یک. سال ۱۴۰۲ هم تمام شد و گشایش روشنی در دسترسی عموم مردم به سکوها و شبکه‌های اجتماعی حاصل نشد. روی این سخن با متولیان دولتی این بخش نیست، چه اینکه با گذر ماه‌ها و مشاهده نشدن تغییر، واضح است که یا نمی‌خواهند این فضا را تغییر دهند یا می‌خواهند ولی نمی‌توانند. روی این سخن با نمایندگان منتخب مردم در مجلس دوازدهم است.
دو. برای تداوم محدودیت و فیلتر، دلایل و بهانه‌های بسیاری وجود دارد که همه را شنیده‌ایم. استدلال‌ها متنوع‌اند و عمدتا ناظر به سه حوزه سیاسی، امنیتی و اخلاقی هستند. گفته میشود که برقراری امکان دسترسی به یک برنامه، پیش‌نیازی دارد که آن‌هم پاسخگو بودن شرکت مالک برنامه یا سکو به دولت ایران است. در برخی موارد، استدلال میشود که این سکوها، وابستگی به دشمنان دارند و مثلا تصویر سردار دل‌ها را حذف می‌کنند. برخی دیگر می‌گویند که این سکوها، عملا جاسوسی می‌کنند و اقدام به جمع‌آوری سازمان‌یافته داده‌های شهروندان ایران می‌کنند. برخی از مسئولان، نگران وضعیت اخلاق و ادبیات حاکم بر این سکوها هستند و می‌ترسند مبادا در اثر حضور در چنین فضاهایی، اخلاق مردم و به‌ویژه جوانان خراب شود. صداوسیما هم با این نگرانی‌ها همراه است و برنامه‌هایی پخش می‌کند که نمایندگان مجلس آمریکا در حال بازجویی مالکان تیک‌تاک هستند و این یعنی ما شهروندان باید متوجه شویم که دولت آمریکا، در برابر تیک‌تاک چینی ایستاده، پس دولت ما هم حق دارد در برابر اینستاگرام و واتساپ و تلگرام بایستد.
سه. همه موارد فوق را ذکر کردم که بگویم پاسخ را می‌دانم اما اگر زیاده‌روی نیست از محضر نمایندگان منتخب سؤالی دارم. تا آنجا که من بررسی کرده‌ام، تقریبا تمام نمایندگان منتخب یا برای احتیاط، حداقل ۹۰ درصد نمایندگان منتخب از همین شبکه‌های اجتماعی مسدود در دوره تبلیغات انتخاباتی خود استفاده کرده‌اند. شما منتخبان محترم قرار است ۴ سال نماینده باشید و می‌دانیم استفاده از رسانه‌ها و پیام‌رسان‌های شخصی بخشی از شغل شماست.
باور کنید که شغل بسیاری از مردم عادی از روزنامه‌نگار و معلم گرفته تا مهندس و تاجر و کاسب هم به همین سکوها و پیام‌رسان‌ها گره‌خورده است. چگونه است که شما درزمانی که نیاز به جمع‌آوری رأی دارید، مجازید از فضاهای ممنوع و مسدود استفاده کنید و محدودیت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسید اما مردم مرتبا با محدودیت‌ها مواجه‌اند؟ حتی برخی منتخبان محترم به این افتخار می‌کنند که از خبرگزاری‌ها و صداوسیما و رسانه‌های رسمی موجود هیچ بهره‌ای نبرده و تبلیغاتشان تنها بر بستر همین اینستاگرام و تلگرام و ایکس بوده است. از طرفی مسئول و مشهور بوده‌اید و به همین واسطه، بیش از سایرین باید مقید به قانون باشید.
چهار. ممکن است گفته شود منتخبان و مسئولان محترم از این فضا برای ارتباط دوسویه با مخاطبان و موکلان خود بهره می‌برند که باید پاسخ داد دقیقا مشاغل دیگر هم به همین ارتباط دو سویه با مخاطبان احتیاج دارند. ضمن آن‌که اساسا چنین استدلالی از اساس متناقض است، چه اینکه اگر نماینده‌ای در یک سکو حضور می‌یابد تا با مخاطبانش ارتباط بگیرد، واضح است که مردم عادی یعنی مخاطبان هم باید در سوی دیگر ماجرا در آن سکو حضور یابند تا چنین تخاطبی شکل بگیرد.
پنج. برخی مذهبی ها جواب هایی از این دست دارند: حضور نمایندگان و مسئولان در سکوهای محدود شده در راستای اهداف نظام است ولی حضور مردم عمدتا چنین نیست. در پاسخ باید گفت اگر نگران دعواها و زد و خوردهای سیاسی در فضای مجازی هستیم که این دعوا معمولا بین خود سیاسیون و مسئولین جدید و قدیم و ذینفعان آن ها شکل می گیرد، اگر هم مسائلی همچون جمع آوری داده و مسائل امنیتی مد نظر است که مسئولان طبیعتا بیشتر باید در معرض آسیب باشند و از فضای مجازی پرهیز کنند، اگر نگران اخلاق مردمیم که مسئولان به دوری از فضایی که رهزن اخلاق است اولی هستند و اگر به ضرورت های شغلی باشد، چرا تولید کننده و فروشنده نباید بتواند محصولش را که معاش او و خانواده اش به آن کره خورده و در راستای تولید ملی نیز هست در این سکوهای غیرمجاز تبلیغ کند اما نامزدها و منتخبان بتوانند؟
شش. همه در این شبکه‌ها هستند. اصلا اینکه نمایندگان در این فضا با تمام وجود تبلیغ می‌کنند یعنی روی حضور مردم در فضای مجازی و همین سکوهای مسدود حساب بازکرده‌اند. این محدودیت، موتور مولد نارضایتی در مردم است.
هفت. نکته دراین‌باره فراوان است. تابه‌حال و طی دهه‌ها ۳۰۰ میلیارد دلار مداخله ارزی صورت گرفته تا قیمت ارز کاهش پیدا کند و نکرده، سازمان تعزیرات و اصناف و مجموعه‌های موازی دهه‌ها موظف بودند قیمت اجناس را پایین نگه‌دارند و نشده، این هم از همان جنس است. تلگرام ۶ سال پیش فیلتر شد و همه مجموعه‌های رسمی و خبرگزاری‌ها از آن کوچ کردند و بعدها در سکوت یکی‌یکی بازگشتند. به حرف اول برگردیم و از همه دلایل گفته‌شده صرف‌نظر کنیم. یک سؤال ساده: اگر موکلان مردم مجازند در ایام تبلیغات انتخاباتی، خود را از طریق سکوهای مسدود به مخاطبان معرفی کنند، چرا پزشک و معلم و کاسب و سایر مشاغل نباید بتوانند با استفاده از همین فضا خود یا خدمات یا محصول خود را تبلیغ و معرفی کنند ؟!نویسنده: سید محمد بحرینیان
