاخره آنچه از نظر این شورا عبور می‌کند که برای اکران فیلمی موافق یا مخالف نظر دهند، درحقیقت برایند نظر شوراست که با بحث‌های زیاد، نقاط ضعف‌وقوت فیلم را بررسی می‌کنند. البته بیشتر سعی در اصلاح فیلم دارند که بخش‌هایی حذف یا دیالوگ‌هایی اصلاح شود. گاهی فیلمی هست که کلا مشکل دارد و طبیعتا باید جلو اکرانش گرفته شود. ضمن اینکه تعداد فیلم‌های توقیفی واقعا کم است.»

البته وزیر ارشاد در حالی این نکته را گفته که حداقل درباره فیلم «50 کیلو آلبالو» نشان داد خیلی هم به نظر شورای صدور پروانه نمایش اعتماد ندارد، اتفاقی که در دوره تصدی او در ارشاد برای فیلم‌های مجوز گرفته دیگری چون «خانه پدری»، «رستاخیز» و «عصبانی نیستم» هم رخ داده است.

علی جنتی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو به حاشیه‌های ایجاد شده بر سر پخش تیزر فیلم های ایرانی از شبکه‌های ماهواره‌ای هم اشاره کرده و گفته باید برخی مقررات در این زمینه اصلاح شود. او همچنان معتقد است باید شرایطی در داخل فراهم شود که تیزرهای تبلیغاتی در صداوسیما پخش شده و افراد مجبور نشوند از شبکه‌های ماهواره‌ای برای پخش تیزرهای فیلم‌هایشان استفاده کنند.

وزیر ارشاد در ادامه می‌گوید ممکن است نظر شخصی او این باشد که استفاده از ماهواره هیچ منعی هم ندارد و برخی شبکه‌های ماهواره‌ای که معاند نیستند، می‌توانند فیلم‌های داخلی را تبلیغ کنند اما او به قانون فعلی منع استفاده از ماهواره اشاره می‌کند و می گوید: «ابتدا باید فکری به حال این قانون کرد تا افرادی که استفاده می‌کنند، متخلف از قانون تلقی نشوند. مجلس باید همراهی کند. چون قانون ممنوعیت استفاده از دیش‌های ماهواره‌ای سال ٧٣ تصویب و اوایل سال ٧٤ هم ابلاغ شده که تا الان ساری‌ و جاری است. همه افراد قانون‌مدار باید این قانون را اجرا کنند. بااین‌حال، به نظر می‌رسد درحال‌حاضر باید قانون را اصلاح کنیم. چون شرایط کشور و دنیا تغییر کرده و باید از ماهواره‌ها به‌مثابه ابزاری مانند بقیه ابزارها در جهت گسترش منافع ملی‌مان استفاده کنیم.»

جنتی می‌گوید اگر وزارت ارشاد احساس کند مجلس از چنین لایحه‌ای استقبال می‌کند، حتما آن را به مجلس ارائه خواهد داد و دلیلش را چنین عنوان می‌کند: «به‌طور اصولی ما نباید شرایطی فراهم کنیم بخشی كه از جامعه که از ماهواره استفاده می‌کنند، قانون‌شکن تلقی شوند. دراین‌صورت بهتر است اگر جایی قانون مشکل دارد، اصلاح شود.»