ضعف استیتمنت‌نویسی در «فجر»/ ترکیبی از تفکرهای مختلف در داوری‌ها

مسعود زنده‌روح کرمانی هنرمند عکاس باسابقه که دبیری هنری شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را برعهده دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره انتخاب داوران بخش عکاسی این رویداد و ترکیب آن‌ها بیان کرد: نگاه جدیدی که به جشنواره «تجسمی فجر» در دوره شانزدهم شده است چه بین دبیرها و داوران؛ ترکیبی از تفکرهای مختلف کنار هم بوده است و یک‌دستی در داوری، همیشه یک ژانر را در یک رشته بروز می‌دهد به همین دلیل، در انتخاب‌ها سعی کردیم نگاه‌های متفاوت، نسل جوان، دانشگاهی و باتجربه را در یک رشته در کنار هم داشته باشیم که این دیدگاه‌های مختلف در نتیجه به تجمیع فکر می‌رسد که تبدیل به یک نمایشگاه می‌شود.

وی افزود: مضاف بر این‌که بخشی از عکاسان و هنرمندان به دلایل مختلف، علاقه به شرکت در جشنواره را ندارند و بنابراین هیچ جشنواره‌ای در تمام دنیا نمی‌تواند ادعا کند که تمامیت موجودیت یک کشور را نمایان می‌کند برای مثال اگر جشنواره فجر حذف شود و دوسالانه عکاسی برگزار شود، تمامیت عکاسی ایران را نخواهد داشت.

ثبت عکس و جمع‌آوری مجموعه عکس؛ بزرگترین مشکل عکاسان

زنده روح کرمانی به یکی از مشکلات عکاسی در شرایط امروز جامعه که جشنواره‌ها نیز مؤثر از آن هستند، اشاره کرد و توضیح داد: شاید یکی از بزرگترین مشکلاتی که عکاسان امروز با آن مواجه هستند، ثبت عکس و جمع‌آوری مجموعه عکس است که برایشان سخت شده است و در کل، عکاسی در ایران نسبت به ۵ سال پیش، به مراتب سخت‌تر شده است بنابراین فضایی لازم دارد تا فکرش را بروز دهد و این در حالی است که عکاسان خبری مجبور به اعمال برخی فیلترها هستند و برای بقیه نیز به شیوه‌ای دیگر، سانسور تحمیل می‌شود. در واقع ما بخشی از استناد کشور و تاریخ یک کشور را فراموش می‌کنیم، چراکه نمی‌توانیم آن را ثبت کنیم و طبیعتاً این موضوع در جشنواره‌های مختلف نیز بروز پیدا می‌کند. در نتیجه عکاسی به ژانر خاصی گرایش پیدا می‌کند و پشت میز کامپیوتر و از خیابان و جامعه به فضای داخلی می‌رود که اگر علم و تجربه پشتش نباشد، تبدیل به یک کپی معمولی از کاری دیگر می‌شود که در نهایت از جشنواره حذف خواهد شد.

درصدد برگزاری بخش نظری «تجسمی فجر» هستیم

وی درباره برگزاری کارگاهی آموزشی برای عکاسان در حیطه استیتمنت نویسی گفت: استیتمنت نویسی فقط مختص به عکاسان نیست و ما در رشته‌های دیگر فجر نیز همچون مجسمه‌، سرامیک و آبگینه و هنر جدید (مبنایش بر استیتمنت است) استیتمنت را داشتیم و در همه این چهار رشته متوجه مشکل شدیم. وقتی کسی یک پروژه را کار می‌کند باید استیتمنت (به تعبیری ایده و اندیشه) داشته باشد که بر اساس آن، پروژه‌اش را تکمیل کند. آن‌چه که در عکاسی اتفاق افتاد، بیشتر گزارش بود تا استیتمنت!

این هنرمند عکاس تصریح کرد: امیدوارم بتوانیم در دوره شانزدهم «تجسمی فجر» این بخش نظری را که در حال طراحی آن در قالب نشست‌های تخصصی با موضوع هوش مصنوعی،NFT، استیتمنت نویسی و از همه مهم‌تر رزومه‌نویسی هستیم تا بهمن ماه به نتیجه برسانیم و این نشست‌ها را برگزار کنیم.

هوش مصنوعی و مواجه با آن در هنر

زنده روح کرمانی در پایان با اشاره به استفاده هوش مصنوعی در هنر و برخی آسیب‌های آن گفت: در جریان داوری آثار تصویرسازی به چند مورد عجیب برخورد کردیم که پس از بررسی بسیار، در نهایت متوجه شدیم با هوش مصنوعی ساخته شده‌اند. اگر کسی بلد نباشد از هوش مصنوعی درست استفاده کند، قطعاً به کارش لطمه وارد می‌شود و مطمئنم که به تدریج در برنامه‌های روتینی مثل فتوشاپ، هوش مصنوعی ورود می‌کند و خیلی‌ها هم در حال استفاده آن هستند. این یک تکنولوژی جدید است که اگر درست آموزش داده نشود، شاید در آینده هنر، فاجعه‌ای رخ دهد برای مثال ممکن است در آینده خط میرعماد را در خوشنویسی توسط هوش مصنوعی درست کنند که قابل تشخیص هم نیست! این مورد از همه جذاب‌تر در نگارگری است که وارد شده است