بازگشت بزرگترین شریك اروپایی ایران؛ روابط تهران-رم الگویی برای غرب

هفته گذشته جمهوری اسلامی ایران میزبان یكی از مهمترین شركار تجاری خود، یعنی ایتالیا بود؛ «متئو رنتزی» نخست وزیر ایتالیا سه شنبه 24 فروردین در صدر هیات 250 نفره سیاسی و اقتصادی وارد تهران شد؛ او در روز نخست میهمان اهالی سیاست بود و روز دوم میهمان اهالی اقتصاد.
ایتالیا در سال های نه چندان دور به عنوان نخستین شریك تجاری ایران شناخته می شد؛ ارزش مبادلات دو كشور در آن سالها به ركورد 7.5 میلیارد یورو در سال رسیده بود كه این رقم در سال های اخیر در نتیجه تحریم به 1.4 میلیارد یورو كاهش یافت.
این هیات اقتصادی ایتالیا متشكل از 70 بنگاه اقتصادی، نهمین هیاتی است كه بعد از حصول توافق هسته ای و اجرای برجام به ایران سفر می كنند؛ در مجموع بعد از توافق هسته ای 900 بنگاه اقتصادی از كشور ایتالیا به ایران سفر كرده اند كه این یك ركورد محسوب می شود.
در این سفر، وزیر آموزش و پرورش و دانشگاه ها، برخی معاونان وزارتخانه ها، رئیسان موسسه بیمه ضمانت صادرات «ساچه»، شركت نفت «انی» و اتحادیه صنایع «كنفیندوستریا»، موسسه تجارت خارجی «ایچه»، نمایندگان شركت های كوچك و متوسط، صاحبان صنایع و مدیران ارشد بانك های بزرگ ایتالیا نخست وزیر این كشور را همراهی می كردند.
امضای 6 یادداشت تفاهم در روز نخست در حوزه فعالیت های فرهنگی و گردشگری، تفاهمنامه همكاری صنعتی در زمینه تولید انرژی های تجدیدپذیر، چارچوب همكاری میان راه آهن ایران و ایتالیا، یادداشت تفاهم همكاری میان شركت صادرات گاز ایران و شركت انی ایتالیا، یادداشت تفاهم میان شركت فرودگاه های ایران و ایتالیا درخصوص توسعه فرودگاه مهرآباد تهران، یادداشت تفاهم همكاری در زمینه تولید انواع مفتول، میله و تسمه مورد نیاز صنایع خودروسازی و تفاهمنامه همكاری های نمایشگاهی، راه را برای گسترش بیش از پیش روابط تهران – رم در حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هموارتر كرد.

** برگزاری نشست تجاری ایران و ایتالیا و امضای 12 یادداشت تفاهم
هیات ایتالیایی در دومین روز از سفر، نشست های اقتصادی را در دستور كار قرار داده بود؛ نخست وزیر ایتالیا و هیات اقتصادی، نشست تجاری دو كشور را در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار كردند.
در این نشست كه با حضور نمایندگانی از بخش های خصوصی دو كشور برگزار شد، انجمن شركت های ساخت و مهندسی صنعت نفت ایران و شركت انی ایتالیا (ANIE) یادداشت تفاهم گسترش همكاری طرفین برای طراحی، عرضه و اجرای پروژه های جدید صنایع نفت و گاز را در ایران و كشورهای همسایه امضا كردند.
اتحادیه پوشاك تهران نیز با شركت ایتالیایی «سیستم مد ایتالیا»(SISTEMA MODA ITALIA) موافقتنامه گسترش همكاری تجاری و صنعتی دوجانبه را در صنایع منسوجات و مد امضا كرد.
گروه آی.ام.كیو/IMQ ایتالیا نیز تفاهمنامه دوجانبه توسعه و حمایت از مشاركت دوجانبه در بررسی دانش و صلاحیت به منظور شناخت نیازهای اولیه بازار ایران مناسب با خدمات شركت ایتالیایی و تدوین بهتر هدف همكاری طرفین را با شركت ایرانی مهندسی و صنایع فهامه، امضا كرد.
همچنین قرارداد عرضه تجهیزات صنعتی و خدمات برای ساخت كارخانه فولاد به ظرفیت یك میلیون و 500 هزار تن و به ارزش 350 میلیون یورو بین شركت فولاد بوتیا ایران (بیسكو) و شركت DANIELI ایتالیا امضا شد.
شركت فولاد بوتیا(بیسكو) نیز قرارداد دیگری با شركت «فاتا اسپا- FATA SPA» ایتالیا برای عرضه تجهیزات و خدمات ساخت نیروگاه 450 مگاواتی در استان كرمان به ارزش 237 میلیون یورو امضا كرد.
همچنین شركت فولاد مباركه موافقتنامه ای با شركت «مارسگاگلیا» ایتالیا باهدف تقویت همكاری بین طرفین و نهایی كردن قراردادها برای عرضه محصولات نهایی فولاد مباركه امضا كرد.
شركت مخابرات ایران نیز موافقتنامه همكاری با شركت ایتالیایی «ایتال تل- ITALTEL» برای اجرای شبكه مخابرات در ایران امضا كرد.
در این نشست فعالان اقتصادی ایران و ایتالیا، یادداشت تفاهمی بین شركت «آیتی وای- ITWAY» ایتالیا و شركت سرمایه گذاری پاتاسا ایران برای همكاری در پروژه های فناوری در زمینه های مختلف امضا شد.
شركت «بل للی گروپ- BELLELI GROUP» ایتالیا نیز موافقتنامه ای با شركت جهانپارس ایران برای اجرای قراردادهای مهندسی، تامین كالا و ساخت (EPC) در بخش های انرژی و زیربنایی امضا كرد.
همچنین شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در این نشست، موافقتنامه ارزیابی مجدد زیربنای فرودگاه كرمان و به ویژه طراحی، مهندسی و مدیریت اجرای باند فرودگاه را با شركت «ویتالی اسپا- VITALI SPA» ایتالیا امضا كرد.
در ادامه، دانشگاه شهید بهشتی تهران یادداشت تفاهم تحقیقات در زمینه توسعه شهری شهرهای ایران و نقش تنوع زیستی در برنامه ریزی معاصر شهری، تحقیقات درباره توسعه معماری پایدار در ایران، بكارگیری تجربه معماران در معماری سبز، بررسی مدل معروف به جنگل عمودی افقی در برج مسكونی میلان را با شركت معماری «استفانو بوری- STEFANO BOERI» امضا كرد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ایران نیز در این نشست قراردادی با شركت «دیمنشن اسپا- DIMENSIONE SPA» برای عرضه 30 واحد سیار بیمارستانی امضا كرد.

** همكاری های نفتی ایران و ایتالیا
شركت هایی ایتالیایی از سال های گذشته در طرح های نفتی ایران حضور داشته اند كه از مهمترین آنها می توان به توسعه فازهای چهار و پنج پارس جنوبی و توسعه میدان نفتی دارخوین اشاره كرد.
اعمال تحریم های غرب علیه ایران برای مدتی رشته همكاری های دو كشور در صنعت نفت را قطع كرد اما اجرای برجام و رفع تحریم ها، فرصتی را برای همكاری دوباره شركت های ایرانی و ایتالیایی فراهم كرده است.
ایتالیایی ها برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی كه به عنوان فاز سرگردان و بلاتكلیف پارس جنوبی نیز شناخته می شود، اعلام آمادگی كرده اند؛ گفته می شود شركت «انی» ایتالیا كه پیش از این در پارس جنوبی، فعالیت داشته است پیشنهادی چهار میلیارد دلاری برای توسعه تنها فاز باقی‌مانده پارس جنوبی، ارائه كرده است.
شركت انی ایتالیا پیش از این، طرح توسعه فازهای چهارم و پنجم میدان گازی پارس جنوبی را تكمیل كرده و كارنامه خوبی از خود در پارس جنوبی برجا گذاشته است.
خرید نفت خام ایران زمینه دیگری از مراودات اقتصادی ایران و ایتالیاست؛ شركت انی كه پیش از تشدید تحریم ها، مسئولیت اجرای چند طرح بزرگ را در صنعت نفت ایران برعهده داشته است، در ماه های اخیر خواستار مشاركت دوباره با صنعت نفت ایران شده و مذاكره هایی را نیز انجام داده كه از جمله آنها می توان به برنامه ریزی برای خرید نفت اشاره كرد.
بر این اساس، «كلادیو دسكالزی» مدیرعامل انی از تمایل این شركت ایتالیایی برای از سرگیری واردات محموله های نفت خام ایران پس از لغو كامل تحریم ها خبر داده و با بیان اینكه رم تا پیش از اعمال تحریم های اتحادیه اروپا یكی از مشتریان اصلی نفت خام ایران بوده، گفت: نفت خام ایران برای پالایشگاه های ما بسیار مطلوب است، بنابراین شركت انی از خرید دوباره نفت خام ایران پس از لغو تحریم ها استقبال می كند.
توسعه فازهای جدید میدان نفتی دارخوین از زمینه های همكاری دیگر مورد علاقه ایتالیایی هاست؛ در این ارتباط شركت انی ایتالیا برای توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین اعلام آمادگی كرده است.
هدف از طرح توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین افزایش تولید روزانه 60 تا 70 هزار بشكه نفت خام است؛ اجرای این پروژه حدود یك میلیارد و 300 میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.
این شركت ایتالیایی تا پیش از افزایش تحریم های بین المللی، در فاز نخست و دوم طرح توسعه میدان نفتی دارخوین، واقع در ٣٠ كیلومتری شمال خرمشهر و ١٠٠ كیلومتری جنوب غربی اهواز، در قالب قراردادهای بیع متقابل مشاركت داشت اما برای پرهیز از تحریم های تجاری آمریكا مربوط به سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران، مجبور شد فعالیت های خود در میدان نفتی دارخوین را ترك كند.
علاوه بر این، ‌شركت «تكنی مونت» ایتالیا و «هلدینگ خلیج فارس» چندی پیش تفاهمنامه ای به ارزش یك میلیارد یورو در صنعت پتروشیمی امضا كردند. اگرچه هنوز جزئیات نهایی این توافق اعلام نشده، اما تامین فاینانس و تجهیزات بخشی از این تفاهم است.
همچنین گروهی از شركت های ایتالیایی در بازدید از منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (بوشهر) علاقه مندی خود را برای سرمایه گذاری در زیر ساخت های این منطقه به ویژه پارس شمالی را اعلام كردند؛ قرار است ایتالیایی ها علاوه بر ساخت بندر در این منطقه، در طرح های صنعتی و پتروشیمی پارس شمالی نیز سرمایه گذاری كنند.
ایتالیایی ها همچنین پیشنهادهایی را نیز برای توسعه میدان های گازی واقع در منطقه پارس شمالی شامل میدان های گلشن و فردوسی مطرح كرده اند.
همكاری انی با شركت ملی حفاری ایران، همكاری در ساخت تجهیزات صنعت نفت، همكاری در بخش پالایشگاهی و ساخت خطوط انتقال نفت و گاز از دیگر زمینه هایی است كه فعالان صنعت نفت دو كشور به عنوان همكاری های آینده مورد توجه قرار داده اند.

** ساخت چند نیروگاه با مجموع ظرفیت 500 مگاوات
حوزه نیرو، یكی دیگر از زمینه هایی است كه ایران و ایتالیا برای همكاری مشترك انتخاب كرده اند؛ در این زمینه معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو از امضای تفاهمنامه همكاری بین ایران و ایتالیا برای ساخت نیروگاه های تجدیدپذیر به مجموع ظرفیت 500 مگاوات در كشورمان در پنج سال آینده خبر داد.
علیرضا دائمی این مطلب را در گفت و گو با ایرنا اعلام كرد و افزود: تفاهمنامه همكاری صنعتی بین وزارتخانه های نیرو ایران و توسعه اقتصادی ایتالیا برای ساخت چند نیروگاه تجدیدپذیر در ایران با مجموع 500 مگاوات به امضا رسید و قرار است شركت های ایتالیایی علاقمند به سرمایه گذاری در این زمینه، این برنامه را به سرانجام برسانند.
نیروگاه های مورد نظر وزارت نیرو در زمینه های زیست توده، خورشیدی و زمین گرمایی هستند كه با توجه به ظرفیت های بسیار خوب در ایران از جمله بیش از 300 روز آفتابی در كشور، عملیاتی و اجرایی می شوند.

** روابط بانكی ایران و ایتالیا وارد مرحله جدیدی می شود
در حاشیه سفر هیات ایتالیایی، جمعی از بانكداران ایتالیا با رئیس‌كل بانك مركزی دیدار كردند و با تاكید بر تقویت روابط بانكی بین دو كشور از برقراری روابط كارگزاری بین برخی از بانك‌های ایران و ایتالیا خبر دادند.
ولی‌الله سیف نیز در این جلسه بر ارتقای روابط تجاری بین دو كشور با تقویت همكاری‌های بانكی تاكید كرد و خبر داد كه پیش‌نویس تفاهمنامه‌ای برای همكاری‌ بانك های مركزی دو كشور آماده شده و قرار است در حاشیه نشست صندوق بین‌المللی پول به امضای طرفین برسد.
وی از بانكداران ایتالیایی خواست اقدام‌های مثبت انجام شده در زمینه همكاری‌های بانكی را سرعت بخشند و موضوع ها در جلسات مستمر بانكداران دو كشور دنبال شود.

** ساخت پایانه مسافری 80هزار متری مهرآباد با شركت ایتالیایی
از دیگر نتایج این سفر، می توان به امضای تفاهم نامه ای میان شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران با شركت ایتالیایی SEA (سه آ) برای ساخت یك پایانه مسافری 80 هزار مترمربعی در فرودگاه مهرآباد در مدت سه سال به ارزش 300 میلیون یورو اشاره كرد.
این تفاهم نامه را رحمت الله مه آبادی مدیرعامل شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران و «نیكولا مجیس ترتی » مدیرعامل شركت «سه آ» در حضور رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست وزیر ایتالیا امضا كردند.
احمدرضا بیاتی معاون بین الملل شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در تشریح جزئیات این تفاهمنامه گفت: علاوه بر ساخت پایانه، این شركت ایتالیایی سه هزار پاركینگ احداث و سطوح پروازی و اپرون (تاكسی وی) فرودگاه مهرآباد را بهسازی می كند.

** پوشاك تولید مشترك به بازار می آید
امضای تفاهم نامه فدراسیون مد و منسوجات ایتالیا (SMI) و اتحادیه تولیدكنندگان پوشاك تهران از دیگر رخدادهای سفر هیات ایتالیایی به ایران بود.
رئیس فدراسیون مد و منسوجات ایتالیا (SMI) در این زمینه گفت: در تفاهم نامه امضا شده میان این فدراسیون و اتحادیه پوشاك تهران، هم سرمایه گذاری مشترك و هم عرضه كالای نهایی به بازار ایران مورد توجه قرار گرفته است و بر این اساس، شركت های ایتالیایی در ایران سرمایه گذاری و با همكاری همتایان خود، تولید مشترك به بازار عرضه می كنند و برخی كمپانی های ایتالیایی نیز محصولات نهایی خود را در بازار ایران عرضه خواهند كرد.
«كلودیو مرنزی» در نشستی مشترك با ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه پوشاك تهران، به تشریح جزئیات تفاهم نامه ایران و ایتالیا در زمینه پوشاك پرداخت و گفت: سرمایه گذاری مشترك بین ایران و ایتالیا مربوط به كالاهای با كیفیت خوب و قیمت متوسط است و عرضه كالای نهایی به بازار ایران شامل كالای با كیفیت خیلی بالا و لوكس و قیمت های خیلی بالا خواهد بود.
حضور هیات های سیاسی و اقتصادی در ایتالیا و ایران، برگزاری نمایشگاه در هر دو كشور و همچنین انجام مذاكرات در زمینه های مختلف بین فعالان اقتصادی ایران و ایتالیا نشان می دهد كه با اجرای برجام، دور تازه ای از همكاری های اقتصادی ایران و ایتالیا آغاز شده است و دو طرف انتظار دارند، سطح مبادلات تجاری از رقم 7.5 میلیارد یورو در سال های پیش از تحریم ها نیز فراتر رود.

 ایرنا