دكترابراهيمباي سلامي؛ اكنون مهمترين جاذبه گردشگري درايران بارگاه منور علي ابن موسي رضا است كه درسال بيش از ٢٠ميليون زائر از اقصي نقاط جهان دارد. در فرايندآغازرونق صنعت گردشگري واهميت يافتن جاذبه هاي فرهنگي درايران برخي به اشتباه گردشگري زيارت (Pilgrimage tourism) را گردشگري مذهبي(Religous tourism) فرض كرده اند وبدون توجه به مصداقي كه اين دومفهوم در علم گردشگري وادبيات جامعه ايراني دارددرمحافل سياست گذاري وبرنامه ريزي بر واژه گردشگري مذهبي تاكيد مي كنند .ارايه چنين تحليل هاي كوتاه نظرانه وغلط دردرازمدت ، براختلاف وايجاد نقار مذهبي بين دوفرقه شيعه وسني دامن مي زند.برخي سخنراني ها ومقالات دراين خصوص ارايه مي شود وبراستعداد واستقبال بيش از ٢٥٠ ميليون شيعه از كشورهاي مختلف براي زيارت مشهدافاده مي كنند.اين مطلب درخور تامل بسياراست واگر باچشم اندازي جامع به موضوع پرداخته نشود، ازنظرارزشهاي اسلامي، آداب زيارت، علم گردشگري ووحدت ومصلحت مسلمانان مشكلات اساسي پيدا خواهد شد. چنين انديشه هايي ناشي ازرواج نوعي قشري نگري متعصبانه دهه هاي اخيراست كه براي عده اي منفعت داردولي درزمان حاضروآينده منافع ملي واسلامي مردم ايران را به شدت خدشه دار مي سازد.در روزگاري كه با اميد فراوان تاسيس رشته ومركزپژوهشهاي گردشگري در دانشگاه تهران را پيگيري مي كردم(١٣٨٤)درادامه راه به اتاق آيت الله عميد زنجاني رئيس وقت دانشگاه رسيدم درحين گفتگو،هوشمندانه از من پرسيد شما كه خراساني هستيد مي دانيد چرا به امام هـشتم مي گويند ((رضا))؟ من به رسم معمول ،از كسب رضاي خداوند واشاره به آن عبارت زيباي امام حسين در روزعاشورا(الهي رضاً به رضائك)به توجيه پرداختم كه استاد همه را رد كرد وگفت اگر مي خواهيد در امرگردشگري وزيارت موفق شويد بايد به اين مفاهيم بيشتر دقت كرده و جاذبه هارا مبتني برعلم وبه شكل صحيح تفسير وتعريف كنيد وبه انچه درميان عوام معمول است اكتفانكنيد.لقب(( رضا ))براي اين امام برخاسته از((رضايت مردم ))است.اخلاق ومنش امام رضا مبتني بر مهرباني ومردم دوستي بود واهل سنت وجماعت همراه اهل تشيع درگرد وجود آن حضرت جمع بودند ورضايت فريقين ازايشان سبب الحاق نام((رضا))براي علي ابن موسي شد.حتي دانشمندان ومردم ديگراديان اعم از يهودي ومسحيي باكمال آرامش به مكتب درس ان حضرت مي آمدند وبراي ايشان احترام ويژه قايل بودند.
درحالي كه متحير ومشتاق بودم اين غزل عارف شهير نورالدين عبدالرحمان جامي كه همواره (( شوق ديدار)) برمي انگيزد برزبانم جاري شد
(( سلام علي ال طه وياسين
سلام علي آل خيرالنبيين
سلام علي روضه حل فيها
امام يباهي به الملك والدين...و...).
پيشترودر نوجواني اين شعرشورانگيز راباخطي زيبا ومنبت كاري شده بردورتا دور در شرقي حرم رضوي ديده بودم.
در همان لحظه از ارادت قاطبه اهل سنت نسبت به ((امام رضاي شريف)) بويژه مردم ايران، افغانستان،پاكستان وتاجيكستان ومحبت آنها نسبت به حضرت ونام گذاري فرزندانشان به نام ((رضا))يادآوري كردم .
روزي در تاجيكستان همسفر جواني خوش سيما شدم كه خود را از اعقاب واولاد امام رضا مي دانست وباذكر اجداد خويش از مرو تا خجند به شجرنامه ايي استناد مي كرد وازفراواني مناقب، مدايح ومراثي متعالي وجانفزايي كه درخصوص ان امام همام برزبان مردم آن سامان جاري است سخن مي گفت . قبل از رواج قشري نگري ها وتفكرات متعصبانه اخيردر بين مسلمانان ،صفاي زيارت مشهد با حضور همه فرق بيشتر بود ونمونه اعلاي معنويت ولذت چنين زيارتي كه شيعه وسني باارادت به پيامبر واهل البيت دريك جاگردهم مي آيند درمدينه النبي عربستان ومزارشريف ولايت بلخ افغانستان مشهود است .اينك برانديشمندان وفرهيختگان جامعه است كه با روشناي علم زواياي تاريك تعصب هاي ساختگي را محو كنند ودرراستاي وحدت،همدلي ولذت از ديداريكديگر دراماكن مقدس چنين مواهبي رامحورعزت ، همبستگي وتعالي مردم سازند. بر مسئولان جديد آستان قدس رضوي است كه در رويكردي نوبه تعريف فرايند ميزباني وميهماني جامع زائران وگردشگران بپردازند وبابهره گيري ازمتخصصان وكارشناسان خبره زيارت وگردشگري،راهبردهاي صحيح ومبتني بر الگوهاي ايراني واسلامي مشهدرا ترسيم نموده وحتي با ايجاد دفترپيگيري ويژه براي رفع موانع،جذب وسهولت زيارت وعبادت اهل سنت مشتاق ،دركنار اهل تشيع،ارض اقدس رضوي را كعبه آمال بيش از يك ميليارد مسلمان سازد.
