نتیجه ی سه برابر شدن عوارض خروج از کشور: ایران در دنیا بی رقیب می‌شود! / عوارض خروج در ترکیه 8 دلار، در آلمان، 10 دلار / وای به حال دانشجویان ایرانی و ایرانیان متقاضی سفر به کشورهای اطراف / اخذ چندباره مالیات از مردم؛ یک بار بر روی بلیت، یک بار بابت خروج از کشور / چند سفر علمی، تجاری و ‏درمانی با این تصمیم لغو خواهد شد؟

افزایش ناگهانی عوارض خروج از کشور در لایحه بودجه سال 97، در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، رقمی ‏ناچیز برای آن دریافت می شود و در برخی دیگر، چیزی به نام عوارض خروج از کشور وجود ندارد.‏

به گزارش خبرداغ به نقل از «انتخاب»، عوارض خروج از کشور تا کنون 75 هزار تومان بود که با پیشنهاد دولت به 220 هزار تومان در ‏سال 97 خواهد رسید؛ این در حالی است که در سفر دوم، این رقم به 330 هزار تومان و در سفر سوم به بعد به 440 هزار ‏تومان خواهد رسید. ‏

لایحه دریافت عوارض خروج از کشور در سال 64 با توجه به شرایط ویژه آن دوره و کمبود درآمدهای دولت و در ‏زمان ‏جنگ تحمیلی، تقدیم مجلس شد. اولین عوارض 5 هزار تومان تعیین شد که اکنون به 220 تا 440 هزار تومان در سال ‏‏97 رسیده است.‏

جالب است که در بودجه پیشنهادی، به جز سفرهای زیارتی، تفاوتی میان انواع سفر لحاظ نشده یعنی فارغ از اینکه سفر ‏توریستی، تجاری، درمانی و یا هر نوع دیگری از سفر باشد همین رقم باید از سوی مسافر پرداخت شود.‏

در بودجه مذکور، برای سفرهای زیارتی 110 هزار تومان و سفرهای دریایی و زمینی 25 هزار تومان عوارش در نظر گرفته ‏شده است.‏

با توجه به قیمت تقریبی دلار، رقم پیشنهادی دولت برای عوارض خروج از کشور بین 52 تا 104 دلار (220 تا 440 هزار ‏تومان) خواهد شد که از نظر میزان عوارض خروج از کشور، ایران را در سطح دنیا بی رقیب خواهد کرد.‏

نگاهی به ارقام مشابه در برخی کشورهای دنیا، این مدعا را اثبات می کند. قابل تامل است که در بیشتر کشورهای دنیا، ‏عوارش خروج صرفا به سفرهای هوایی اختصاص دارد و سفرهای زمینی و دریایی رایگان هستند؛ رقمی که در کشورمان ‏‏25 هزار تومان است. شیوه های پرداخت نیز متفاوت است. در برخی کشورها صرفا مبلغی روی بلیت هواپیمایی که قرار ‏است به خارج از مرزها پرواز کند اضافه می شود و عملا مبلغ جداگانه دیگری دریافت نمی شود.‏

با این حال در میان کشورهایی که عوارض خروج را با روشی کم و بیش مشابه ایران دریافت می کنند، لبنان رقمی بین 50 تا ‏‏100 دلار دریافت می کند که نزدیک به رقم پیشنهاد شده در بودجه 97 کشور است. به جز یکی دو کشور کوچک مانند فیجی ‏تقریبا هیچ کشوری در دنیا از رکورد ایران (52 تا 104 دلار) عبور نکرده است. به طور مثال، رقم عوارض خروج در ‏استرالیا 35، اتریش 8، 17 یا 39 (بسته به کشور مقصد)، آلمان 10.5 تا 63 (بسته به کشور مقصد و نوع پرواز)، مالزی ‏صفر، مکزیک 25، تایلند 22، ترکیه 6.8، و بریتانیا بین 16 تا 240 دلار (بسته به نوع پرواز، نوع سفر و کشور مقصد) ‏است.‏

این نمونه ها که گران ترین عوارض خروج کشورهای دنیا نیز در میان آنها وجود دارد نشان می دهد که ایران از این نظر در ‏دنیا بی رقیب شده است. کشورهایی مانند آلمان و بریتانیا نیز در مورد بیشتر سفرهای مسافرانشان صرفا 10.5 و 16 دلار ‏دریافت می کنند و سفرهای بسیار ویژه آنها به ارقامی بالاتر از رقم معمول ایران می رسد.‏

هم مالیات هم عوارض

نکته قابل تامل دیگر اینکه در بیشتر کشورهای دنیا، عوارض خروج تفاوتی با مالیاتی که روی قیمت بلیت پرداخت می شود ‏ندارد. به طور مثال، در بریتانیا، فرست کلاس بودن پرواز، عوارض خروج را افزایش می دهد. این در حالی است که در ‏ایران، عوارض خروج علاوه بر پولی است که به عنوان مالیات به قیمت بلیت هواپیما افزوده می شود.‏

برای مثال، به عنوان نمونه اگر فردی قصد سفر هوایی به استانبول با نرخ بلیت 400 هزار تومان را داشته باید باید مبلغی ‏حدود 68 هزار و 500 تومان بابت مالیات و هزینه‌های اضافی پرداخت کند و مجموع پرداختی این مسافر 468.500 تومان ‏برای سفر یک طرفه است. اگر مسافر ایرانی قصد سفر به کشور امارات را داشته باشد، بابت سفر هوایی با بلیط 695 هزار ‏تومان باید حدود 73 هزار تومان مالیات و هزینه‌های فرودگاهی را پرداخت کند که مجموع پرداختی وی حدود 768 هزار ‏تومان می‌شود. (این قیمت های تقریبی مربوط به دو سال پیش است)‏

سه دهه است که عوارض خروج از کشور از مسافران دریافت می شود، اما افزایش ناگهانی آن در بودجه 97، بار دیگر ‏ابهامات کهنه ای را زنده کرده است؛ اینکه چرا با وجود دریافت مالیات روی بلیت های هواپیما، عوارض خروج از کشور ‏نیز باید جداگانه پرداخت شود؟ اینکه چرا اکنون که شرایط جنگ تحمیلی وجود ندارد و الزامی برای درآمزایی های اینچنینی ‏احساس نمی شود این قانون همچنان پابرجاست؟ و در نهایت اینکه چرا رقم مذکور به اندازه ای بالا رفته که عملا توان یک ‏سفر کوتاه به کشورهای همسایه را هم از افراد سلب کرده است؟ توضیح اینکه درصد بالایی از سفرهای ایرانیان به کشورهای ‏منطقه انجام از جمله ترکیه، امارات، ارمنستان و ... انجام می شود. حال فرض کنید دو نفر برای سومین بار قصد خروج از ‏کشور و سفری یکروزه به ترکیه را داشته باشند. این افراد می توانند بلیتی لحظه آخری به قیمتی حدود 100 هزار تومان ‏‏(200 هزار تومان برای دو نفر) تهیه کنند اما اجازه خروج از کشور را نخواهند داشت مگر اینکه رقم 880 هزار تومان را به ‏حساب دولت پرداخت کنند. ‏

منطق این مصوبات – چه بسا خلق الساعه – چیست؟ آیا مسئولان برنامه ریز فکر کرده اند که این تصمیم از خروج چه تعداد ‏افرادی که قصد سفر علمی و به طور مثال شرکت در مسابقات بین المللی را دارند جلوگیری خواهد کرد؟ چند معامله تجاری ‏بین المللی را بر هم خواهد زد؟ و اساسا چنین تصمیماتی به جز تزریق بودجه ای به برخی بخش ها – که مسئولان مدعی اند ‏بخشی از آن صرف توسعه صنعت گردگری خواهد شد – چه تاثیری به طور مثال بر توسعه کشور خواهد داشت؟ آیا محدود ‏کردن ارتباطات بین المللی با ادعای تزریق بودجه برای توسعه کشور همخوانی دارد؟ ‏